Руханият • Бүгін, 21:00

Өзағаң туралы өзгеше еңбек

Алаш арыстарының ақталуы, киелі тайқазанның елге қайтуы, қар астында қалғандай Наурыздың қайта тойлануы, Ахмет Ясауи кесенесінің қалпына келтірілуі, тағысын тағы. Осынау ұлттық өреде атқарылған қыруар істің басында Өзбекәлі Жәнібек тұр. Оның басқан қадамы мен жасаған әр ісі ұлт мерейіне айналып отырды. Ол туралы Астанадағы Ұлттық музейде өткен «Өзбекәлі және мәдени майдан» атты кітаптың таныстырылымында жан-жақты айтылды.

Руханият • Бүгін, 19:00

Қазақ – қашанда қазақ!

Руханият • 07 Желтоқсан, 2023

Тілдің құдіреті мен қасиеті

Көл жағасында он шақты үйлі ауыл. Көршілер туысыңдай. Бірінің кем-кетігін екіншісі түгендейді. Жарамды ат әрқайсысында бола бермейді. Ол уақытта той-томалақ қазіргідей жиі болмаса да, өтіп жатады. Көрші келді үйге. Сөз бас­тады ақырын. Алдымен мал-жан, сосын өзге мән-жайға кезек тиді. Аталары жөнінде сөз өрбіді. Көргендерін естеріне алды, беттерін сипады. Аяқталар емес әңгіме. Көктемшілік жайы да ұмыт қалған жоқ. Биылғы төл жағдайы да айтылды. Үй иесінің атбегілік еңбегі де елеусіз қалмады, мадаққа оранды. Мұны кім жек көреді. Отағасы көңілі кеңіп, одан сайын жіби түсті. Соны байқаған көрші бастырмалата берді. Сиыр сауым кез орағытпа әңгімені қыздырып, ақыры құдаларына барып келу үшін жүйрік ат майын сұрады. Оған көнуден басқа амал жоқ еді. Солай болды да. Көнеден жеткен қымбат сөз үй иесін тырп еткізбей, бұрылып ұзай алмайтындай орады, сөйтіп азаматқа демеу болды, жоқтың кем-кетігін жамауға көмектесті. Әр шаруаның иінін келтіріп, қисынын табатын осындай биік шешендік қабілет қайдан жүр еді сол заман адамдарында? Олар тіпті мектепте де оқыған жоқ қой, өзгесін былай қойғанда.

Руханият • 06 Желтоқсан, 2023

Қара өлеңге дес бермеген Мұрат Мөңкеұлының айтыскерлік шеберлігі

Мұрат Мөңкеұлының біз қараған жазба деректерде жеті айтысы ғана бар. Айтыс ауызша таралатын өнер болғандықтан кейбір айтыстары бізге жетпеген болуы да мүмкін. Мәселен, Бәленей мен Қалнияз, Шолпан ақындармен сөз таластырғаны деректерде болғанымен мәтіні сақталмаған. Кейбір мәліметтерде алты айтысы бар делінген. Оның төртеуі бір қайырыммен, яғни Мұраттың қарсыласын алғашқы кезекте сөзден тоқтатуымен аяқталады. Осы жеті айтысының өзінен-ақ оның заманында алдына жан салмаған өлең жүйрігі, айтыстың абаданы болғаны көрінеді. Мұрат Мөңкеұлын алғаш зерттеген Халел Досмұхамедұлы: «Мұрат бала күнінен-ақ өлең айта бастаған. Он бестен асқан соң той-тобырда өлең айтуды мүсе етпей, заманындағы айтқыштардың барлығын айтысып, жеңген. Айтысқа өте шебер болған. Мұраттың өмірінде айтыстан жеңілген орны болмаған. Айтыстың көбі Мұраттың жігіт күнінде болған», деп жазады.

Руханият • 04 Желтоқсан, 2023

Қилы кезеңнің ғибраты

Шымкент қаласындағы Әл-Фараби ғылыми-әмбебап кітапха­насында «Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама» жыр-дастаны «Елім-айдың» 300 жылдығына, филология ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Серік Негимовтің «Абай ғибратнамасы» кітабының тұсаукесеріне орай іс-шара өтті. Жиынды ұйымдастырған – қалалық әкімдік пен «Жеті жарғы және Қожаберген жырау» халықаралық қоғамдық қайырымдылық қоры.

Руханият • 03 Желтоқсан, 2023

Қазақ – қашанда қазақ!

Руханият • 30 Қараша, 2023

Тобыл толқынынан туған жыр

І.Омаров атындағы Қостанай облыстық қазақ драма театрында ақын Төленді Арыстанбекұлының Алматыдағы «Аrshyn» баспасынан шыққан «Тобылдың толқындары» атты таңдамалы жыр жинағының тұсаукесері өтті. Кеш шымылдығы саналы ғұмырын экономика мен аудит саласына арнай жүріп, артында өнегелі сөз, салиқалы ұрпақ қалдырған, Тобыл-Торғай өңіріне есімі етене таныс қайраткер тұлға туралы шағын бейнефильммен ашылды.

Руханият • 28 Қараша, 2023

Ғалымның хаты өлмейді

Белгілі дін қай­раткері, ҰҒА ака­демигі, шығыс­та­нушы, дипломат Әбсаттар қажы Дербі­сә­лінің еліміздің ғылымы мен біліміне қос­қан үлесі мол. Көзі тірі­сінде-ақ аталған салалар бойынша көптеген зерттеу жүргізіп, жарыққа шы­ғарды.

Руханият • 27 Қараша, 2023

Тас дәуірін таразылаған

Ел абыройын асқақтатып жүрген тарихшылар арасында есімі алыс-жақын шетел жұртына жақ­сы таныс санаулы ғалым бар. Со­лардың бірі – ҰҒА академигі, Ұлттық музейдің бас ғылыми қызметкері, тарих ғы­лымдарының докторы, профессор Жәкен Таймағамбетов.