31 шілде мен 1 тамыз аралығында елордадағы “Метро” көтерме-бөлшек сауда орталығы аумағында еліміз агроөндірістік кешені жетістіктерінің “Қараөткел-2010” ІV жәрмеңкесі өтті. Оны Үкімет басшысы Кәрім Мәсімов арнайы келіп тамашалады.
– Агроөнеркәсіптік кешеннің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мәселесі алдыңғы қатарға шығарылып отыр. Біздің көз қуанатын, мақтан тұтуға болатын дүниелеріміз баршылық. Агроөнеркәсіптік кешен жоғары қарқынмен дамып келеді, – деген Премьер-Министр К.Мәсімов, – қайта өңделген өнімнің номиналдық мәндегі көлемі еңбек өнімділігі секілді екі есеге дерлік өсті. Өңірлерде кез келген бастамаларды іске асыруға мемлекет жағдай жасап отыр. Бұл ауыл тұрғындарының да, агробизнесті дамытуға үлес қосып келе жатқан жандардың да өздеріне сенімді серпілісте болуларына мүмкіндік береді, – деді. Сондай-ақ ол биыл субсидиялаудың жаңа тетіктері іске асырыла бастағанын, аталған шаралар агроөнеркәсіптік кешенді жедел әртараптандыруға жағдай жасайтынын және осыған ұқсас көрмелерді өткізу түрлі бағыттағы мамандардың мүдделері мен күш-жігерлерін біріктіруге ықпал ететін маңызды құрал екенін де назардан тыс қалдырмады.
Жәрмеңкенің ашылу салтанатынан соң Ауыл шаруашылығы министрі Ақылбек Күрішбаев Үкімет басшысын жәрмеңкедегі “Агроөндіріс кешеніндегі инновациялар”, “Агроөнеркәсіп кешенін дамытуға арналған өнімдер”, “Ғылыми-техникалық қызметтер” секілді үш секцияға бөлініп орналасқан экспозициялармен таныстырды. Аталған жәрмеңкеге биыл үш жүздей қатысушы тіркеліпті.
“Қараөткел-2010” жәрмеңкесі оған жиналған былайғы жұрт пен өз өнімдерін ұсынуға келген барлық азаматтарды ерекше бір сезімге бөлегендей. Қарасаң көздің жауын алатын ауыл шаруашылығы техникалары мен асыл тұқымды төрт түлік, одан қалды дәмі тіл үйіретін түрлі ұлттық тағамдар жәрмеңкені тіпті ажарландыра түскендей. Қаз-қатар тігіліп бірінен бірі өтіп тұрған киіз үйлер де еріксіз көз тартады.
Төрт түлік десе ет жүрегі елжіремейтін қазақ жоқ шығар, сірә. Жәрмеңкеге келген бетте-ақ асыл тұқымды түліктерді маңайлағанбыз. Шылбырын үзіп кетердей болып кісінеп тұрған жылқыларға тамсана бердік. Осы жерде Олимпиада чемпионы, әйгілі балуан Жақсылық Үшкемпіровті жолықтырдық. Алматы облысы, Балқаш ауданында орналасқан “Жақсылық” шаруа қожалығын басқаратын ағамыздың асыл тұқымды жылқы өсіретінінен сырттай хабардар болатынбыз. Бұл жерде ол түрлі жастағы жабы жылқыларымен келіпті. Жылқыны жіті білгісі келген жанға ерінбей-жалықпай оның қыр-сыры жайын сипаттап тұр. Мамандығы мал маманы екенін ескерсек, Жақсылық ағаның осы жолы өз кәсібіне шын берілген азамат екенін тағы бір аңғардық.
Дәмі тіл үйіретін бал қымыз да жәрмеңке сөресінен орын алған. Солтүстікқазақстандық “Арқалық” шаруа қожалығының қымыздары дәмін татқан жанды еріксіз сол жерге қайта апарғандай. Шаруа қожалығының цех меңгерушісі Зәуреш Мұстафина күніне шамамен 65 жылқы сауылатынын, олардан 400-500 шөлмек қымыз шығаратынын тілге тиек етті.
Етті, сүтті бағыттағы зеңгі баба тұқымы да қарағанның көзін қарып қалып тұр. Ақмола облысының Астана іргесіндегі Қосшы ауылында орналасқан мал тұқымын асылдандырумен айналысатын “Асыл түлік” АҚ жетістіктері де жеткілікті екен. Олар жәрмеңкеге әкелген суыр қара ала тұқымы мен швед тұқымды сиырларды көргенде таңданысыңды жасыра алмайсың. Акционерлік қоғамның басқарма төрағасының орынбасары, ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты Жора Алмантай қос жануар жөнінде: “Мынау сіздер көріп тұрған суыр қара ала тұқымының үш жарым жастағы аналығы 305 күнде 12 184 литр сүт береді. Салмағы тоннаға жуық. Ал мына швед тұқымының салмағы 1 тонна 200 килоны құрайды. Бұл көбіне таулы аймаққа бейімді. Екеуі де етті, сүтті бағыттарда өнім береді”, – дейді. Сонымен қатар ол осындай жәрмеңке жыл сайын өз жалғасын тауып жатса игі еді деген тілегін де жасырмады. Ал қазақтың ақ бас сиырларымен Солтүстік Қазақстан облысы Тайынша ауданынан келген “Алабота” асыл тұқымды мал зауыты” ЖШС бас зоотехнигі Антон Малиновскийдің де жәрмеңкенің ұйымдастырылуына ризашылығы өзгеше екен.
– Тәжірибе алмасу мен жаңа әріптестер табуда, сонымен бірге ұқсатқан өніміңді жалпақ жұртқа ұсынып, пікір алмасуда бүгінгі жәрмеңкенің жөні бөлек деп есептеймін. Осындай жәрмеңкелер жиі өткізіліп жатса, саладағы серіктестерге сенімді серпіліс беретіні айқын, – дейді ол.
Ауыл шаруашылығы дегенде оның техникалары жөнінде де айтпай кете алмайсыз. Сымдай тізіліп самсап тұрған әйгілі “Беларусь” тракторлары мен олардың тұқым себетін қосалқы тіркемелері жәрмеңкеде түгелімен түр-түрімен орын алыпты. Семейдегі “СемАЗ” зауытынан келген техниканы жеткізіп беру жөніндегі менеджер Андрей Базаров та трактор мен оның бөлшектері жайында жан-жақты түсіндіріп, құрақ ұшып тұр.
Қазақтың қол өнері де еш халықтан кем емес мәдени мұрамыз екені белгілі. Түрлі жәдігер заттар мен киіз үй көріністері жәрмеңкенің ажарын ашып, келген жұрттың таңдайын еріксіз қақтырып жатты. Қарағанды облысы Ақтоғай ауданы Нармамбет ауылынан келіп киіз үй тіккен ерлі-зайыпты қос қария Сағынтай Сұлтанов пен Жамал Қоқымованың қуаныштарында шек жоқ. Қариялар “Сәрсембеков” шаруа қожалығынан шопан ата тұқымын алып келген Батырбек Сәрсембеков пен Ержан Әмірқұловтың киіз үйлерін әкелгенін айта келе, елорданы көру мүмкіндігіне ие болғандығына өздерінің шексіз ризашылығын білдіріп, еліміз аман болсын деген ата-аналық тілектерін жеткізді.
“Қараөткел-2010” жәрмеңкесіндегі бұл жүзден бір көріністер десек, жаңылыспаймыз. Жәрмеңке аясында ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілер үшін ауыл шаруашылығындағы маркетинг, мал шаруашылығында және ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу саласындағы ғылыми жетістіктер секілді бағыттарда семинар-кеңестер өткізілді. Шараны ұйымдастыру тарапынан еліміздің үздік ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері “Қараөткел-2010” алтын медалімен марапатталса, жәрмеңкеге қатысушылар мен келушілер арнайы концерттік бағдарламаны тамашалап, ерекше көңіл-күймен тарасты.
Әбдірахман ҚЫДЫРБЕК, Суреттерді түсірген Орынбай БАЛМҰРАТ. Астана.
