Дүйсенәлі ӘЛІМАҚЫН
Дүйсенәлі ӘЛІМАҚЫН«Egemen Qazaqstan»
297 материал табылды

Тарих • 18 Сәуір, 2023

Оразбайдың немересі

Иісі қазақтың санасында «Абай­ды­ сабаған» деген аңызбен қалған Ораз­бай Аққұлұлының немересі кім­ болғанын бұл күні біреу білсе, біреу­ білмес. «Бірінші Құдайыма, екін­ші Шұнайыма сенемін» деп үш мың­ жылқысы өрісінде жусаған жо­март Оразбайды ұлы жазушы­ Мұх­тар Әуезов өзінің «Абай жолы» эпо­­пея­сында: – Асқан екен Құнан­бай баласы. Тіпті мұндай қорлық­ты­ Құнанбай да көрсеткен жоқ. Тегі­, біздің өзіміз бұларды бұзып бол­ған екенбіз. Құдайын ұмытқан екен­ мына Құнанбайлар. Тап осы жолы­ тұяқ серіппесек, бәрімізді де ата­ның аруағы атсын! Ит болайық, енді­ қыбырламасақ! – деп Оразбай жал­ғыз көзін жалтылдатып, айнала­ қарап, қанын ішіне тартып сөйледі, деп суреттейді. Сонымен бірге ел аузында да Оразбай туралы аңызға бергісіз әңгімелер өте көп айтылады.

Қоғам • 12 Сәуір, 2023

Жапон тұтқындарын зерттеуші

1992 жылы елімізге қонаққа келген жапон принці Такемура Қазақстан Президентінен жапон тұтқындарының Қазақ даласында қалған қабірлері туралы деректерді сұрайды. Сол кезде әскери тарихшы Асқан­бек Сапарұлын кездесуге шақырады. Тарихшы Жапон елінің Қазақ топы­рағындағы әскери тұтқындарының қабірін іздестіріп тауып беруге сөз береді. Соғыс ардагері, әскери тарихшы Асқанбек Сапарұлы «Қазақ жеріндегі жапон бейіттері» атты кітап жазып, жапон елінің зиялылары мен туыс-туғандарының қабірін іздеп әлекке түскен жапондықтарға үміт отын сыйлап еді.

Ғылым • 11 Сәуір, 2023

45 түрлі дәрі ойлап тапқан

Ғылымға ыждағаттылық керек дегенді жиі айтамыз. Ал сол тәжірибені басынан өткізген ғалымның бірі марқұм Сұлукен Рахмадиева еді. Ол отандық фармацевтиканы дамытуға зор еңбек сіңірген еді. Бір өзі 45 түрлі дәрі жасап шықты.

Сұхбат • 05 Сәуір, 2023

Адамзат сақталса, сөз сақталады

Әдебиеттің шекарасыз әлем екенін бәрі мойын­­дады. Ал енді оның сапасы мен уақыт тала­­бы­на, замана көшіне ілесуіне де назар ауда­­ратын кез келді. Артық айтпасақ, аптасы­на бүкіл дүниежүзінде неше жүз мың кітап бас­падан шығып, оқырманға тарайды екен. Ал оның кейінгі халі нешік? Ол туралы да сұ­рақ көп, сауал сан. Бүгінгі дөңгелек үстел ба­сын­да біз қазіргі романдар, балалар әдебие­ті­нің маңы­зы және көркем шығарма ұлтты тәр­бие­лей ала ма деген өзекті сауал тура­лы ой қоры­тамыз. Қатысушылар алты мемле­кет­тің қа­лам­герлері. Олар – Ибраһим Фарғали (Иран), Андре Бабин (Канада), Лю Лянчэн (Қытай), Айгүл Кемелбаева (Қазақстан), Это Тедиашви (Грузия), Жавлан Жойлов (Өзбекстан).

Ғалым • 05 Сәуір, 2023

Теңіздегі тіршіліктің тамыршысы

Біздің бүгінгі кейіпкеріміз, жас ғалым Алтынай Қайдарова – электроника және компьютерлік инженерия бойынша PhD, Каспий итбалығын зерттеу және оңалту орталығының аға ғылыми қызметкері. Ол қазір әріптестерімен бірге теңіз жануарларын бақылауға арналған арнайы көпфункциялы сенсорлар әзірлеумен айналысады. Құрылғы жануарлардың дене температурасын, тіпті олардың қоршаған ортадағы күйзеліс деңгейі мен жылдамдығын қадағалауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар аталған әзірлеменің көмегімен сирек кездесетін сүтқоректілердің қоныс аударуы туралы мәліметтер жиналады.

Сұхбат • 04 Сәуір, 2023

Яаркко Тонтти: Дәстүрлі кітапта мистикалық сарын бар

Яаркко Тонтти – фин жазушысы. Универ­ситетте заңгер мамандығы бойынша оқыса да, ол әдебиетпен айналысуды өмірлік мақсатына айналдырған. «Жара», «Мұра», «Самғау», «Би залы», «Қайта қауышқан класс» сияқты романдары жарық көрген. Фин қаламгерімен әңгімеміз ағылшын тілінде өрбіді.

Әлем • 03 Сәуір, 2023

Turkiy adabiyot durdonalari

Turkiy adabiyot durdonalari – бұл түркі әдебиетінің жауһарлары деген сөз. Осындай атаумен Өзбекстанда жарық көрген 100 том­дық антологияның 10 томы қазақ әдебиетіне арналған.

Кітапхана • 28 Наурыз, 2023

Ғайша ханымға жазылған хаттар

Хаттар. Неше түрлі терең ой мен сан қилы көңіл күйді суреттейтін осы бір сырлы әлемде кімнің жүрек сөзі айтылмады дейсіз? Адамзат баласы технократтық заманға иек сүйемей тұрғанда қарым-қатынастың ең кереметі ақ қағаз бен қара сия болғаны шындық. Әсем ойларды, ақжарма тілектер мен ағыл-тегіл сезімдерді жердің мына бетінен ана шетіне жеткізетін хаттар легі кешегі күндердің куәгері екенін ұмытқан жоқпыз. Ұлы Толстой Чеховқа жазған бір хатында: «Бәрін ойлап табуға болады, тек психологизмді ойлап таба алмаймыз» деп жазғаны бар-ды. Осы бір салмақты сөзді, әрине, бір данышпан келесі бір талант иесіне хатпен жеткізді. Бұл да болса құсни хаттардың көкжиегінің кеңдігін, оның ойды тұсамай, еркін самғататынын білдірмек.

Ғылым • 27 Наурыз, 2023

Ғылымы озық мемлекеттің өрісі кең

Қоғамның қозғаушы күші – ғылым мен экономика. Мемлекеттің дамуы да ұлттық ғылым көкжиегінің кеңеюіне байланысты. Қуанарлығы, қазір осы салаға дендеп кіріп, ғылыми білімін шыңдап, өз саласының майталман маманы болуға ұмтылған жастар көбейіп келеді. Олардың әлемнің әр қиырынан білім алып, тәжірибесін еліміздің ғылымын дамытуға бағыттайтыны қуантады.Осы орайда отандық ғылымның қазір­гі жай-күйі мен келешегін бағам­­­дау мақсатында дөңге­лек­ үстел ұйымдастырған едік. Оған Лондондағы «HEAD Aerospace Group» ком­па­ния­сының коммерциялық директоры Сапар САТАЙ, Президенттік жастар кадрлық резервінің өкілі, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Биомедицина ғылыми-зерттеу орталығының дирек­торы Әлібек ЫДЫРЫСҰЛЫ, Nazarbayev University Энергетикалық ғарыш зертханасының постдокторанты, Халықаралық астрономия одағының мүшесі Бекдәулет ШҮКІРҒАЛИЕВ қатысып, ой-пікірін ортаға салды.

Сұхбат • 21 Наурыз, 2023

Кэролайн СЭВИДЖ: Қазақ мәдениетіне қызығамын

Қазір қазақ тілін үйреніп, оны күнделікті тұрмыста қолданатын шетел азаматтарының қатары көбейіп келеді. Солардың ішінде жөні бөлек бір жан бар. Кейіпкеріміз – АҚШ-тың Алматыдағы бас консулы Кэролайн Сэвидж ханым. Бізге берген сұхбатында ол қазақ тілін үйренудің маңыздылығы, оның жұмысына тигізген оң әсері және Консулдықтың қазақ мәдениеті туралы алдағы уақытта ұйымдастырып жатқан іс-шаралары туралы айтып берді.