Хат кепті. Әжесінен екен. Оқи жөнелді. «Балам, қатты қиналып жүрсің-ау деймін, үш күн болды түсімнен шықпайсың. Түн баласы далада тік тұрып, ұйықтап тұрғаныңды көремін, жатағың болмай жапа шегіп жүргеннен саумысың... Өйткен оқуы құрсын, жаныма келші, екеумізге менің пенсиям да жетеді... Қой бағып, аштан өлген азаматты көрген емеспін. Үй-жайың болмаса, әй-шайға қарама. Асыға күтемін, әжең».
Күлген де қойған. Әжесіне таңы бар, осы оқуға түскен күннің ертесінде әжесінен: «Балам түнде түсімде сені көріппін. Ауылға айырпыланмен келіпсің, дегенің болады екен... Әжең» деп телеграмма келгені бар.
Екінші оқиға
Оқудың бел ортасынан асқан. Соның кесірі, кең жүремін деп, оның үстіне қолдан мың теңгеге шалбар алып киемін деп, қалта қағылып қаңсып отырғаны. Қарыз алудың жөні жоқ. Ал алсын, онысы, әріге кетсе он күнді орап алар, одан әрі ше... Ауылға алақан жаюдың қисыны келмейді...
Да... не істесе екен?.. Вокзалға барып, көмір түсіруден басқа шара жоқ.
Хат кепті. Баяғы әжесі. Оқи жөнелді. «Балам, басыңа іс түсті-ау деймін шамасы... Түсімде үсті-басың күйелеш-күйелеш, күйеден бота көздерің ғана жылтырайды. Талқан жеп, тұз көтеріп жүргендей бір түрлі еңсең түсіп, езіліп кетіпсің... Біле қойдым да, өз есебімнен бес жүз теңге жібердім. Айналайын ала ғой. Әжең».
Пітуа қуанғаннан көкке секіріп, табаны жерге тигенде аузынан «Ура»деген әншейінде айта алмайтын сөзі шықты. Бұның ерсі қылығына бұрышта бүрісіп отырған ала мысық атып жоғалды...
Пітуа әжесінен айналды.Қалай ғана екенін, бұл қиналса біле қояды. Осымен он шақты болар, өз есебінен ақша жіберіп — жамауын жаба тоқып жібергені.
Үшінші оқиға
Бесінші курс. Белден «белдік» түскен шақ. Қол босап, арқа кеңіп, бар-бар ауыртпалық артта қалған кез.
Пітуа қаланың соңғы тамашасына тамсанып жүріп айықтырғыштан бір-ақ шыққаны бар.
...Таныс-тамыр, зыр жүгіріс... Құтылды-ау әйтеуір.
Талықсып тұрып таңдай қағып көріп еді, тақ-тақ етеді. Қалта қағылған. Ақша ауылы алыс. Бары бес күнге жетеді.
Пітуа көп ойланбай, қиналысым әжеме жетпей жүрген болар деп басын ұстап баз кешті, жата қап жастық құшты; дөңкиіп дөңбекшіп көрді, «осымды әжеме жеткізе көр» деп ерін жыбырлатып сыбырлап та алды, бүк түсіп бүктетілді, қабақ шытып бүйткен өміріне қарғыс айтты, не керек, қолынан келгенін істеді, ойы — осымды әжем сезсе, тезірек өз есебінен «есендессе» болды...
Хат кепті. Айналайын әжесі. Еңбегінің еш кетпегеніне риза кейіппен қолға алды.
«Айналайын балам. Есің болса еліңді тап. Түсіме кіріпсің. Түсімде — айдаладан бір бөтелке тауып алған екенмін деймін. Алып қарасам, ауызы тығындаулы, ішінде бүрісіп сен отырсың... Тығынын шығара алсамшы. Сындырып алайын десем, өзіңді бірге сындырып алатынымды білемін... Содан, қолымда бөтелке, ішінде сен, тәуіптен тәуіп, молдадан молда қоймай безілдеп жүр екенмін деймін... Осы тұста оянып кетіппін... Дәу молдаға барып түсімді айтып едім, «немеремді тездетіп еліңе алдыр, жағдайы қиын...» деген соң өзіңе тек хат қана жазып отырмын. Өтірік қиналғаныңды білсем де бір рет ештеңе етпес деп ақша салайын деп едім, әлгі молда, бұл салғаның — балаңды отқа итергенің... деп үркітті. Ол да хат-хабар жіберетін жерде тұрғандықтан сала алмадым. Балам, өтінерім, есіңді жисаң тезірек еліңе қайт. Әжең».
Берік САДЫР
