Басылым • 20 Қараша, 2023

Басқа басылымдардан: Қазақстанның сыртқы саяси мүддесі

218 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Қазақстан – әлемдік аренада өз позициясын нығайтуға ұмтылып отырған елдердің бірі. Қазіргі геосаяси шиеленіс кезінде өзінің «көпвекторлы» сыртқы саяси бағытын сақтауға және «бауырлас» көрші мемлекеттермен тығыз қарым-қатынасты дамытуға тырысады. Бірақ бұл тәсілі Астананың Мәскеу және Бейжіңмен қарым-қатынасына қалай әсер етеді?

Басқа басылымдардан: Қазақстанның сыртқы саяси мүддесі

Сарапшылар Астана өзінің алып көршілері Ресей және Қытаймен салыстырмалы түрде жақсы байланыста болады деп болжайды. Бірақ сонымен бірге ол Орталық Азиядағы ықпалын арттырып қана қоймай, Батыспен және ірі әлемдік инс­титуттармен байланысын нығайтуға ұмтылады. БҰҰ-ның биыл өткен Астана халықаралық форумының стратегиялық се­ріктесі болған­ы Қазақстанның өзін әлем­дік аренада маңызды ойыншы ретінде көрсететінін айқын көр­сетіп отыр. Бұған қоса Қа­зақ­стан – «Орта дәліздің» маңызды нүктесі. Қазақстанның осы жобаға қатысуы Кремльді алаңдатуы мүмкін. Дегенмен қазіргі геосаяси жағдайда Ресей Батыстан оқшауланған кезде, Астананың өзін маңызды тран­зиттік ел ретінде көрсету жос­парына көз жұмуға тура ке­леді. Екінші жағынан, Бей­жің бұрынғы кеңестік респуб­ликаның Қытайдың «Бір белдеу, бір жол» бастамасынан пай­да табуға барлық мүмкіндігі бар екенін ескере отырып, Қазақ­станның «Орта дәліз» жобасына қатысуына мүдделі болуы мүмкін. Өйткені «Орта дә­ліз» «Бір белдеу, бір жол» бас­тама­сына қайшы келмейді.

 

Өркендеп келе жатқан жаһандық ойыншы

пр

Қазақстанның сыртқы саясаты өзін қандай да бір еуразиялық шахмат тақтасындағы ломбард ретінде емес, өз мақсаттары мен мүдделері бар тәуелсіз держава ретінде қарастырады. Сонымен қатар Қазақстан Орталық Азияда және одан тыс жерлерде өзінің имиджі мен ықпалын арттыруға ұмтылады.

БАҚ-тың назары Қытай, Ресей және АҚШ жариялаған бас­тамаларға бағытталған. Алай­­да біз осы ұлы державалар жа­рысының, атап айтқанда, атал­ған үш елдің «әлемдегі қауіп­сіздік архитектурасын, сондай-ақ қалай бәсекелесетінін» түсін­гіміз келсе, Орталық Азия мем­лекеттерінің, әсіресе Қа­зақ­стан­ның сыртқы саяси мақсат­та­ры мен басымдықтарын түсі­нуі­міз керек.

Қазақстан Үкіметі өңірде ғана емес, жаһандық деңгейде де тұрақты және сенімді серіктес беделін қалыптастыру үшін он­даған жыл бойы жұмыс іс­теп келеді. Шынында, Астана БҰҰ арқылы халықаралық қо­ғам­дастықта үлкен рөлге қол жеткізу, бейтарап болуға тырысу және географиялық жа­ғынан алыс серіктестермен дипломатиялық және сауда қатынастарын орнату арқылы жаһандық ойын­шы ретіндегі позициясын ны­ғайтудың қауіп­ті емес жолдарын іздеді. Қа­зақстан Мәскеу мен Бейжің көрші екенін үнемі есте сақтап, тепе-тең байланыс орнатып келді. Осы кезде Қазақстан Үкіметі өршіл мақсаттар қою және оларға қол жеткізу үшін жақсы жұмыс атқарды. Кейін­гі жылдардағы жаһандық геосая­саттың жағдайына көз жүгіртсек, Қазақстан өзін өркен­деп келе жат­қан жаһандық ойыншы ретінде көрсетіп келеді.