Сурет: malim.kz
Кеніштегі апат: жүйелік олқылық па, әлде адами қателік пе?
«Кейінгі жылдардағы өндірістік жарақат алу қаупі жоғары нысандар қатарына «Qarmet» АҚ-ның «Ленин», «Саран», «Шахтинск», «Костенко», «Абай», «Қазақстан» шахталары және «Қазақмыс корпорациясына» қарасты Г.Омаров атындағы Шахтақазу тресінің «Жомарт» кенішi жатады. Жүргізілген талдау нәтижесінде өндірістік жарақаттану себебі ретінде – жабдықтардың ескіруі, жұмысты ұйымдастырудың тиімсіздігі, атап айтқанда – жұмыс орнының ұзақ уақыт желдетілмеуі айтылды. Бұл қауіпті газдардың жиналуына әкеліп соққан. Қауіпті өндірістік факторлар үшін жауапты тұлғалар тарапынан тиісті өндірістік бақылаудың болмауы, еңбек және өндірістік тәртіптің бұзылуы, қауіпсіз еңбек әдісі мен тәсіліне оқытудың жеткіліксіздігі, жұмыс орнының талапқа сай күтіп ұсталмауы мен басқа да себептер анықталды», дейді Мемлекеттік еңбек инспекциясы комитетінің бас сарапшысы Бибарыс Тәңірбергенұлы.
Айтуынша, жазатайым оқиға себебінің бірі – еңбек қауіпсіздігі жөніндегі нұсқаулық талабының орындалмауы. Кейінгі 3 жылда елдегі кәсіпорындарда 4 347 адам зардап шегіп, 656 адам көз жұмған.
Нәтижеге жетудің жолы қайсы?
Сарапшылар бұл жағдайды тек жеке компанияның емес, жалпы мемлекеттік бақылау және өндірістік қауіпсіздік саясатының дағдарысы ретінде қарастыруды ұсынады. Мысалы, шетелдік тәжірибе бойынша, шахтада әр метр сайын газ қондырғысы орнатылады. Кеншілердің жұмыс уақыты, қауіпсіздік формасы мен эвакуациялық дайындық қатаң қадағаланады. Кәсіподақтар нақты құқыққа ие әрі оларды елемеу – заң бұзушылық болып есептеледі. Әзірге бұл тетіктер бізде толық іске аспай отыр.
«Жомарт» кенішіндегі апат – жай ғана «техникалық ақау» емес. Бұл – елдегі өндірістік қауіпсіздік жүйесіне үлкен ескерту. Жеті кеншінің қазасы – отбасыларына орны толмас қайғы ғана емес, мемлекеттің, компаниялардың және бүкіл қоғамның жауапкершілігіне қойылған ауыр сұрақ. Егер осы сұраққа ашық әрі әділ жауап берілмесе, келесі апаттың қашан және қай жерде болатыны – тек уақыт еншісінде», деді бас сарапшы.
Бүгінде Еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау талаптарын бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілікті қатаңдатуды көздейтін «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» кодекске өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Мысалы, 93 және 94-баптарда «ескерту» түріндегі жазаның орнына «әкімшілік айыппұл» көзделді. Сондай-ақ еңбек қауіпсіздігі талаптарының сақталуына тікелей жауапты лауазымды тұлғаларды әкімшілік жауапкершілікке тарту нормалары енгізілді. 93, 94, 95, 96-баптар бойынша еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау талаптарын бұзғаны үшін айыппұл мөлшерлері ұлғайтылды (бұзушылық үшін 200 АЕК-ке дейін, қайталап бұзған жағдайда 400 АЕК-ке дейін). Аталған Заңға жыл басында Президент қол қойып, қабылданды.
Бибарыс Тәңірбергенұлының айтуынша, мемлекеттік бақылау тұрақты жүргізіледі. Биыл 6 айда Еңбек қауіпсіздігі талабының бұзылу фактілері бойынша еңбек инспекторлары тарапынан құқық қорғау органдарына 439 жазатайым оқиғаны тергеу материалы жолданып, соның негізінде 139 қылмыстық іс қозғалыпты.
