барған сайын күшейе түскені байқалып келеді
Қазір ғаламторға ойын ретінде қарау қалды. Осынау виртуальды әлемді уақыт өткізу үшін ермек етіп, қажетті дүниелерді ғана іздеп, ақтару азайып барады. Қазір ғаламтор дегеніңіз – нағыз идеология. Кім ақпаратты нақты әрі жылдам білсе, жеңіс соның қолында деген қағидаға сүйенсек, бүгінде әлеуметтік желілер нағыз ақпарат құралына айналуда. Шынын айтсақ, кей кездері адам қорқат ын қаруға айналып бара жатқанын да мойындауға тиіспіз. Сондықтан әр нәрсені өз орнымен пайдалануы керек сияқты бұл салаға да тәртіп пен тізгін қажет. Міне, Тараз қаласының төрінде ұйымдастырылған республикалық «Блогқұрылтай-2016: Тараз» шарасы осы тақырыпты кеңінен талқылауға жол ашты.
Қазақ елінің интернеттегі имиджін көтеретін топтар қалыптастыру, мемлекеттік идеологияны интернет арқылы жүзеге асыру, жастардың мультимедиялық жаңа технологияларды меңгеруіне ықпал ету, сапалы пікірталас мәдениетін қалыптастыру, блогшылардың жаңа элиталы ортасын құру, қазақ тіліндегі блогтарға қатысты заңнамалық мәселелерді талдауды басты мақсат еткен бұл іс-шара осымен алтыншы рет өткізілуде. Қазіргі ақпарат ғасырында әлеуметтік желілер мен ғаламторды тиімді пайдалануда блогшылардың азаматтық қоғамды қалыптастыруда қосар үлестері зор. Елімізде бүгінгі күні 300-ге жуық қазақ тілді блогтар бар. «Блогқұрылтай-2016: Тараз» шарасы жаңа медиа мамандарының, сайт жасаушылардың өзара тәжірибе алмасу алаңына айналды. Оған Астана мен Алматы қалаларынан және өзге де өңірлерден 200-ден аса блогшылар мен қонақтар қатысты.
Қазақ блогшыларының Жамбыл өңірінде өзара бас қосып, тәжірибе алмасуына мұрындық болған Жамбыл облысының әкімі Кәрім Көкірекбаев құрылтайға қатысушыларды қабылдап, жұмыстарына сәттілік тіледі.
«Қазақстандық блогшылар үлкен қоғамдық күш болып қалыптасып келеді, дейді Кәрім Насбекұлы. – Қазіргі таңда әлеуметтік желілерде көптеген қоғамдық-саяси, әлеуметтік мәселелер туралы сенімді ақпарат жеткізуде және азаматтық қоғамды қалыптастыруда блогшылардың орны ерекше. Әсіресе, тілді дамыту, дін мәселесі назардан тыс қалған емес. Осы орайда блогшылардың жас ұрпаққа оң бағыт беру, оларды саяси тәрбиелеу жұмысына қосар үлестері зор болмақ. Әсіресе, Білім және ғылым министрлігінің бағалауы бойынша, еліміздің 20 жоғары оқу орындары арасында бірінші орынға ие болған Тараз мемлекеттік университетінің блогшылары облысымыздың тыныс-тіршілігіне үлкен серпін беретініне сенімдімін».
Үш күнге созылған құрылтай жұмысының ең бір ұтымды тұсы – еліміздің Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиевтің жастармен кездесіп, олардың сұрақтарына жауап беріп, бұл басқосудың екі жақты ашық әңгімеге ұласқаны болды. Ашық әрі қарапайым түрде өткен бұл кездесуде жастар жағы министрге өздерін мазалаған сауалдарын қойып, тұшымды жауап ала білді. Әңгіме ғаламторды жастардың тиімді пайдалануынан басталып, бастауыш сыныптарда үш тілді қатар оқыту, оған маман дайындау, мұғалімдердің құқын қорғау, жоғары оқу орындарындағы ғалымдардың жағдайы және басқа да түйінді мәселелерге жалғасып жатты. Ерлан Кенжеғалиұлы жаңадан қабылданған мемлекеттік бағдарламаның бір бағыты – қазақ тілін дамыту туралы ойларымен бөлісіп, ұсыныстарын ортаға салды.
– Елімізде қазақ тілін үйрететін дұрыс, сапалы әдістеме жоқ, – дейді Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиев. – Ағылшындарда, финдерде осындай әдістемелер бар. Адам 4-5 айдың ішінде сол елдің тілінде сөйлей бастайды. Біз де сол сияқты қазақ тілі үшін осындай әдістеме жасайтын боламыз. Ол үшін орта мектептердегі қазақ тілінің білімді ұстаздарын шетелге оқуға жіберу қажет. Біз көбінесе қазақ тілін жақсы меңгерсе, сол үздік маман деп ойлаймыз. Бұл дұрыс емес. Ең алдымен қазақ тілін біліп, сосын ағылшын тілін меңгеріп, Гарвард сияқты оқу орындарында біліміңді жалғастырсаң, сонда ғана ең білімді тәсілгер болып шығасың. Сондықтан осындай білім ордаларына Елбасының «Болашақ» бағдарламасы арқылы қазақ тілі мамандарын оқуға жібереміз.
Сосын баланы кішкентайынан екі, үш тілде сөйлеуге үйрете бастаған жөн. Көптеген халықтар екі-үш тілде сөйлейді. Мысалы, Израиль екі тіл, Швейцария, Голландия, Малайзия үш тіл, Бельгияда міндетті түрде 4 тіл қалыптасқан. Жас баланың екі-үш тілде сөйлеуі оның миын, ойлау қабілетін дамытуға қандай әсері бар? Америкада және басқа да елдерде осы мәселе зерттелген. Зерттеуші ғалымдар екі-үш тілде сөйлейтін 7-8 жастағы бала миының байланыстары бір тілде ғана сөйлейтін балаға қарағанда, 20 пайызға көбірек дамитынын айтуда. Себебі, балаға неғұрлым көбірек талап қойылса, жүктемелер бірте-бірте көбейтілсе, олардың қабілеті еш қиналмастан арта түседі.
Қазір көптеген мемлекеттер өз зерттеулерінің негізінде тіл саясатын құруда. Мысалы, Англия осыдан 20 жыл бұрын «бізге басқа тілдің не керегі бар, барлығы ағылшын тілін біледі», деп оқуды қойған болатын. Қазір екінші тіл әр мектепте оқытылады. Ол – заңдылық. Францияны алсақ, олар бұрын француз тілінен басқа тіл оқымайтын, қазір олар да ағылшын тілінің керек екенін түсініп, балаларын соған оқытып жатыр.
Тағы бір мәселе – ғылыми зерттеу туралы. Бұл турасында көптеген ұсыныстар айтылуда. Осы өзгерістердің, жаңалықтардың барлығы – жастардың келешегі, ертеңі, кепілдігі, ертеңгі жұмыс орындары. Жастардың, балалардың ойлары қандай? Біздің қазіргі мақсаттарымызды олар қолдай ма? Олардың пікірін сұрап жатқан ешкім жоқ. Бірақ осындай пікірталастарды біз ғылыми қоғам болып, ғылыми негізде, зерттеу негізінде, қолымыздағы статистика мен ақпарат негізінде талқылауға болады. Біз осындай зерттеулерді қолға алмақпыз.
Құрылтай аясында Қанат Әуесбай, Есен Елеукен, Мұхамеджан Тазабеков, Маралбек Сағынғанов және тағы да басқа тәжірибелі мамандардың жүргізуімен түрлі бағыттарда дәрістер оқылып, ең үздік тұсаукесерлер мен старт-аптар таныстырылды.
– Ғаламтордан ел дұрыс ақпарат алуы тиіс. Қазір заманға сай «Ұлды әке емес – кафе, қызды шеше емес – көше тәрбиелеп отыр», «Қызым – үйде, қылығы – интернетте», «Құлақтан кіріп, бойды алған, интернеттен кіріп, ойды алған» деген мақалдар пайда болды. Әйтсе де, біз күн сайын дамып келе жатқан үрдістен шет қалмауымыз керек. «Интернет жаман, жоламаңдар» деп, ит қуғандай болмай, керісінше, жастар ғаламторды тереңірек танып-біліп, керекті тұстарын жақсы білуі тиіс. Әлеуметтік желі арқылы елге, оның ішінде жастарға дұрыс бағыт-бағдар сілтеуіміз қажет, – дейді «Асыл арна» телеарнасының басшысы Мұхамеджан Тазабеков.
Өзге өңірден жиналған блогшылар бұл күндері көне қаланың тарихи-мәдени жәдігерлерімен танысып, әлеуметтік маңызды нысандарын аралап, Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай «Көне Тараз» тарихи-мәдени орталығында ағаш отырғызды. Сондай-ақ, Қазнетке сапалы контент қосу, қазақ блогосферасын жандандыру, оқырмандарды Жамбыл облысының тарихымен, ондағы халықтың әл-ауқатымен, атқарылып жатқан жұмыстармен таныстыру мақсатында «Мен тамашалаған Тараз» тақырыбында конкурс ұйымдастырылды. Бұл бойынша «Тарих», «Даму», «Тараздықтар» тақырыбында үздік пост жазып, жариялаған жеңімпаздар бағалы сыйлықтармен марапатталды. Ал «Біздің өлке» атты көрмеде өңірдің тыныс-тіршілігімен, облыстың қазіргі ахуалымен таныс болды.
Оралхан ДӘУІТ,
«Егемен Қазақстан».
Жамбыл облысы.
Суреттерді түсірген
Ақәділ РЫСМАХАН.
Қазір ғаламторға ойын ретінде қарау қалды. Осынау виртуальды әлемді уақыт өткізу үшін ермек етіп, қажетті дүниелерді ғана іздеп, ақтару азайып барады. Қазір ғаламтор дегеніңіз – нағыз идеология. Кім ақпаратты нақты әрі жылдам білсе, жеңіс соның қолында деген қағидаға сүйенсек, бүгінде әлеуметтік желілер нағыз ақпарат құралына айналуда. Шынын айтсақ, кей кездері адам қорқат ын қаруға айналып бара жатқанын да мойындауға тиіспіз. Сондықтан әр нәрсені өз орнымен пайдалануы керек сияқты бұл салаға да тәртіп пен тізгін қажет. Міне, Тараз қаласының төрінде ұйымдастырылған республикалық «Блогқұрылтай-2016: Тараз» шарасы осы тақырыпты кеңінен талқылауға жол ашты.
Қазақ елінің интернеттегі имиджін көтеретін топтар қалыптастыру, мемлекеттік идеологияны интернет арқылы жүзеге асыру, жастардың мультимедиялық жаңа технологияларды меңгеруіне ықпал ету, сапалы пікірталас мәдениетін қалыптастыру, блогшылардың жаңа элиталы ортасын құру, қазақ тіліндегі блогтарға қатысты заңнамалық мәселелерді талдауды басты мақсат еткен бұл іс-шара осымен алтыншы рет өткізілуде. Қазіргі ақпарат ғасырында әлеуметтік желілер мен ғаламторды тиімді пайдалануда блогшылардың азаматтық қоғамды қалыптастыруда қосар үлестері зор. Елімізде бүгінгі күні 300-ге жуық қазақ тілді блогтар бар. «Блогқұрылтай-2016: Тараз» шарасы жаңа медиа мамандарының, сайт жасаушылардың өзара тәжірибе алмасу алаңына айналды. Оған Астана мен Алматы қалаларынан және өзге де өңірлерден 200-ден аса блогшылар мен қонақтар қатысты.
Қазақ блогшыларының Жамбыл өңірінде өзара бас қосып, тәжірибе алмасуына мұрындық болған Жамбыл облысының әкімі Кәрім Көкірекбаев құрылтайға қатысушыларды қабылдап, жұмыстарына сәттілік тіледі.
«Қазақстандық блогшылар үлкен қоғамдық күш болып қалыптасып келеді, дейді Кәрім Насбекұлы. – Қазіргі таңда әлеуметтік желілерде көптеген қоғамдық-саяси, әлеуметтік мәселелер туралы сенімді ақпарат жеткізуде және азаматтық қоғамды қалыптастыруда блогшылардың орны ерекше. Әсіресе, тілді дамыту, дін мәселесі назардан тыс қалған емес. Осы орайда блогшылардың жас ұрпаққа оң бағыт беру, оларды саяси тәрбиелеу жұмысына қосар үлестері зор болмақ. Әсіресе, Білім және ғылым министрлігінің бағалауы бойынша, еліміздің 20 жоғары оқу орындары арасында бірінші орынға ие болған Тараз мемлекеттік университетінің блогшылары облысымыздың тыныс-тіршілігіне үлкен серпін беретініне сенімдімін».
Үш күнге созылған құрылтай жұмысының ең бір ұтымды тұсы – еліміздің Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиевтің жастармен кездесіп, олардың сұрақтарына жауап беріп, бұл басқосудың екі жақты ашық әңгімеге ұласқаны болды. Ашық әрі қарапайым түрде өткен бұл кездесуде жастар жағы министрге өздерін мазалаған сауалдарын қойып, тұшымды жауап ала білді. Әңгіме ғаламторды жастардың тиімді пайдалануынан басталып, бастауыш сыныптарда үш тілді қатар оқыту, оған маман дайындау, мұғалімдердің құқын қорғау, жоғары оқу орындарындағы ғалымдардың жағдайы және басқа да түйінді мәселелерге жалғасып жатты. Ерлан Кенжеғалиұлы жаңадан қабылданған мемлекеттік бағдарламаның бір бағыты – қазақ тілін дамыту туралы ойларымен бөлісіп, ұсыныстарын ортаға салды.
– Елімізде қазақ тілін үйрететін дұрыс, сапалы әдістеме жоқ, – дейді Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиев. – Ағылшындарда, финдерде осындай әдістемелер бар. Адам 4-5 айдың ішінде сол елдің тілінде сөйлей бастайды. Біз де сол сияқты қазақ тілі үшін осындай әдістеме жасайтын боламыз. Ол үшін орта мектептердегі қазақ тілінің білімді ұстаздарын шетелге оқуға жіберу қажет. Біз көбінесе қазақ тілін жақсы меңгерсе, сол үздік маман деп ойлаймыз. Бұл дұрыс емес. Ең алдымен қазақ тілін біліп, сосын ағылшын тілін меңгеріп, Гарвард сияқты оқу орындарында біліміңді жалғастырсаң, сонда ғана ең білімді тәсілгер болып шығасың. Сондықтан осындай білім ордаларына Елбасының «Болашақ» бағдарламасы арқылы қазақ тілі мамандарын оқуға жібереміз.
Сосын баланы кішкентайынан екі, үш тілде сөйлеуге үйрете бастаған жөн. Көптеген халықтар екі-үш тілде сөйлейді. Мысалы, Израиль екі тіл, Швейцария, Голландия, Малайзия үш тіл, Бельгияда міндетті түрде 4 тіл қалыптасқан. Жас баланың екі-үш тілде сөйлеуі оның миын, ойлау қабілетін дамытуға қандай әсері бар? Америкада және басқа да елдерде осы мәселе зерттелген. Зерттеуші ғалымдар екі-үш тілде сөйлейтін 7-8 жастағы бала миының байланыстары бір тілде ғана сөйлейтін балаға қарағанда, 20 пайызға көбірек дамитынын айтуда. Себебі, балаға неғұрлым көбірек талап қойылса, жүктемелер бірте-бірте көбейтілсе, олардың қабілеті еш қиналмастан арта түседі.
Қазір көптеген мемлекеттер өз зерттеулерінің негізінде тіл саясатын құруда. Мысалы, Англия осыдан 20 жыл бұрын «бізге басқа тілдің не керегі бар, барлығы ағылшын тілін біледі», деп оқуды қойған болатын. Қазір екінші тіл әр мектепте оқытылады. Ол – заңдылық. Францияны алсақ, олар бұрын француз тілінен басқа тіл оқымайтын, қазір олар да ағылшын тілінің керек екенін түсініп, балаларын соған оқытып жатыр.
Тағы бір мәселе – ғылыми зерттеу туралы. Бұл турасында көптеген ұсыныстар айтылуда. Осы өзгерістердің, жаңалықтардың барлығы – жастардың келешегі, ертеңі, кепілдігі, ертеңгі жұмыс орындары. Жастардың, балалардың ойлары қандай? Біздің қазіргі мақсаттарымызды олар қолдай ма? Олардың пікірін сұрап жатқан ешкім жоқ. Бірақ осындай пікірталастарды біз ғылыми қоғам болып, ғылыми негізде, зерттеу негізінде, қолымыздағы статистика мен ақпарат негізінде талқылауға болады. Біз осындай зерттеулерді қолға алмақпыз.
Құрылтай аясында Қанат Әуесбай, Есен Елеукен, Мұхамеджан Тазабеков, Маралбек Сағынғанов және тағы да басқа тәжірибелі мамандардың жүргізуімен түрлі бағыттарда дәрістер оқылып, ең үздік тұсаукесерлер мен старт-аптар таныстырылды.
– Ғаламтордан ел дұрыс ақпарат алуы тиіс. Қазір заманға сай «Ұлды әке емес – кафе, қызды шеше емес – көше тәрбиелеп отыр», «Қызым – үйде, қылығы – интернетте», «Құлақтан кіріп, бойды алған, интернеттен кіріп, ойды алған» деген мақалдар пайда болды. Әйтсе де, біз күн сайын дамып келе жатқан үрдістен шет қалмауымыз керек. «Интернет жаман, жоламаңдар» деп, ит қуғандай болмай, керісінше, жастар ғаламторды тереңірек танып-біліп, керекті тұстарын жақсы білуі тиіс. Әлеуметтік желі арқылы елге, оның ішінде жастарға дұрыс бағыт-бағдар сілтеуіміз қажет, – дейді «Асыл арна» телеарнасының басшысы Мұхамеджан Тазабеков.
Өзге өңірден жиналған блогшылар бұл күндері көне қаланың тарихи-мәдени жәдігерлерімен танысып, әлеуметтік маңызды нысандарын аралап, Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай «Көне Тараз» тарихи-мәдени орталығында ағаш отырғызды. Сондай-ақ, Қазнетке сапалы контент қосу, қазақ блогосферасын жандандыру, оқырмандарды Жамбыл облысының тарихымен, ондағы халықтың әл-ауқатымен, атқарылып жатқан жұмыстармен таныстыру мақсатында «Мен тамашалаған Тараз» тақырыбында конкурс ұйымдастырылды. Бұл бойынша «Тарих», «Даму», «Тараздықтар» тақырыбында үздік пост жазып, жариялаған жеңімпаздар бағалы сыйлықтармен марапатталды. Ал «Біздің өлке» атты көрмеде өңірдің тыныс-тіршілігімен, облыстың қазіргі ахуалымен таныс болды.
Оралхан ДӘУІТ,
«Егемен Қазақстан».
Жамбыл облысы.
Суреттерді түсірген
Ақәділ РЫСМАХАН.
