Коллажды жасаған – Алмас МАНАП, «EQ»
Табиғаттың дүлей мінезіне қарамастан, шақырту түскен науқасқа асығып келе жатқан үш фельдшерге кейін облыс әкімі Асхат Шахаров ақшалай сыйақы берсе, сәуірде Астанада өткен Қазақстан еңбекші әйелдерінің І форумында Кәсіподақтар федерациясының төрағасы Сатыбалды Дәулеталин Саяны «Еңбек озаты» төсбелгісімен марапаттады.
Қыздарының ақтүтек борандағы ерлігін Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы Бірлік аулында тұратын ата-анасы да көрді.
Осы сәтті науқасқа асығып бара жатқан фельдшердің күнделікті жұмысы ретінде қабылдаған көпке қарағанда, олар адал әрі мейірімді қыз өсіргендеріне іштей риза болған. Басқа-басқа, осы отбасы денсаулықтың қадірін өзгелерге қарағанда ерекше түсінеді. Өйткені Саяның анасы бірінші топ, ал әкесі – екінші топ мүгедектері. 24 жастағы сұлу фельдшердің науқастарға деген ерекше мейірімінің арғы жағында сырт көз байқай бермейтін осындай нәзік дүние жатыр. Ол отбасының тұңғышы, науқас әке-шеше мен аяқтан тұра қоймаған ауылдағы бауырларының жалғыз асыраушысы. Нәзік иығына осындай ауыр жүкті артқан Сая еңбекақысының жартысын, жұмыстан қолы боста хабарландыру арқылы науқастарға ине салып, тамырға дәрі жіберіп тапқан табысын ауылдағы ата-ананың еміне, бауырларының керек-жарағына жіберіп тұрады.
2020 жылы Алматы ұлттық медицина колледжін бітіріп, сол жылдың қыркүйегінде інісі екеуі Ақтөбе қаласынан жұмыс іздейді. Коронавирус дерті өршіп тұрған кез. Фельдшер тапшы. Жедел жәрдем орталығы Саяны Хромтаудағы орталыққа жұмысқа қабылдайды. Осы қалада әкесінің туған апайы мен жездесінің үйінде тұрып, олар Ақтөбеге көшіп кеткен соң, Хромтауда қалып, пәтер жалдап жұмыс істей берді. Жақында інісі жарақат алып, операциядан шығып, апа-жездесінің үйінде ем қабылдап жатыр. Енді Сая Ақтөбе мен Хромтаудың арасында қатынап, науқас інісіне қарасып кетеді.
Бүгінде жедел жәрдем қызметіндегі аға фельдшердің жалақысы – 200-220 мың теңгені құрайды. «Хромтауда 120-130 мың теңгеге пәтер жалдап тұрамын. Оның коммуналдық төлемдері тағы бар. Қазір өзім жалғыз болғандықтан, азық-түлікке көп кетпейді. Артылған ақшаны ата-анам мен бауырларыма жіберемін», дейді ол.
Жаңақорған ауданы «Бірлік» аулындағы Сұлтанбек Қожанов атындағы №55 мектепті бітірген Сая жоғары оқу орнына түсуді ойласа да, отбасына қарайлап, Алматыдағы медицина колледжін таңдаған.
«Мектепте оқып жүргенде кардиохирург болғым келетін. Қазір арманым орындалмайды-ау деп ойлап қоямын. Бірақ оған өкінбеймін. Жедел жәрдем қызметінде жүріп-ақ дәрігерлермен бірдей жұмыс істеймін. Мен бір орында тұрып қалмай, білімімді әрі қарай жетілдіре бергім келеді. Сол үшін медицина саласындағы үздік авторлардың кітаптарын көп оқимын, жедел жәрдем бекетіндегі тәжірибе алмасулар мен оқу-жаттығу жиындарына қатысып, жүлделі орындарды иеленіп жүрмін. Жүрек ауруларын емдейтін дәрігердің жұмысы өте қиын әрі жауапты. Шынымды айтсам, фельдшерлік жұмысымды тастап, кардиохирург мамандығы бойынша оқуға түсем десем де, артымда бауырларым, ата-анам тұр. Сондықтан да жүрек дәрігері болу арманымды жүрегімнің түбіне жасыра тұрмақпын», дейді сәл мұңайып.
Мектепте оқып жүргенінде әдеби көркем шығармаларды сүйіп оқып, байқауларға қатысып, тележурналист болғысы да келген. Бірақ онысын ата-анасы құп алмай, медицина саласын таңдағанын тәуір көрген. «Ақ халатты дәрігер болу – анамның бала кездегі арманы болса да, отбасылық жағдайға байланысты 9-сыныптан кейін оқи алмаған. Әкем де медицина саласына барғанымды қалады. Журналист не әдебиетші болам деген арманымның бірте-бірте өзгеруіне осы саладағы туыс ағаларым да әсер етті. Олардың ақ халат киіп, құрал-жабдықтарын алып жүргендерін көріп, осы салаға деген қызығушылығым оянды. Кардиохирург бола алмасам да, осы саладан ризық-несібе бұйырды маған.
Елімізде медицина қызметкерлеріне деген көзқарастың әр алуан екенін жасыруға болмас. Ақпандағы бейнероликті көрген жандар, тіпті кей әріптестеріміз бізді хайп қуды, атақ-абырой жинау үшін өздерін көрсетті деп кінәлады. Біз сол сәтте қарға адым жер көрінбейтін боранда шұғыл көмек қажет науқасқа тез жетуді ғана ойладық. Біздің бригада – шұғыл көмек көрсетілуге тиіс науқастарға ең бірінші жетуге арналған топ. Шақыртуға кешіккен әрбір минут, әрбір секундымыз үшін карта-планшет арқылы диспетчерге есеп беріп тұрамыз. Бейнежазбаны диспетчерге жолдағанбыз, ал ондағы әріптестер әлеуметтік желіге жариялап жіберген. Бар болғаны осы. Науқасқа көмекке асыққан дәрігерді керісінше түсінгендер болса, әрине әр адамның аузына қақпақ бола алмайсың. Көп адам осы бейнежазбадан төтенше жағдай кезінде жұмысын бірінші орынға қоятын адал адамдарды көрді», дейді фельдшер.
Денсаулық – жаратқанның адамға берген аманаты десек, әрбір адам өз денсаулығын күте білуге тиіс. Әйтпесе, жедел жәрдем келді, көмектеспеді деген неше түрлі сөз айтылып жатады. Жедел жәрдем науқасқа алғашқы көмегін көрсетеді, бірақ емделу, қайта қалпына келу кезеңі көп жағдайда науқастың тікелей өзіне байланысты. Жедел жәрдем алғашқы көмекті қажет ететін ауыр жағдайларда науқасты аман алып қалу үшін қолдан келгеннің бәрін жасайды, ауруханаға жеткізіп, дәрігерлердің қолына тапсырады. Түсіне білген адамға фельдшер өте қиын мамандық. Олар керек кезінде акушер, травматолог, терапевт, көз, тамақ пен құлақ дәрігері бола алады. Шақыртуларға барғанда, көбінесе науқастың ауруын анықтап алып келеді. Ауруханада арнайы талдамалар алу арқылы, рентгенге түсіру, лаборатория көмегімен фельдшерлер қойған бастапқы диагноз дәлелденіп жатады. Кейде науқасқа кеңес беріп, қажетті дәрі-дәрмекті тағайындап кетіп жатады.
Фельдшер жұмысы қауіпті. Телефоннан есінен танып қалды, оянбай жатыр деген шақыртулар түсіп, мамандар жетіп барғанда, есіктің арғы жағында кім, қандай жағдайда, қандай мақсатпен күтіп тұрғанын білмей де қаласың. Шақыртуға екі адам болып барғанда да қауіпті жағдайларға тап болады. Сол себепті де әрбір кезекшілік жүйкеге салмақ түсіретіндіктен, жұмысқа шығар алдында жақсылап тынығу керек. Әйтпесе, қателікке ұрынуың да ықтимал. Жас фельдшердің басынан өткен оқиға әлі күнге дейін есінен кетпейді. Жұмысқа кірген жылы шақыртуға жалғыз өзі келгенде, пәтер есігін ашқан еңгезердей еркек есікті іштен құлыптап, оны сыртқа шығармайды. Үйде одан өзге жан жоқ. Маскүнем фельдшерден есірткісі бар дәрілерді тастап кетуін талап етеді. Сая онымен ұрыспай, алдап-сулап есікті ашқызады да, сыртқа қашып шығады.
Сая қазіргі уақытта шақыртуға келген жедел жәрдем қызметкерлерін ұрып-соғып жатқан жағдайлардың жиілеп кетуіне алаңдап, заңды күшейту қажет деп санайды. Кейде шақыртулар неге ақылы болмайды деп ойлап қояды. Өйткені алып бара жатқан ауруы болмаса да, болмашы нәрсеге бола дәрігер шақыртушылар өзінің де, өзгенің де уақытын ұрлайды. Жұмыс барысында осындай келеңсіз оқиғалар кездесіп жатқанына қарамастан, жедел жәрдем қызметі адам өмірі үшін күрестің үнемі алғы шебінде тұратыны анық.
Ақтөбе облысы
