Суретті түсірген – Валерий Бугаев
Кәсіпорын жоғары октанды отын компоненті – алкилат өндіретін еліміздегі алғашқы зауыт. Оның бірқатар қасиеті заманауи отын индустриясында аса маңызды. Атап айтқанда, хош иісті көмірсутектер қолданбай-ақ жоғары октанды көрсеткішке ие әрі күкірт пен зиянды қоспалардың мөлшері төмен. Жаңа өнім бензиннің экологиялық көрсеткіштерін жақсартуға мүмкіндік беріп, сұйық отынның детонацияға төзімділігін арттырады. Сондай-ақ бензинді сақтау кезінде ауаға көп ұша қоймайтындығымен ерекше.
«InterTrans C.A.» компаниясының бұл жобасы еліміздің мұнай-газ саласындағы технологиялық дамудың жаңа кезеңіне көшкенін көрсетеді. Бұл дегеніміз – дәстүрлі көмірсутек өңдеуден жоғары технологиялық, ішкі және жаһандық нарықта сұранысқа ие компоненттерді өндіруге өту. Зауыт құрылысының Ертіс – Баян өңірінде қолға алынуы кездейсоқ емес. Аймақ – елдің өнеркәсіптік орталықтарының бірі, мұнда негізгі мұнай-химия, энергетика кәсіпорындары шоғырланған.
«Бүгін біз Мемлекет басшысының тапсырмаларын орындауда маңызды қадам жасап отырмыз. Елімізде алкилат өндіретін алғашқы зауыттың құрылысы сала үшін де, ел үшін де стратегиялық маңызға ие. Оның табысты жүзеге асырылуы – жаңа өндірістік құзыреттерді қалыптастыру жолында мемлекет, бизнес, ғылыми қауымдастық арасындағы өзара іс-қимылдың айқын көрінісі. Мұнай-химия саласын әртараптандыру мен мұнай өңдеу тереңдігін арттыруға бағыт алған еліміз үшін бұл жоба қарапайым жаңа өнеркәсіп нысанының құрылысы ғана емес, әлдеқайда маңызды бастама болғалы отыр», деді өңір басшысы Асайын Байханов жаңа кәсіпорынның қазығын қағу рәсімінде.
Келешекте өндіріс орны жылына 97 мың тоннаға жуық алкилат шығарады. Бұл 110 мың тонна бутан-бутилен фракциясынан жоғары сапалы бензин, оның ішінде авиациялық отын өндіруге мүмкіндік береді. Жоба иелерінің айтуынша, зауыт экологиялық жағынан қауіпсіз. Мұнда энергиялық тиімді технологиялар, автоматтандырылған басқару жүйелері, қоршаған ортаға әсерді барынша азайтатын инженерлік шешімдер қарастырылған. Кәсіпорында құрылыс кезеңінде шамамен 500 жұмыс орны, іске қосылғаннан кейін 180-нен астам тұрақты жұмыс орны құрылады. Зауыттың өнімдері ішкі нарыққа, соның ішінде Павлодар мұнай-химия зауытына, сондай-ақ экспортқа да бағытталатын болады. Кешеннің толық іске қосылуы 2027 жылға жоспарланған.
Мамандардың сөзінше, алкилатты октанды арттыратын компонент ретінде пайдалануға көшу – экологиялық жағдайды жақсарту жөніндегі міндеттерге ғана емес, сонымен бірге тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізудегі оңтайлы шешім. Отандық мұнай өңдеу зауыттары бүгінде N-метиланилин, метил-трет-бутил эфирі (МТБЭ) сияқты октанды арттыратын компоненттерді пайдаланады. Дегенмен олардың қолданылуында бірқатар шектеу бар. Мәселен, N-метиланилин улы, азот оксидтерінің шығарылуына ықпал етеді, отынның коррозиясын арттырады әрі қозғалтқыштардың тозуын тездетеді. МТБЭ октан санын ұлғайтады, бірақ ол жану кезінде улы заттардың пайда болуына ықпал етеді. Сондықтан алкилат заманауи, экологиялық таза шешім ретінде құпталып отыр. Нәтижесінде, көлік отыны өндірісі барысында көмірқышқыл газының, азот оксидтерінің, канцерогендердің шығарындылары азайып, отынның сапасы қамтамасыз етіледі.
Атап өтейік, жаңа зауыт құрылысы Үкімет пен Энергетика министрлігінің, «ҚазМұнайГаз» АҚ, Павлодар мұнай-химия зауыты, қаржылық серіктес – Қазақстан даму банкі деңгейінде қолдау көрсетіле отырып жүзеге асырылып жатыр.
Павлодар облысы
