Дүйсенәлі ӘЛІМАҚЫН
Дүйсенәлі ӘЛІМАҚЫН«Egemen Qazaqstan»
314 материал табылды

Басылым • 07 Наурыз, 2025

Гонконг журналы Ұлықбек ақын туралы

Кейінгі кездері еліміздің әдеби тыныс-тіршілігінде айтарлықтай жаңалықтар бар. Соның бірі – Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, ақын Ұлықбек Есдәулеттің өмірбаяны мен суреті «Гонконг әдебиеті мен өнері» журналының мұқабасына басылыпты. Аталған алпауыт басылым 2025 жылдың бірінші санын Ұлықбек Есдәулеттің шығармашылығын насихаттаумен бастағаны – әдебиетіміз үшін үлкен жаңалық.

Сұхбат • 04 Наурыз, 2025

Жин Нода: Қазақ хандары мен Цинь империясының байланысы тым терең

Өткен жылы қолыма Токио шет тілдер университетінің профессоры Жин Ноданың «Ресей мен Цин империялары арасындағы Қазақ хандықтары: XVIII-XIX ғасырлардағы Орталық Еуразия халықаралық қатынастары» атты зерттеу еңбегі түсті. Өз тарихымызға қатысты болған соң, бір деммен оқып шықтым. Аталған кітапта қазақ ханы Абылай мен өзге сұлтандардың Цин императорына жазған хаттары туралы баяндалады. Жақында Жин Нодамен хабарласып, көкейімізде жүрген сұрақтарды қойдық.

Таным • 28 Ақпан, 2025

Аустралия газеттері қазақтар туралы не жазды?

Зерттеу тақы­ры­бымызға байланыс­­ты мұхиттың арғы жа­ғында, АҚШ-та түрлі кітап­хана­ларды ақтарып, архивтерге барғанда елеусіз қалдыра ал­майтын сан түрлі қызықты мәлі­мет кездестірдік. Солардың бірі – сонау алыстағы Аустралия газет­теріндегі ұлтымыз туралы жазбалар. Осы орайда 1850 жылдан 1901 жылға дейін жарық көрген Аустралиядағы «The Northern Herald», «Tribune», «The Menzies Miner» газеті мен Сиднейден шығатын «Mirror» газетінде жарияланған кейбір деректерді оқырманға ұсынуды жөн көрдік.

Ғылым • 27 Ақпан, 2025

Қызды оқытсаң, ұлтты тәрбиелейсің

Кейінгі жылдары жастар ғылымға көптеп келе бастады. Өйткені жас ғалымдарға мемлекет тарапынан үлкен қолдау көрсетіліп отыр. Грант саны артты. Айталық, «Жас ғалым» ұлттық жобасы аясында 2023–2025 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша гранттық қаржыландыру конкурсына 86 миллиард теңге бөлінді. Осындай қолдауға ие болған жас ғалымның бірі – PhD, қауымдастырылған профессор Регина Андекина.

Пікір • 21 Ақпан, 2025

Піл сөздігі бар, жылқы сөздігі ше?

Ғылым кейде ештеңеге бағын­байтын ережелерден тұратындай елестейді. Біз өмір сүріп жатқан мына ғаламда әр адам өзінше жаңа тыныс ашқысы келеді. Әлденеге жаңа көзқараспен қарауды ұнатады. Сол үшін де ғылымның бір аты – ізденіс дегеніміз дұрыс болар.

Кино • 21 Ақпан, 2025

Еуропада Әуезов туралы фильм түсірілді

Кейінгі кездегі керемет жаңалықтың бірі – заң­­ғар ­жазушы Мұхтар Әуезовтің өмірі мен шығармашылығы туралы сонау Батыс елдерінде деректі фильмнің жарық көруі болмақ.

Сұхбат • 20 Ақпан, 2025

Челли Файервазер - Вега: «Арғы қазақ мифологиясы» ағылшынтілді ғалымдарды қызықтырады

Қазақ қаламгерлерінің романдары шетел асып, ағылшынтілді оқыр­манға там-тұмдап болса да жетіп жатқаны қуантады. Осыдан төрт жыл бұрын жазушы Таласбек Әсемқұловтың «Талтүс» романы Америкада жарық көрген. Америкалық аудармашы Челли ханыммен сол сәтте танысқан едік. Қазақ әдебиетіндегі жауһар туындыларды мұхиттың ар жағындағы елдің тіліне аударған ол мифолог ғалым Серікбол Қондыбайдың 4 томын ағылшын тіліне аударуды аяқтапты. Қуанғанымызды айтып, онымен аз-кем әңгімелестік.

Жәдігер • 15 Ақпан, 2025

Теріден жасалған қауға

Маңғыстау облыстық С.Қондыбай атындағы мемориалдық музей қорына 70 жыл бұрынғы жылқы терісінен жасалған Сали Оразбайұлының қауғасы мен шығыр доғалағы тапсырылды. Бұл жәдігер жақын арада ашылатын «Маңғыстаунама» атты жаңа экспозиция залындағы құдықшыларға арналған арнайы орынға қойылмақ.

Ғылым • 14 Ақпан, 2025

Ғылымда мемлекеттік тілдің бәсі қашан артады?

Ғылым – елдің өркениеттік деңгейін анық­тайтын басты көрсеткіш. Еліміздің тәуелсіздік алғанына 30 жылдан асса да, ғылым саласы әлі күнге дейін мемлекеттік тілде сөйлей алмай отыр. Көптеген халықаралық форум мен ғылымға қатысты басқосу, жиналыс негізі­нен орыс және ағылшын тілдерінде өтеді. Мемле­ке­т­тік тілдегі ғылыми еңбектердің аздығы, термино­ло­гиядағы бірізділіктің жоқтығы, қазақ тілінде жазылған зерттеулердің халықаралық деңгейде мойындалмауы – бұл саланың ең өзекті мәселесі. Ендеше, қазақ ғылымы қашан қазақша сөйлейді? Біз осы сауалды ғалымдарға қойған едік. Атал­ған сұраққа ҰҒА академигі, терминтанушы Шеру­бай Құр­ман­байұлы, Президент жанындағы Ұлттық ғылым академия­сы Ғылыми-техникалық ынтымақтастық орта­лығының басшысы, PhD Анар Мұхтарова, ғылыми қызметкер Данияр Ерланұлы, докторант Мәдина Шеңгелбай тарапынан берілген жауаптарды оқырман назарына ұсынып отырмыз.

Зерде • 13 Ақпан, 2025

Шаханов пен «ChatGPT»

Бәрі «Apple» компаниясының бас директоры Тим Куктің танымал лекциясын тыңдаудан басталды. Оның Мас­сачусетс тех­нологиялық институтының 2017 жылғы бітіруші түлектеріне оқыған лекциясы мені бейжай қалдырмады. Бас-аяғы 16 жарым минуттық баяндамада ол қазіргі заманның маңыз­ды мә­селелерінің бірі технологиялық өндіріс пен оған адам­заттың қарым-қатынасы туралы айтты.