• RUB:
    6.68
  • USD:
    520.93
  • EUR:
    609.07
Басты сайтқа өту
Аймақтар Бүгін, 09:08

Шығанақ тарысының тұқымы табылды

160 рет
көрсетілді

Ақтөбе қаласының іргесінде тұратын Балзия Бисенғалиқызы мен немересі Ринат Оралұлы Доспанбетов Шығанақ Берсеұлының ақ тары тұқымын сақтап қалған шаңырақ. Қазір осы үйдің ауласында көктеп тұрған ақ тары тұқымын 1970–1980 жылдары Ойыл ауданы Ш.Берсиев атындағы кеңшарды басқарған атасы Дәулетжан Доспанбетов ұзақ жыл сақтап келген екен.

Балзия Бисенғалиқызы өмірден өткен ерінің заттары арасынан екі жыл бұрын қағаз­ға оралып сақталған 24 түйір тары дәнін тауып алып, балаларына көрсетеді. Содан Ринат дәндерді үйдің ауласындағы шие талының түбіне егіп тастайды. 30-35 күн өткенде жас өскіндер көктеп шыққанда, әжесі байқамай арамшөп деп жартысын жұлып тастаса да, қалғандары күзде жақ­сы өнім берген. «Биіктігі 1,5 метр­ден асып, бітік шықты. Менің атам 1936 жылы Ойыл ауданы Қаратал ауылында дүниеге келген. Бұл – 1936–1944 жылдары тары өсіруден әлемдік рекорд орнатқан атақты Шығанақ Берсеұлының туған жері. Атам атақты тары­шының звеносында еңбек еткен үлкен кісілердің әңгімелерін жастайынан естіп өскен. Өзі де ұзақ жыл туған жерінде агро­ном болып қызмет етті, кеңшарды басқарды. Шығанақтың тарысын сақтағаны туралы әжемізге де айт­паған. Әжем кездейсоқ тауып алып, бізге бергенде де 30 жыл­дан астам сақталған дәндердің көк­теп шығатынына сенбеген. Үйде сақталған дәндердің Шығанақ та­ры­сының тұқымы екеніне күмән туған. Дегенмен біз өсіріп бас­та­ған дақыл атақты диқанның шы­ғар­ған тұқымы екеніне бірден-бір дәлел – Махмуд Шығанақұлы­ның қолжазба дерек­тері. Соғыста теміржолшы болып, елге орал­ған Махмуд әкесінің ақ тарысында ­үш қара ноқат бола­тындығын жа­зып кеткен», дейді Ринат.

Расында да, Ринаттың дәнде­ріндегі үш қара ноқат бірден көзге түседі, Ерекше күтімді қажет ететін ақ тары соғыстан кейін елде көп өсірілмеді. Диқан дақылының тұқымдары сақталмады деп айтылады. Енді Ринат осы дақылға па­тент алып, Ащыойылдың бойына, Шы­ғанақ кетпенінің ізі қалған Қара­талда тары өсіруге ниет етіп отыр.

 

Ақтөбе облысы