Суреттерді түсірген – Қасиет Мұхтаров
ҚР Парламенті Сенатының депутаты Алтынбек Нұхұлы Бұқар жырау атындағы Павлодар облыстық әдебиет және өнер музейінің ұжымымен кездесті. Онда өңірлік музейдің жетістіктерімен бірге салада қордаланған мәселелер айтылды.
Ертіс-Баян өңіріндегі Бұқар жырау музейі кейінгі жылдары еліміз бойынша озық істерімен танылып келе жатыр. Музей жәдігерлері аймақ деңгейінде ғана емес, республикада, тіпті шет мемлекеттерде тұрақты таныстырылып, мәдени мұрамыздың маңызы жарқырай түсті.
Ал музей басшысы Ербол Қайыров Мемлекет басшысының «Цифрлық елге айналу» туралы мақсат-міндеті мұнда қазірдің өзінде орындала бастағанын баяндады. Тарихи тұлғалардың 3D бейнесін, жас ұрпаққа ұлттық тәрбиені сіңіретін шағын мультфильмдер жасау қолға алынып, оның алды келушілерге ұсынылуда. Дейтұрғанмен цифрлық мүмкіндіктердің барлығы орасан зор қаржыны қажет етеді. Соған орай музей ұжымының кең ауқымды жоспары тығырыққа тіреліп тұр. Оған жергілікті бюджеттен қаражат қарастыру да әзірше мүмкін емес көрінеді.
Әлгіндей қиындықтарға қарамастан Бұқар жырау музейінің қызметкерлері өз миссияларын орнықты атқарып, келушілерге тарих қойнауына саяхат жасауға толыққанды мүмкіндік беріп отырғаны мақтауға лайық. Музей биыл және былтыр Астана қаласында бірнеше көшпелі көрме өткізді. Республикалық «Рухани қазына» байқауында екі мәрте топ жарды. 2023 жылы Ресейдің Мәскеу қаласына барып, Ертіс-Баян өңірінен шыққан Алаш ардақтыларының көрмесін ұйымдастырды. Жыл сайын облыс көлемінде ұйымдастырылатын «Алаш ардақтыларының ізімен» экспедициясы нәтижесінде жүздеген тың жәдігер, оның ішінде Абайдың тұңғыш жыр жинағы, Ахмет Байтұрсынұлының ертеде шыққан «Қырық мысалы» жыр кітабы, Қошке Кемеңгерұлының «Қазақ тарихы» еңбегі, Иса Байзақовтың домбырасы, Қаныш Сәтбаевтың жазу мәшіңкесі және тағы да басқа құнды заттар табылды. Оған қоса, әйгілі кентанушы Қосым Пішенбаев, халықты оқу-білімге жетелеп, қазақ жастарының білім алуына жағдай жасаған ағартушы, қоғам қайраткері Сәдуақас Шорманов, Кеңес Одағының батыры Серікбай Мүткенов, тағы да басқа әйгілі жерлестеріміз туралы тарихи кітаптарды жарыққа шығарды. Музей қызметкерлері архив қопарып, ел аузынан дерек жинап, баспасөз беттерінде қаншама зерттеу материалдарын жариялап келеді. Мұның барлығы музей мамандарының ел-жұртпен тұрақты байланыс орнатып, ізденісте жүретінінің дәлелі.
Кездесуде музей қызметкерлері алатын еңбекақыларының мөлшері аз екенін жеткізді. Мәселен, музей қараушысының айлығы 90 мың теңге болса, қатардағы жас мамандар небәрі 130 мың теңге алады. Мұндай аз ғана жалақыға қымбатшылық заманда жан бағу оңай емес. Музейде ұзақ жыл еңбек етіп келе жатқан тәжірибелі мамандардың да еңбекақысы мардымсыз, 200 мың теңгеден аспайды. Қор бөлімінде шаң-тозаңға көміліп, көне құжаттармен жұмыс істейтін маманға «жұмыс орнының зияндылығы үшін» ай сайынғы еңбекақысына небәрі 5 мың теңге үстеме қосылады екен. Мекемедегі жалғыз «Газель» көлігі де ескірген. Ұжым өзге аудан-қалалардағы мәдени іс-шараларға сапарлағанда қажетті жабдықтарын сыйдыра алмай сарсаңға түсіп жүргені. Сондықтан сыйымдылығы жоғары бір шағын автобус пен қызметкерлерді қала ішіндегі іс-шараларға күнделікті таситын жеңіл көлік қажет-ақ десті. Музей қызметкерлері күн сайын балабақшалар мен мектептерге, өзге де еңбек ұжымдарына барып, мәдени-рухани іс-шаралар, көрмелер ұйымдастырады. Сондықтан тасымал мәселесі де сапалы шешімді қажет етеді.
Тағы бір мәселе – техникалық персонал, яғни көлік жүргізуші, аула сыпырушы, күзетші, электрик сияқты қызметкерлерге еңбек демалысына шыққанда материалдық көмек төленбейді. Себебі бұл заңда қарастырылмаған. Осы мәселені де тиісті заңнамалық құжаттарға енгізсе деп өтінді ұжым өкілдері.
Атап өтерлігі, Бұқар жырау музейі тарихи ғимаратта орналасқан. Сонау ХІХ ғасырдың соңында мешіт ретінде ағаштан салынған сәулетті нысан облыстағы тарихи нысандар тізіміне кіреді. Яғни ғимараттың өзі де жәдігер ретінде саналады. Өкінішке қарай, көне нысан жөндеуге сұранып тұр. Музейге келушілер ағыны бір бөлек, күнделікті мәдени іс-шаралардың барлығы осы тарихи ғимаратта өтеді. Бөлмелері тар, жәдігерлерді жарқыратып іліп қоюға келмейді. Сондықтан ағаш үйдің жанынан музей үшін жаңадан заманға сай ғимарат салып берсе, дұрыс болар еді деп есептейді ұжым. Оған қажет жер телімі дайын тұр.
«Музей қызметкерлерінің әлеуметтік жағдайы бізге жақсы мәлім. Музей саласындағы кадрларды жоғалтып алмау керек. Қазір Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев білім мен ғылым саласына басымдық беріп, бұл салаларға триллиондаған теңге қаражат бөлгізіп жатыр. Мәдениет саласын, соның ішінде музей ісін де қолға алатын уақыт жетті деп ойлаймын. Парламент деңгейінде музей мен кітапхана саласы қызметкерлерінің жалақысын ұлғайту туралы мәселе бұған дейін көтерілді. Бұл бастама аяқсыз қалмайды», деді Алтынбек Нұхұлы.
Кездесудегі барлық мәселені қаперіне алып, жергілікті және орталық билікке тиісті ұсыныстар енгізетінін, қажет болса Сенат мінберінен көтеретінін мәлім етті.
Павлодар облысы
