Фото: gov.kz
Жаз – тек демалыс уақыты емес, алғашқы еңбек тәжірибесін жинап, өз бетімен табыс тауып көруге тамаша мүмкіндік. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпованың айтуынша, заңға сәйкес жұмыс істеуге рұқсат етілген 14 пен 18 жас аралығындағы мектеп оқушыларының саны 1,4 млн адамды құрайды, оның 26,5 мыңы – ерекше балалар.
Қазіргі таңда 24,3 мыңға жуық оқушы жазғы жұмыспен қамтылған. Ең көп жұмыс істейтін салалар – сауда (5,3 мың бала) және тұрғын үй мен қоғамдық тамақтану қызметтері (3,6 мың). Бұл көрсеткіш жыл сайын артып келеді. Әрине, оқушылар үшін еңбек – тек табыс көзі емес, өмірлік тәжірибе, кәсіби бағдар, тәртіп пен жауапкершілік мектебі.
Министр осы бағытта арнайы онлайн құралдардың іске қосылғанын айтты. Атап айтқанда, «Электрондық еңбек биржасы» платформасында «Менің жазғы демалысым» атты бөлім ашылған. Бұл бөлім арқылы 14 жастан асқан мектеп оқушылары мен студенттер онлайн түрде тіркеліп, жеке кабинет ашып, түйіндеме жариялай алады. Бұл балалардың цифрлық сауатын арттырып, өз бетімен шешім қабылдай білуге дағдыландырады. Ал 16 жасқа дейінгі оқушылар үшін тіркеу мен жеке кабинет құруды олардың ата-анасы немесе қамқоршысы жүзеге асырады.
Жастардың еңбек нарығына бейімделуін жеңілдету үшін «enbek.kz» жүйесімен қатар «Skills.Enbek» онлайн-платформасы жұмыс істейді. Мұнда оқушылар өз қызығушылығына сай түрлі бағыттағы дағдыларды меңгере алады. Қазіргі таңда онда 1 200-ден астам курс қолжетімді, оның 322-сі – тегін, ал 137 курс қазақ тілінде ұсынылған. Бұл – кәсіби бағыт-бағдарын енді айқындап жатқан жас буын үшін таптырмас мүмкіндік.
Жас буын үшін тағы бір маңызды шешімдердің бірі – болашақ мамандығын дұрыс таңдау. Осы ретте «Мансап компасы» атты платформа жастарға өз бейімділігі мен қабілетін анықтауға көмектеседі. Мұнда түрлі тестілеу арқылы кәсіби қызығушылықтар анықталып, сұранысқа ие мамандықтар жөнінде кең көлемде ақпарат беріледі. Сондай-ақ қай оқу орнында білім алуға болатыны туралы нұсқаулар да қамтылған.
С.Жақыпова жазғы демалыс кезінде жергілікті әкімдіктер тарапынан қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру тәжірибесі жалғасатынын да атап өтті. Бұл жұмыстар арнайы дайындықты қажет етпейді, икемді кесте бойынша орындалады және экономикалық, әлеуметтік немесе экологиялық пайда әкелуге тиіс. Мұндай жұмыс үшін оқушыларға ай сайын кемінде 24 АЕК (2025 жылы – 94 368 теңге) көлемінде жалақы төленеді.
