Өшпес даңқ • Бүгін, 09:50

Тарихи кездесу

20 рет
көрсетілді
4 мин
оқу үшін

Бұрнағы күнгі газетіміздің нөмірінде жарық көрген «Қолбасшы Нұрмағамбетов» атты мақа­лада Рейхстаг алынғаннан кейін Сағадат­ты майдандық газеттің тілшісі Мұса Дінішев іздеп барып, очерк жазғаны туралы дерек келтірілген. Сол тарихи сәттің сарғайған естелігін санада жаңғыртқан мына сурет 1945 жылдың мамырында Берлинде түсірілген. Жеңіс туы желбіреген мерейлі мезетте тарихқа таспаланған бұл бейне – қос бірдей қазақ перзентінің жеке естелігі ғана емес, бүтін бір ұрпақтың ерлігі мен елге деген адалдығын айғақтайтын құнды дерек.

Тарихи кездесу

Суретте Кеңес Ода­ғының батыры, Халық қаһар­маны Сағадат Нұрмағамбетов пен майдангер журналист Мұса Дінішев таспаланған. Қас-қағым сәтті тарихқа айнал­дырған фотокадр қа­ламын қару еткен қайсар жанның көзі тірісінде ерекше қадір тұтқан мұраларының бірі болыпты. Бүгінде Дінішевтер әулетінің мұрағатындағы бағалы қазына саналатын осынау сурет тарихты тек ресми құжаттармен емес, шынайы естеліктермен де сезінуге болатынын көрсетеді. Суреттің қай кезде, қалай түсірілгені, бейнедегі тұлғалардың тағ­дырына қалай әсер еткені туралы көрнекті опера әншісі, Еңбек ері Әлібек Мұсаұлы Дінішев әңгімелеп берді.

«Әкем Мұса Дінішев – Сталинградтан Берлинге дейінгі ауыр майдан жолын жү­ріп өткен. Ол Сталинград шай­­қасының қатысушысы еді. Соғыстың алғашқы екі жылында жаяу әскер құрамында саяси жетекші (политрук) болып қызмет етті. Сол кезеңде жаяу әскердегі саяси жетекшілерге өмір өте қауіпті еді. Себебі неміс әскері дәл осы лауазым иелеріне бағыттап оқ ататын. Сол қиын-қыстау заманда, тағ­дырдың қолдауы болар, әкем тірі қалды. Кейіннен оны Сталинград маңындағы майдандық газет редакциясына ауыстырады. Ол жерде әр ұлттың – қазақ, өзбек, украинның редакциясы болған. Әкем осы газетте қазақ бөлімінің тілшісі ретінде қызмет етті. Ол майдан шебінде жүріп, елден аттанған жауынгерлер туралы очерктер жазып, олардың ерлігін қағаз бетіне түсірді. Әкемнің архивінде сақталған сирек суреттердің бірі – Қазақстаннан шыққан өнерпаздардың майдан даласына концертпен келген сәті. Сол суреттердің бірінде ол әйгілі әнші Ғарифолла Құрманғалиевпен бірге түскен. Ал ең құнды естеліктің бірі – Сағадат Нұрмағамбетовпен түскен сурет. Ол 1945 жылдың мамыр айында, Берлинде тү­сірілген. Сол кезде Сағадат аға­мызға Кеңес Одағының батыры атағы берілген еді. Жас офицердің ерлігі туралы жазу үшін әкем арнайы барып, оны іздеп табады. Екеуі ұзақ әңгімелесіп, очеркке қажетті материалдар жинайды. Кейін осы сұхбат негізінде мақала жазылады. Екеуі бірге суретке түседі. Бұл – соғыстың соңғы кезеңінде, Жеңіс күнінің қарсаңында орын алған тағдырлы кездесу. Сағадат аға мен әкем соғыстан кейін өмір бойы аралас-құралас, сыйлас дос болып өтті. Біз де Сағадат ағаның үйінде талай болдық. Кейін ол кісімен әр жолыққан сәтімде сол Берлиндегі тарихи кездесуді, екеуінің әңгімесін, әкемнің Сағадат аға туралы жаз­ған очеркін еске алатынбыз», дейді Әлібек Дінішев.

Тағдыр табыстырған ағалы-інілі майдангерлердің кейінгі өмір өнегесі елге мәлім. «Отан газетінің» әскердегі тілшісі болған Мұса Бөкенбайұлы со­ғыстан аман оралған соң ұлт баспасөзіне қалтқысыз қыз­­мет етті. Еңбек жолын «Ле­нин­шіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») газетінен баста­ған ол «Мәдениет және тұр­мыс» (қа­зіргі «Парасат») журна­лы­ның негізін қалап, ұзақ уақыт бас ре­дактор қызметін атқарды, ҚазКСР Мәдениет министрінің орынбасары болды.

Соғыстан кейін Сағадат Нұр­мағамбетов Кеңес армиясында қызмет етті. 1971 жылы генерал-лейтенант шенін ал­ды. 1989 жылы отставкаға шық­қанымен, еліміз тәуел­сіздігін жариялағаннан кейін Қорғаныс істері жөніндегі мем­лекеттік комитеттің төрағасы, кейін еліміздің тұңғыш Қор­ғаныс министрі болып та­ғайындалды.

Оқырман назарына ұсы­нылып отырған осы бір су­реттің тасасында көңілге ой салар көп дүние жатыр. Бір ғана суреттен басталатын үлкен тарих – уақыт ағымында есте­ліктер көмескіленсе де, шын достық пен батырлықтың ізі ешқашан өшпейтінін аңғартып тұрғандай.

 

АЛМАТЫ 

Соңғы жаңалықтар

Аталар дәстүріне адалдық

Өшпес даңқ • Бүгін, 11:20

Жезді жәдігерлері

Көрме • Бүгін, 11:00

Елімізде 3 300 Жеңіс бар

Қоғам • Бүгін, 10:50

Құрметке лайық жандар

Инфографика • Бүгін, 10:30

Тарихи кездесу

Өшпес даңқ • Бүгін, 09:50

Қызылжар қырандары

Өшпес даңқ • Бүгін, 09:40

Ерікті болу – елдік іс

Архив • Бүгін, 09:30

Мәншүк есімі – АҚШ мұрағатында

Өшпес даңқ • Бүгін, 09:20

Бел жазбай жұмыс істеген балалар

Өшпес даңқ • Бүгін, 08:50

Ерлердің еңселі ескерткіші

Аймақтар • Бүгін, 08:45

Отыз жасында опат болған оғлан

Өшпес даңқ • Бүгін, 08:40

Жеңіске ерекше үлес қосқан өңір

Аймақтар • Бүгін, 08:30

Момышұлы ардақ тұтқан Мұхаметқұл

Өшпес даңқ • Бүгін, 08:20

Аңдатпа

Аңдатпа • Бүгін, 08:15