Испания пен Бразилияда жұқпалы кеселден ажал құшқан үш жағдайдан кейін Еуропада Денсаулық сақтау ұйымының өкілдігі адамзатқа жаппай қатер төндірмесе де маймыл шешегімен байланысты өлім-жітім саны өсетінін ескертті. ДДҰ-ның Еуропадағы төтенше жағдай бойынша бас сарапшысы Катрин Смолод маймыл шешегінің Еуропада таралуымен бірге өлім жағдайларының артатыны жөнінде мәлімдеме жасады.
Смолодтың айтуынша, басты міндет инфекцияның Еуропада жылдам таралуын тоқтатып, аурудың өршуін болдырмауға тіреліп тұр. Дегенмен көп жағдайда дерт тиісті ем қабылданбаса да жазылып кетеді екен. «Өлімнің орын алуына қарамастан инфекцияға қарсы күресте үмітсіздік танытуға болмайды. Иә, біз аурудың көп ретте өздігінен жазылып кететінін білеміз. Бірақ түбі бақылаудан шығып кетіп, қатерге ұрындыруы мүмкін екенін естен шығармау керек», дейді ол.
Мамандар маймыл шешегін жұқтырған үш адамның ажалын осы инфекциядан көріп отыр. Сонымен мамыр айынан бері осы аурудан көз жұмғандар саны әлемде 8-ге жетті. Қайтыс болған науқастардың бесеуі қара құрлықтан тіркелген. Инфекцияның шыққан жері, қайнар көзі де Африка саналады. Ол алғаш рет 1970 жылы адамнан анықталыпты. Испанияда қайтыс болған екеу жастар болса, Бразилияда 41 жастағы азамат көз жұмған. Бірақ ол басында басқа бір күрделі аурумен ауруханаға түскен екен. Осы ретте бразилиялық дәрігерлер науқастың қосымша ауруы болғанын, сондықтан маймыл шешегі тікелей өлімге әкелмесе де жанама түрде себепші болғанын айтуда.
Енді осы аптаның басында Үндістанда осы аурудың себебімен бір науқас дүние салды. Ол жуырда ғана Бірікен Араб Әмірліктерінен еліне оралған екен. Бұл – Азия құрлығында маймыл шешегі бойынша тіркелген алғашқы өлім. Үндістанның денсаулық сақтау министрлігі ажал құшқан 22 жастағы азаматтың маймыл шешегін жұқтырғанын растады. Бірақ бұл жағдайда да маймыл шешегі тікелей өлімге әкелмеген. Үндістандық жас бір апта бұрын еліне оралған соң менингит диагнозымен шұғыл ауруханаға жатқызылған. Дегенмен дәрігерлер науқастың өліміне жаңа инфекцияның әсері болды ма деген күдікпен қарап отыр.
Еліміздің Денсаулық сақтау министрлігі санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің мәліметі бойынша бүгінгі таңда дүние жүзінің 87 елінде аталған дертті жұқтырудың 22 722 жағдайы тіркелген. Ал Қазақстанда маймыл шешегі ауруына күдікті жағдай тіркелген жоқ. Елімізде Африка және басқа мемлекеттерден келген азаматтарға ерекше назар аударылады. Қолайсыз елдердің тізімі үнемі жаңартылып отырады.
Шымкент қаласының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы Әбдіманап Төлебаевтың айтуынша, маймыл шешегі – monkeypoxes – MPXV сирек кездесетін инфекциялық ауру. Негізгі көзі – жабайы жануарлар: приматтар және кеміргіштер (тиіндер).
Инфекция ауру жануардың қанымен немесе оның биологиялық сұйықтықтарымен байланыста болған кезде, сонымен бірге ауру жануардың етін жегенде жұғады. Жабайы жануарлармен байланыста болғанда ауру жұғады. Науқас адаммен жабық үй-жайда бірге болғанда ауа-тамшы жолымен және терінің зақымдалуы арқылы немесе науқастың биологиялық сұйықтықтары бар заттарды ұстағанда беріледі.
Клиникалық көрінісіне келсек, инкубациялық кезеңі – 5 күннен 21 күнге дейін. Адамдардағы клиникасы – жоғары температура, дененің ауыруы, әлсіздік, бөртпе, құсу, лимфа түйіндерінің ұлғаюы және бастың айналуы секілді белгілермен ерекшеленеді.Аурудың ұзақтығы 2-3 аптаға дейін созылады, кездейсоқ өздігінен емделуі де мүмкін.
Эпидемиолог мамандар жазғы каникулдың және демалыс маусымының басталуына байланысты шетелге шығатын азаматтарға маймыл шешегінің өршуі тіркелген елдерге бармауды ұсынады. Сондай-ақ шетелдерге саяхаттаған кезде жабайы жануарларға жоламауға, стихиялық және көше саудасы орындарында тамақ ішпеуге, тамаққа тек термиялық өңделген ет пен басқа да өнімдерді пайдалануға, адамдар көп жиналатын орындарға барған кезде жеке профилактика шараларын орндауға, қол және тыныс алу ағзаларының гигиенасын сақтауға кеңес береді.
Егер сапардан келгеннен кейін 3 апта ішінде ауырсынуды, температураны, бөртпені сезінсе, міндетті түрде шетелде болғаны туралы хабарлап, тез арада жақын жердегі медициналық ұйымға хабарласу қажет.
Шымкент
