Эксклюзив
Қоғам • Кеше
Қазіргі қоғамда адам өзін қалай көрсеткісі келетінін ең әуелі әлеуметтік желіден байқауға болады. Бүгінде әрбір суретті жариялау, пост жазу, пікір қалдыру – барлығы да ой елегінен өтіп, есеппен жасалады. Көпшілік мұны жай ғана «заман талабына бейімделу» деп түсінеді. Алайда психологтар бұл үрдістің түбінде «нарциссизм» деген ұғым жатқанын айтады. Осы орайда біз өзімізді тым артық сүйіп, өзгелердің назарынсыз өмір сүре алмайтын деңгейге жеткен жоқпыз ба деген сұрақ туындайды.
Ата заң • Кеше
Конституцияның түпнұсқасы қайда сақталған
Биыл Қазақстан Республикасы Конституциясының қабылданғанына - 30 жыл. Бұл – еліміздің тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуына негіз болған, саяси, әлеуметтік және құқықтық жүйенің тірегі саналатын аса маңызды тарихи құжат. Конституция күні халқымыздың бірлігі мен ел іргесінің беріктігін айшықтайтын мерекелердің бірі. Ата Заңымыздың түпнұсқасы бүгінде Қазақстан Республикасы Президентінің Архивінде сақталған. Осы орайда біз Конституцияның сақталу тәртібі туралы архив директоры Әлия Құсайынқызы Мұстафинамен сұхбаттасқан едік, деп жазады Egemen.kz.
Баға • 21 Тамыз, 2025
Күздің алғашқы айы жай ғана күнтізбедегі жаңа бет емес, тұрмыс пен қоғам өміріне әсер ететін тың өзгерістер кезеңі болғалы тұр. Біреулердің қалтасын қыспаққа алса, енді біреулерге жаңа мүмкіндік сыйлайды. Күздің қоңыр салқынымен бірге ел ішінде қандай жаңалықтар енетінін тарқатып көрейік.
Фотогалерея • 21 Тамыз, 2025
Ғасырлық тарихты сөйлеткен суреттер
Ғасырдан астам тарихы бар Kazinform халықаралық ақпарат агенттігі мерейтойын ерекше форматта атап өтті. Фотокөрмеге агенттіктің қорынан алынған сирек кадрлар қойылып, жұртшылық өткен дәуір тынысымен танысуға мүмкіндік алды, деп жазады Egemen.kz.
Жұмысшы мамандықтар жылы • 20 Тамыз, 2025
Неміс ақыны Иоганн Гёте әйдік ақын ғана емес, әйбат өсімдіктанушы да болған. Ол «Өсімдік метаморфозасы» атты пәлсапалық өлеңінде тамырдың, өскіннің, жапырақтың жалғыз тұқымнан пайда болғанын мысал етіп, жер бетіндегі барлық болмыстың бір бастаудан жаралғанын жеткізеді. Кішкентай гүлдің құрылымынан табиғаттағы тұтас үйлесім көрінеді деп жырлайды. Бүгінгі кейіпкеріміз де гүлдерді шебер үйлестіріп, көңілдерге қуаныш сыйлайтын жан. Ол – флорист Ержан Балтабай.
Сұхбат • 19 Тамыз, 2025
Сенат депутаты: Алматының Жастар астанасы болып таңдалуы кездейсоқ емес
«Түркі әлемінің Жастар астанасы 2025» халықаралық фестивалі бастау алды. Бұл мәртебе Түркі мемлекеттері ұйымына мүше елдердің ортақ келісімімен Алматыға берілген болатын. Аталған шешімді Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Будапешт қаласында өткен ТМҰ-ның бейресми саммитінде жария етті. Осы орайда, Алматының жаңа мәртебесінің тарихи-саяси мәні мен түркі әлеміне әсері туралы пікірімен Сенат депутаты Геннадий Шиповских редакциямызбен бөлісті.
Айбын • 18 Тамыз, 2025
Тұлпармен түн қатқан шекарашылар
Картасын найзамен сызған бабалардың бізге қалдырған аманатын күзету – армен қорғалатын абыройлы міндет. Туған жердің тыныштығын қадағалау, әрбір қадамына қырағылық танытып, мемлекеттің берік қалқаны болу – әр сарбаздың басты борышы. Осынау мәртебелі қызметтің маңызын түсіндіретін мысалдар Түркістан облысы, Қазығұрт пен Сарыағаш аудандарындағы полковник Асқар Болатов басқаратын шекара заставаларының қызметінен анық аңғарылады.
Қоғам • 18 Тамыз, 2025
Ержан Тоқтасынов: «Шекара бекеті – өмірлік институтыма айналды»
Қазақстанның қауіпсіздігі – шекара күзетінің сенімді қолында. Әсіресе, халықаралық әуежайда қызмет атқаратын шекарашылардың жауапкершілігі ерекше. Egemen.kz тілшісі шекара қызметінің кәсіби мерекесіне орай Астана халықаралық әуежайындағы шекара бақылау бөлімінің бақылаушысы, ефрейтор Ержан Тұрсынбекұлы Тоқтасыновпен сұхбаттасты. Ол өзінің таңдаған жолы, қызметтегі қиындықтары мен қызығы туралы әңгімелеп берді.
Әскер • 18 Тамыз, 2025
Бүгін Қазақстанда ел тыныштығын тәулік бойы күзететін Шекарашылар күні аталып өтеді. Бұл кәсіби мереке мемлекет шекарасының тұтастығын күзетіп, ел қауіпсіздігін қамтамасыз етіп жүрген әскери қызметшілерге арналған, деп жазады Egemen.kz.
Ұлттық спорт • 17 Тамыз, 2025
Ұлттық спорт жаңаша дамып келеді
Ұлттық спорт – халықтың болмысын, мінезін және рухын айқын көрсететін айна. Қазақ күресі мен дәстүрлі садақ ату – ғасырлар қойнауынан жеткен асыл мұра, бүгінгі ұрпақтың мақтанышына айналған өнер. Уақыт өткен сайын бұл спорт түрлері тек ел ішінде ғана емес, әлемдік деңгейде де мойындалып келеді. Еліміздің мақтанышы атанған балуандар мен мергендер жетістіктері арқылы ұлттық спорттың мәртебесін асқақтатады.
Сұхбат • 17 Тамыз, 2025
Тоғызқұмалақ – ойын ғана емес, ұлттың рухани қазынасы – Мақсат Шотаев
Ұлттық ойындарымыздың ішінде тоғызқұмалақ бүгінде әлемнің 30-дан астам елінде кеңінен танымал. Бұл – халқымыздың сан ғасырлық мұрасы, ой мен зердені шыңдайтын зияткерлік мектеп. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарынан бері тоғызқұмалақтың дамуына жанашырлықпен атсалысып келе жатқан аға жаттықтырушы, осы саланың көрнекті өкілдерінің бірі Мақсат Шотаевпен Спорт күні қарсаңында сұхбаттасқан едік.
Спорт • 17 Тамыз, 2025
Спорт – дене қозғалысы ғана емес, рухты шыңдап, ой ширататын өмір салты. Бүгінде спорт сайыстан бөлек, мемлекеттің имиджін қалыптастырып, турист тартатын, ел әлеуетін әлемге паш ететін, азаматтарды салауатты өмір салтына үндейтін сала. Мұнда спортшы мен жанкүйер біртұтас адамға айналып, сүрінгенде бірге аяққа тұрады, жеңіс тұғырына бірге көтеріледі. Осындай кең ауқымды сыйдырып тұрған спорт жарқын эмоция сыйлайтыны үшін - сүйікті іс, терең қызығушылық. Жеке, командалық, экстремалды спорттың қай түрінде болсын жеңіс жүйелі еңбекпен келеді. Спортшы, бапкер, ғылыми штаб, спорттық медицина дәрігерлері мен мемлекет, қолдаушы біріккенде, жүлде қолға ілігеді. Осы миссияны орындау шеңберінде өңірлерде спорттық нысандар салынып, балаларды секциялармен қамту үшін бірыңғай ваучер енгізілген, деп жазады Egemen.kz.
Қоғам • 15 Тамыз, 2025
Қару мен фотоаппаратты қатар ұстаған шекарашы
Бүгін Астана қаласындағы «Нұрлы жол» вокзалында ел шекарасының шегенделгеніне 33 жыл толуына орай фотокөрме өтті. Бабадан қалған байтақ даланы кірпік қақпай күзететін қырағы қызметтің сан қыры таспаланған суреттерді аға лейтенант Асхат Сәбиев түсірген. Ол 15 жылдық еңбек жолында қару мен фотоаппаратты қатар ұстаған, деп жазады Egemen.kz.
Мәдениет • 14 Тамыз, 2025
Шешендік – қызыл сөзді сапырған қыздырма желік емес. Оның ауылы софистикадан алыс қонған. Оның шын мақсұты – ақиқатты тану. Хош, мәселе мұнымен аяқтала ма? Ақиқатты танып үлгерсеңіз, әріптесіңізге түсіндіре қоюдан жеңіл зат бар ма? Осылай тұжырымдасақ, дәлмәрлық мәнін ұқпағандығымыз. Сократ хакім диалог барысында жетектеуші сұрақтар қойып, өзі түсінген ақиқатқа әріптесінің де ақылы «жүкті» болып, оны өзі дүниеге келтіруіне жағдай жасайды. Ал қазіргі қазақ қоғамындағы сөздің қуаты қандай, шешендік шеберлік қай деңгейде? Осы ойлармен біз Астанада өткен «Сөзмерген-2025» байқауына келіп түстік.
Мектеп • 13 Тамыз, 2025
«Келешек мектептерінің» ерекшелігі неде
Деректерге сүйенсек елімізде соңғы жылдары салынған 1200 мектептің 217-сі – «Келешек мектептері» ретінде тіркелген. Оның 105-інің құрылысы аяқталған, ал қалған 112 мектеп 2025 жылдың соңына дейін пайдалануға беріледі. Осыншама мектептердің салынуы – соңғы 30 жылда болмаған серпін, бұл қалаларда ғана емес, ауылдық жерлерде де салынды. Сондықтан, бұл – тарихи рекорд. «Келешек мектептеріне» қабылдау – ата-ананың қалауымен жүзеге асып, кез-келген оқушы өз үйіне жақын орналасқан мектепке құжаттарын тапсырып, білім ала алады, яғни барлық бала үшін қолжетімді. Ендеше ел таңдауына ие болып отырған «Келешек мектептері» басқа оқу орындарынан несімен ерекше? Бұл туралы кеңінен тарқатып көрейік.
Жұмысшы мамандықтар жылы • 13 Тамыз, 2025
Кернеулі токтың тілін тапқан маман
Президент қаулысымен биылғы жыл «Жұмысшы мамандықтар жылы» деп жарияланғаны белгілі. Тіршілік үшін таптырмас мамандардың маңдай терін, ерен еңбегін нанымды насихаттауға арналған жылдың жеті айы да артта қалды. Уақыт машинасы оза түскенмен, жұмысшы мамандардың жемісті еңбегі ескеріліп, беделі биіктеп келеді. Жыл құрғақ сөзбен сырғымау үшін жұмысшы мамандардың әлеуметтік әлеуетін әлдендіруге назар аударылып жатыр. Ауыз толтырып айтатын негізгі жаңалық техникалық мамандарды баспанамен қамтуға бағытталған – «Наурыз жұмыскер» бағдарламасы. Бастама өнеркәсіп, энергетика, көлік, ауыл шаруашылығы және су ресурстары салалары қызметкерлерін үйлі етуге үлес қосады. Бұдан бөлек жұмысшы мамандардың мәртебесін белгілеу, салалардағы сындарлы тұсты сараптау, техникалық және кәсіптік білім беру жүйесінің реформасын жүзеге асыру сынды жүйелі жұмыстар атаулы жыл аясында атқарылып жатыр. Бастысы қоғам жұмысшы мамандарға қажеттілікті терең түйсініп, тұрмыс тұраламау үшін етіп жүрген еңбегіне құрметпен қарауға бейіл білдіріп келеді.
Құрылыс • 10 Тамыз, 2025
Құмырсқаның илеуінен құрылыс нысанына дейін
Әңгімені әлімсақтан бастасақ, адам зәузаты табиғат тылсымын ұғып, шикі асты құнарға, құр тасты құралға айналдыруды үйренген сәттен бастап, өзіне жайлы мекен жасауға бейімделе берді. Құмырсқаның илеу қазып, қарлығыштың ұя салғанын көрген арғы нәсіліміз баспана маңызын ұғына түсті.Тарих тамырына үңілсек, Африкадағы Олдувей шатқалында адамдар лава кесектерінен тегіс алаң жасап, алғашқы құрылыс әрекетін осыдан 1 млн 750 мың жыл бұрын жүзеге асырған көрінеді. Ал қазіргі қазақ даласындағы алғашқы құрылыс та тым ерте, біздің заманымыздан үш мың жыл бұрын Ботай қонысында басталған. Осы уақытта бабаларымыз жылқыны қолға үйретіп, балшық пен ағаштан жасалған үйлерді тұрғызып үлгерген. Дәуір доңғалағы айналып, жаңа заманға жеткізген қазіргі күнде де еліміздегі құрылыс қарқыны бәсеңдеген емес. Қала жаңарып, ауыл түлеп, инфрақұрылым кеңейіп жатқан тұста бұл саланың жүгін арқалап жүрген мамандардың еңбегі ерен.
Қоғам • 10 Тамыз, 2025
Құрылыс саласында желдету жүйесінің маңызы қандай?
Қазақстанда құрылыс саласы қарышты дамып келеді. Бұл сөзімізді сандық деректер де сенімді ете түседі. Ұлттық сататистика бюросының мәліметінше, еліміздегі жалпы ішкі өнім көлемінің 6 пайызын осы құрылыс саласы қамтып отыр. Саланың серпін алуы халық саны мен сұранысының өсуімен де байланысып жатыр. Себебі кейінгі жылдары тұрғын үй құрылысы қарқын алып, 2024 жылы 19,1 млн шаршы метр баспана пайдалануға беріліп, тәуелсіздік жылдарындағы рекордтық белесті бағындырған. Құрылыс саласының өзі он саусақтай тармақталып жатыр. Техник, инженер, жобалаушы, тас қалаушы, монтаждаушы, дәнекерлеуші, желдету жүйесінің мамандары, сантехник, әртүрлі жұмысты атқаратын адам деп толассыз тізімді жалғай беруге болады. Біз бүгін «ғимарат тынысын ашатын», желдету жүйесін жетік меңгерген майталман маман Алексей Никишин және оның ұлы Кирилл Алексиевич жұмысы туралы баяндаймыз, деп жазады Egemen.kz.
Құрылыс • 10 Тамыз, 2025
Құрылыс саласының бүгінгі келбеті мен еңбек адамының үні
Соңғы жылдары елімізде тұрғын үй құрылысы мемлекеттік саясаттың басым бағыттарының біріне айналды. Миллиондаған шаршы метр баспана салынып, мыңдаған отбасы қоныс тойын тойлап жатыр. Бірақ сол үйлердің іргесін қалаған қарапайым еңбек адамдары – құрылысшылардың еңбегі жиі көлеңкеде қалып жатады. Бұл жолы Egemen.kz тілшісі құрылыс саласында 16 жылдан бері еңбек етіп келе жатқан құрылысшы Бейсенбаев Дулат Төкенұлымен сөйлесіп, саланың ішкі сыры мен жұмысшының жан дүниесіне үңілдік.
Заң • 07 Тамыз, 2025
Базарлардың өртенуі неліктен жиілеп кетті
Бүгін Үкіметте өткен баспасөз конференциясында журналистер төтенше жағдайлар вице-министрі Кеген Тұрсынбаевтан елімізде базарлардың өртенуіне қатысты жағдайлар неліктен жиілеп кеткенін сұрады, деп жазады Egemen.kz.
Қоғам • 07 Тамыз, 2025
Жер үйлерді сақтандыру міндеттеледі
Бұл туралы бүгін Үкімет үйінде өтіп жатқан баспасөз конференциясында Премьер-министрдің орынбасары Қанат Бозымбаев айтты, деп жазады Egemen.kz.
Аймақтар • 07 Тамыз, 2025
Алатау қаласында құрылыс жұмыстары басталды
Бүгін Үкіметте өтіп жатқан баспасөз конференциясында Алатау қаласына инфрақұрылым тарту жұмыстары мен бас жоспары баяндалды, деп жазады Egemen.kz.
Оқиға • 07 Тамыз, 2025
Сорбұлақта жоғалған тікұшақты іздеу жұмыстары 50 пайызға аяқталды
2025 жылғы 25 шілдеде Алматы облысында жоспарлы ұшу кезінде Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Әуе қорғанысы күштеріне тиесілі EC-145 тікұшағы радардан жоғалып кеткен еді. Бүгін Үкімет үйінде өтіп жатқан баспасөз конференциясында тікұшақты іздеу жұмыстары қаншалықты нәтижелі жүзеге асырылып жатқаны сұралды, деп жазады Egemen.kz.
Қазақстан • 06 Тамыз, 2025
Электронды қызметтер ел игілігіне айналып келеді
АҚШ электронды үкімет жүйесін 1993 жылдан бастап енгізе бастаса, Еуропа елдері 1997 жылдан бастап қолданған. Ал еліміз электронды үкімет порталын 2006 жылы іске қосса да, көп елдерден озып, алдыңғы қатарға шықты. БҰҰ-ның электронды үкімет индексі бойынша Қазақстан 193 елдің ішінде 24-орында болса, онлайн қызмет сапасы бойынша алдыңғы ондыққа енеді. Тіпті Швейцария, Франция, Қытай сияқты кейбір дамыған елдерден озық. Деректерге сүйенсек, қазіргі уақытта елімізде халықтың басым бөлігі мемлекеттік қызметтерді онлайн түрде пайдаланып отыр, деп хабарлайды Egemen.kz.
Руханият • 05 Тамыз, 2025
Биыл адамзаттың ақыл алдаспанына айналған қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбайұлының туғанына – 180 жыл. Тарбағатайдан бастау алған торқалы той дүбірі бүгінде қазақ даласын шарпып жатыр. Ой кемеңгерінің онкүндігі аясында Астанадағы қаламгерлер аллеясында да ақынның шығармашылығы шарықтады. Сүбелі сөзді серік еткен жанның жан қалтасынан табылатын ақын мұрасы бүгін ашық аспан астында көпшіліктің назарына ұсынылды, деп жазады Egemen.kz.
Абай • 05 Тамыз, 2025
Құнанбай Кенесарыға қарсы шапқан ба?
Адамның жақсы иә жаман болмағы ата-анасына, арғы бабаларына тікелей байланысты. «Жақсыдан жақсы туар жарқылдаған» деп қазақ бекер айтпайды. Хакім Абай да «адамның адамшылығы – ақыл, ғылым, жақсы ата, жақсы ана, жақсы құрбы, жақсы ұстаздан» болады деп, әке-шеше ұлағатын алдыңғы орынға шығарған. Осылай айтып отырған Абайды да даналық шыңына көтерген бақ дарыған тегі мен ата-ана тәрбиесі екенін білген дұрыс. Оның ішінде Құнанбай қажының Абай дүниетанымына әсері мол. Хакімнің әкесі хақында іргелі еңбектер жазылып, ел назарына жарияланғанымен, оның діни һәм әлеуметтік позициясы туралы екі ұшты пікірлер әлі де кездеседі.
Медицина • 31 Шілде, 2025
Кейінгі жылдары адам жанының арашашысы ақ халаттылардың басына жиі бұлт үйіріліп жүр. Ауруханаға азаматтар ауру жанына батқан соң баратыны анық. Десе де қандай жағдайда да маманға, түптеп келгенде адамға қол көтеруге болмайтыны көпшіліктің есінен шығып кетіп жатады, деп жазады Egemen.kz.
Қоғам • 30 Шілде, 2025
Сұрықсыз ойыншықтың сыры неде?
Соңғы кездері Labubu есімді шағын ойыншықтар әлем коллекционерлері мен жастар арасында ерекше танымалдыққа ие болды. «Жасырын қорап» форматында сатылатын бұл дизайнерлік ойыншықтар әлеуметтік желілер мен екінші нарықта үлкен сұраныс тудырып, сәнге айналды. Тіпті Қытайда бір жасөспірім қалаған ойыншығына қол жеткізе алмаған соң өз-өзіне қол жұмсаған. Бұл ойыншық әлемді қандай ерекшелігімен жаулап алды?
Қоғам • 29 Шілде, 2025
Мектеп тақтасы неге жасыл түсті?
Мектеп өмірінің ажырамас бөлігі – тақта. Мұғалім мен оқушы алма-кезек пайдаланатын, білімге жол ашатын «қақпаның» неліктен жасыл түсті болатынын ойланып көрдіңіз бе, деп жазады Egemen.kz.
Технология • 25 Шілде, 2025
Осы жылы шілденің тоғызы күні елімізде Орталық Азиядағы алғашқы суперкомпьютер іске қосылды. Ғылым мен технологиялардың түлеуіне септесетін суперкомпьютер қарапайым компьтерден қарағанда мыңдаған есе жылдам есептеуге қауқарлы. Мәселен, Alem.cloud Ұлттық суперкомпьютер орталығындағы еліміздің еншісіндегі жаңа есептеу кластерінің өнімділігі өңір бойынша рекордтық көрсеткішке ие - FP8 әдісі бойынша 2 экзафлопс, деп жазады Egemen.kz.
