Көрмеге жыл сайын демеушілік көрсететін «Теңізшевройл» ЖШС (ТШО) бас директорының орынбасары Көңілқош Сүйесіновтің айтуынша, шетелдіктермен бірлескен компанияның қызметін серіктестікпен табысқа жетудің жарқын мысалы деуге болады. Компания 30 жылдан бері «Теңіз» кен орнындағы жаңа өндіріс орнына жаңа технологиялардың енгізілуіне инвестиция салып келеді. Бұл кен орнынан өндірілетін мұнай көлемін жылына 1 миллионнан 29 миллион тоннаға дейін арттыруға серпін берді.
Ал кейінгі он жылда ТШО-ның өндірістік қызметі еліміздегі ішкі жалпы өнімнің шамамен 11%-ын ынталандырып, мемлекеттік кірістің шамамен үштен бірін қамтамасыз етті. Тек өткен жылы компания ел бюджетіне шамамен 14 миллиард доллар төледі.
– ТШО ресурстық перспективасы мол ең ірі әрі ең күрделі кен орындарының бірін игереді. Біздің халықаралық сапа және қауіпсіздік стандарттарына сәйкес келетін, сапалы тауарлар мен қызметтерді, бәсекеге қабілетті бағаларды және инновациялық бизнес шешімдерін ұсынатын әлеуетті жеткізушілермен стратегиялық әріптестікті қолдаймыз. Серіктес кәсіпорындармен бірге жергілікті қамтудың үлесін ұлғайтып отырмыз. Бұл – отандық экономиканың өркендеуіне серпін беретін, өндірістік қажеттілікті қамтамасыз ететін, жергілікті кадрлардың біліктілігін арттыруға жол ашатын жүйелі әрі ұзақмерзімді іс, – дейді К.Сүйесінов.
Мұнай-газ саласында сан алуан операциялық үдеріс бар. Оған жасанды интеллект жобасын қолдануға бола ма? ТШО сарапшылары бұл құралды болашаққа жасалған болжамды да өзгерте алатын қуатты құрал деп санайды. Тіпті бұл құралмен стратегиялық міндеттерді де шешуге болатынына сенім білдіріп отыр.
Компанияда цифрлық мәдениетті қалыптастыру барлық қызметкерді қажетті компьютерлік дағды мен білімге үйретуден басталған. Өйткені ТШО-дағы цифрлық трансформацияны әзірлеу кезінде өндірістің, технологиялық үдерістер мен қызметкерлердің қауіпсіздігіне, қоршаған ортаны қорғауға баса назар аударылған.
Компаниядағы цифрлық технологияның білгірі Марат Қуатовтың айтуынша, адам ресурсына, өндірістің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін бастамалар мен цифрлық өнімдерге басымдық беріледі.
– Жасанды интеллектіні қолдану өндірісті оңтайландыруға, қауіпсіздікті жақсартуға, саладағы өзгерістерді болжауға, тіпті бейімделуге мүмкіндік береді. Оны енгізуді технологиялық қадам деумен шектелмеу қажет. Өйткені бұл – компанияның ұзақмерзімді бәсекеге қабілетті әрі тұрақты болып қалуына көмектесетін стратегиялық шешім, – дейді Марат Қуатов.
ТШО-дағы цифрландырудың берік негізі 2020 жылы қаланған. Мәселен, ККЖ-ҰЕҚБЖ жобасына өндіріс үдерісін басқару жүйелері, көлік қауіпсіздігінің интеллектуалды технологиялары, дрондар мен шынайы көзілдірікке арналған қанатқақты бағдарламалар енгізілді. Пандемия кезіндегі дағдарыс пен төтенше жағдайларды басқару топтары қызметкерлердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, жұмысты үйлестіру үшін цифрлық платформаларды белсенді түрде пайдаланды. Ал өткен жылы ТШО «КТЛ зауытының цифрлық егізі» бағдарламасын сәтті аяқтады. Бұл күрделі виртуалды модель компанияның физикалық активтерін, үдерістерін және жұмыс жүйелерін көрсетеді. Виртуалды зауыт сарапшыларға әртүрлі жағдай үшін сценарийлер жасауға, үдерістерді сынақтан өткізіп, оңтайландыруға мүмкіндік береді. Осының барлығы ресурстарды тиімді пайдалануға, шығындарды, қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға ықпал етеді. Мамандар виртуалды егізді енгізуді болашаққа нақты қадам деп атайды. Өйткені мұнда цифрлық шешімдер компания жұмысының тиімділігі мен тұрақтылығының кілтіне айналып отыр.
Су есептегіштің көрсеткіші жинау жүйесіне енгізілген. Бұл «Теңіз» кен орны нысандарындағы су қорын басқару секторының тиімділігін едәуір арттырған. Деректерді қашықтан жинаудың тиімділігі неде? Біріншіден, қол жұмысының қажеттілігін қысқартқан. Екіншіден, жұмыстың қауіпсіздігін арттырып отыр. Ал бұл электр қуатына қосылмаған нысандардан үздіксіз жоғары сапалы мәліметтер алуға жол ашады.
Компанияда енгізілген жаңашылдық аз емес. Соның бірі – жұмысқа рұқсат берудің электронды жүйесіне (ePTW) көшу. Бұл құжат айналымын айтарлықтай қысқартып, компаниядағы қауіпсіздік талаптары мен қорғаныс шараларын сақтауға ықпал етті. Мұндай электронды жүйенің тиімділігі былтырғы соңғы күрделі жөндеуден кейін дәлелденіп отыр. ТШО мамандары арнайы жеке желінің жұмысын жоғары бағалады. Өйткені жедел түрде алынбаса, жұмысты кейінге қалдыратын маңызды құжаттарға қол жеткізу мүмкіндігі артқан.
Құжаттарға электронды қол қою мүмкіндігі де үдерісті жылдамдатып отыр. Бұл технологиялық ауысым ТШО-ның өндірістік ортасын жаңғыртып қана қоймай, тиімділігі мен жауап беру қабілетін айтарлықтай арттырды.
«Теңіз» кен орнында деректердің ауқымды көлемі өңделеді. Бұл деректердің сенімділігін анықтауға, үдерістерді оңтайландыруға мүмкіндік береді. Өйткені оқыту алгоритмдері саладағы өзгерістерді болжау және бейімдеу үшін қолданылады. Осы орайда ТШО мамандарына күнделікті қолданылатын жасанды интеллект көмектеседі.
– Біздің ұстанатын басты мақсатымыз – өндіріс қауіпсіздігін сақтау. Осы мақсатта жасанды интеллектіні қолданамыз. Ол жұмыс орындарында барлық қауіпсіздік шарасын сақтау үшін мәтіндер мен құжаттарды талдайды. Бір тұста жоғары тәуекел болса, біз тез әрекет етеміз. Жасанды интеллект бізге ықтимал қауіпсіздік мәселелері туралы алдын ала ескертеді. Барлық салада қолданыла бастаған жасанды интеллектінің көмегімен жұмыс орнымызды қауіпсіз әрі тиімді етіп жатырмыз, – деді М.Қуатов.
Компанияда жасанды интеллектінің жиырмадан аса түрі бар. Қазір ТШО мамандары инженерлердің сұранысына жауап беретін жаңа жасанды интеллектіні әзірлеп жатыр. Жаңа құрал инженерлердің сұранысына сәйкес 300-ден аса техникалық сипаттама құжатына байланысты жауап беріп, жұмыс тиімділігін арттыруға көмек көрсету үшін пайдаланылады. Демек оны ChatGPT баламасы деуге болатын шығар. Мұның бәрін ТШО-дағы кәсіби IT мамандар командасы іске асырып отыр.
Атырау облысы
