Қоғам • 13 Қыркүйек, 2024

Мемлекеттік тіл аясы кеңейеді

249 рет
көрсетілді
7 мин
оқу үшін

Тіл – халықтың ең маңызды қазыналарының бірі. Жұртты жақын­дастыратын байланыс құралы, достық дәнекері. «Өзге тіл­дің бәрін біл, өз тіліңді құрметте» деп ақын Қадыр Мырза-Әлі айтқандай, қанша тіл білсең де артық етпейді. Ең бас­тысы, мемлекеттік тіліңді меңгеру – құрметтің биігі.

Мемлекеттік тіл аясы кеңейеді

Сурет: ашық дереккөзден

Мемлекеттік тілді дамытуда Мәдениет және ақпарат ми­нистр­лігінің Этносаралық қаты­настарды дамыту коми­те­ті­нің үлесі зор. Аталған бағыт бойынша бірқатар жұмыс атқа­рылып, оның ішінде қа­зақ тілін еркін меңгерген этнос өкілдерінің қатысуымен ұйым­дас­тырылатын іс-шаралар және ауқымды жобалар қолға алынып жатыр.

Биыл өткен Қазақстан халқы Ассамблеясының XXXIII сессия­сында Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Мен қазақ тілі уақыт өте келе этносаралық қатынас тіліне айналатынына сенімдімін. Біз біртіндеп осыған келе жатырмыз» деген сөзінен еліміздегі этностардың арасында қазақ тілінің қолда­ныс аясы­ның кеңейіп келе жатқанын бағам­дап, оны кез келген аза­мат­тың меңгеруі үшін еш кедергінің жоқтығына көз жет­кізуге болады. Расында, қазақ тілін меңгеру жолындағы өз тәжірибем еске түскенде «Болам деген баланың бетін қақпай, белін буған» ата-ананың орны бөлек екенін ұғынамын. Қандай іс бастасақ та, тіл үйренсек те, жа­қындарымыздың тілегі мен қолдауы маңызды. Әке-шешемнің ұдайы айтатын «Қазақ тілін оқы, ол саған әр­дайым керек» деген сөзі санамда жаңғырып қана қоймай, өмірлік ұстанымыма айналып, қанаттандырды. Екіншіден, қазақ тілін үйренуге деген әдіс­темелер мен ресурстардың көптігі де өз таңдауымды жа­сауға септесті. Сонымен қатар мен ғана емес, қаншама жас­тың жүрегіне от беріп, жолын ашқан Қазақстан халқы Ассамблеясының орны бөлек, атқарған қызметі ерекше.

Қылдан нәзік, қылыштан өткір бұл мәселеге келгенде көпэтносты елімізде мем­лекеттік тіл саясаты дұрыс бағытта жүргізіліп келе жат­қанын қай­наған жұ­мыс­тың ортасында жүрген адам ретінде баса айта аламын. Ассам­блея­ның мемлекеттік тілді дамыту ба­ғы­тын­дағы дәстүрге ай­нал­ған «Ұлы даланың ұлт­ара­лық тілі» форумы ассамблея амбассадорларының жеке тә­жірибесі мен тіл үйрену тә­сілдерін көрсету арқылы мем­­лекеттік тілді меңгеру мүм­кіндіктерін насихаттау, тілді оқыту­дың жаңа әдістемелерін тарату, мемлекеттік тілді жетік меңгерген жастардың тәжіри­бесін көпшілікке насихаттау мақсатын көздейді. Қазақ тілін өз ана тіліндей меңгерген азаматтардың емін-еркін ой-пікір алмасып, тіл үйрену жолын өзгелерге үлгі ете отырып, баяндауы тыңдаушыға қандай керемет әсер етеді.

Сондай-ақ ҚХА-ның «Мың бала» мәдени-ағартушылық жобасы мемлекеттік тілді мең­геруге ықылас танытқан түрлі этностың жас жеткін­шектерін іріктеп, ынталандыру шараларына арналған. Жоба аясында жыл сайын көр­кемсөз оқушылар арасында әлеуметтік желіде та­қы­рыптық челлендж жария­ланады, оған қатысатындар қа­зақ ақындарының өлең­де­рін мәнерлеп оқиды. Бір қуанар­лығы, бұл жобаға қатысушылар саны күн санап артып келеді.

«Мәміле» қазақ тілінде пікір алмасу клубтары ел өңір­ле­ріндегі Достық үйлерінде жұмыс жүргізеді. Клуб аясында қазақ тілін үйрету сабақтары қатысам деушілерге қашан да қолжетімді.

«Ассамблея жастарының» бастамасымен былтырдан бері жүзеге асып келе жатқан «Үйде сөйле» жобасы бүгінде жастар арасында танымал әрі қызықты орта жасап үлгерді. Қазақ тілін үйден алысқа ұзамай-ақ қызық­ты форматта үйренуге жағдай жасалған.

ҚХА этномәдени бірлес­тік­тері жастарына арнал­ған айтулы жоба «Тіл мектебі» жыл са­йын жазғы лагерь түрінде өтеді. Бұл – этностар өкілдері арасында мемлекеттік тілді дәріптеп, қазақ тілін оқытудың жаңа әдіс­темелерімен таныстырып, тілді одан әрі өз бетінше оқуы үшін талапкерлерге жағдай жасайтын ең танымал жоба.

Ал енді ҚХА-ның республи­ка­лық ашық диктанты мем­лекеттік органдар, жоғары оқу орындары, зиялы қауым мен этномәдени бірлестіктер өкіл­дері қызу қолдап, жыл сайынғы игі дәстүрге айналған бастама екенін ерекше атап өту керек. Биыл да 5 қыркүйек – Қа­зақстан халқының тілдері күніне орайластырылған жал­пы­қазақстандық ашық диктант республика бойынша 13 мың адамды қамтыды.

Ассамблеяның шеңберінде 2021 жылы қазақ тілінде «Қазақ­стан халқы ертегілері» кітабы жарыққа шықты. Екі томдық жинаққа Қазақстанның 25 ірі этносының 114 халық ертегісі енгізілді. «Ертегілер әлемі» жобасының аясында бейнероликтер түсіріліп, «YouTube» платформасында орналастырылды. Бүгінде қаралымы күн сайын артып, қызыға көретін­дердің қатары көбейіп жатыр.

Қазақстан халқы Ассам­блея­сының XXXIII сессия­сын­дағы шешімдерінің шең­бе­рінде қолға алынған арнайы жобалардың ішіндегі біре­гейі – «Мемлекеттік тіл – этнос­ара­лық қатынас тілі» жобасы. Бұл жоба – мемлекеттік тілді ілгерілетуге мүдделі ҚХА қоғамдық құрылымдарының, мем­­лекеттік органдардың, үкі­меттік емес ұйымдардың өкіл­дерін және тіл жанашыр­ларын біріктіруші алаң. Атал­ған жобаның тұсаукесері биыл маусымда Астанадағы Дос­тық үйінде өтті. Іс-шараға Пар­ламент депутаттары, ҚХА мү­ше­лері, ЭМБ өкілдері, қо­ғамдық құрылымдардың, аза­маттық сектордың және медиа саласының өкілдері, сонымен қатар еліміздің түрлі өңірінен келген мемлекеттік тілді насихаттаушы этнос өкіл­дері қатысты. Қазақ тілінің мәртебесін көтеру жолында еңбек етіп жүрген этнос өкілдері тәжірибесімен бөлі­сіп, мем­лекеттік тілді оқып-үй­ренуіне жәрдемдесетін ұсы­ныс­тар айтылды. Іс-шара аясында мемлекеттік тілді белсенді насихаттаушы этнос өкілдері ҚХА-ның «Алғыс» төсбелгісімен марапатталды.

Тағы бір айта кетерлігі – барлық өңірдегі Достық үй­лерінде этностар тілдерін үйре­тетін 123 үйірме мектеп бар, онда мемлекеттік тілде оқы­татын 54 топ жұмыс істейді.

Көрсетілген жұмыстар – Ассамблея мен «Қоғамдық ке­лісім» республикалық мем­лекеттік мекемесінің атқарып жатқан жұмыстарының бір парасы ғана. Бұлардың әрқай­сысы мем­лекеттік тілді судай таза мең­герген этнос өкілдерін көп­шілікке танытып, тілге деген құрметті арттыра түсе­тіні сөзсіз. Мемлекеттік тілді дамыту әрі этносаралық қа­тынас тіліне айналдыру бар­шамызға ортақ дүние еке­нін ұмытпайық.

 

Элина МАСАГУТОВА,

«Қоғамдық келісім» РММ директоры

Соңғы жаңалықтар

Астықты өңірдің сенімі

Референдум 2024 • Бүгін, 09:50

130 отбасы баспаналы болды

Аймақтар • Бүгін, 09:45

Аға буынның өнегесі

Референдум 2024 • Бүгін, 09:43

Аға ұрпақ – асыл қазына

Қоғам • Бүгін, 09:40

Ұйымшылдықпен өткен күн

Референдум 2024 • Бүгін, 09:38