Елдік сана ертегіден басталады

«Ертегі уатпай ма баланы да,Сөз сиқыр ғой – жазбай ма жараны да...Ақын да бір бала ғой айға ұмтылған,Еркімен өзі-ақ отқа барады да...»Атақты Мағжан Жұмабаев осы шумақтарында баланы ақынға, ақынды балаға теңейді.

02 Шілде, 2025

Журфак сабақтастығы

Жетінші сыныпта оқып жүрген кезімде анамның әпкесі екеуміз Алматыға келіп, су жаңа костюм-шалбар сатып алдық. Нағашым артынша жейде мен галстук әпермек болды. Мен костюмді теледидардан күнде көріп жүрген журналис­тер сияқты жағасыз футболкамен кигім келетінін айттым. Бірақ сол сәтте сыртқы пішіннің журналист-қаламгер болуға еш септігі тимейтінін ойламаппын.

28 Маусым, 2025

БАҚ және сенім

Бұқаралық ақпарат құралдары қоғам­ның айнасы, қайнаған пікір алаңы десек те, қалың жұртшылық айналадағы көп мәселенің көтерілу-көтерілмеуін, шешілу-шешіл­меуін қалам ұстағандармен байланыс­тырады. Дұрысы, үміт етеді. «Топ баста­ған көсемдер, сөз бастаған шешендер қай­да?» деген сыңайда... Бір қызығы, талай елдің қай­раткерлері саяси билік олимпіне шы­ққанға дейінгі қоғамдық қызметін «публ­ицист» деп көрсетіпті. Бұл латынның халық пен қоғам ұғымынан өрбитіні түсінікті.

28 Маусым, 2025

Полицейді неге бөтенсиміз?

Әлі есімізде, 2020 жылдың ақпа­нында Жамбыл облысының Қордай ауданындағы негізінен дүнген этносы шоғырланған бірнеше ауылда үлкен дау болды. Ал дүрбелеңнің негізгі себебі Сортөбе ауылында он шақты дүнген жігітінің жасы 80-ге таяған қазақ қариясын қос ұлымен қоса сабағаны болды. Ертесіне сол сортөбелік тұрғындардың облыс орталығынан жедел жеткен полицейлерге бағынбай, тіпті заң өкілдеріне күш көрсетіп, балағаттап, басынғандары жағдайды одан әрі ушықтырды.

21 Маусым, 2025

Зейнеткерлік бейнеттен құтқара ма?

Зейнеткерлікке шықты. Қызмет­тес­тері, басшылық иығына шапан жа­уып, бір сөлкебайды кеудесіне тағып шығарып салды. Талап солай. Қайтесің енді? Зейнетақы мардымсыз. Отбасы бірер айда-ақ қаражат жетімсіздігін сезінді. Нәпақа табар жұмыс іздеді. Тапты. Жалақысы – қанағат. Сонымен, жалпы айлық кірісі – зейнетақысы мен қазіргі айлық-шайлығын қоса есептесе, бұрынғы еңбекақысына жетіп жығылады...

20 Маусым, 2025

Сенім һәм ұрпақ тәрбиесі

Сенім. Осы ұғымның соншалықты маңызды екеніне мән бермейміз. Сондықтан қоғамда, өзара қарым-қатынаста, мемлекеттік шаруаларда жақсы жетістіктерге жету, адамгершілік құндылықтарды жоғары шығару бағытындағы істерімізді жүргізуде ақсап жатамыз. Егер өз ортаңда, қоғамда сенім басты құндылық ретінде орнықса бар игілік сонда ғана орнайды.

06 Маусым, 2025

Туға құрмет – басты парыз

«China Daily» газетінде жарық көрген «Неліктен біз барлық мемлекеттік рәмізді құрметтеуіміз керек?» (Why we must respect all national symbols?) деген мақаланың авторы Пол Суртис мемлекеттік рәміздерге құрмет көрсетпеу үлкен қорлық екенін айтады. Әлемнің әрбір елі өзінің де, өзгенің де елдік нышандарына ілтипат біл­діріп жүруі керек. Өйткені бұл – заң­мен бекітілген, құрметтеуге лайық бел­гілер.

04 Маусым, 2025

Дамыған және дамушы елдің арасы...

Әдетте қателік жасап, шалыс басқан адамды жас қой немесе тәжірибесі аз, әлі оңы мен солын танымады деп, тағы басқа «дәлелдер» айтып ақтап алуға тырысамыз. Ол адам бұдан сабақ алып, қайталамауға тырысады, болмаса керісінше, сол қате­­­сі­­мен өмір сүре береді. Бұдан бір адам ғана зардап шегеді. Ал адамның орнына біртұтас мемлекетті алсақ, шалыс бас­қан ісін тез арада жөнге келтірмесе, мил­лион­­да­ған тағдырға балта шабары сөзсіз. Осы орайда қателесетін көбіне-көп дамушы елдер ғана. Өйткені олар жаңа нәрсеге құмар келеді, қуыс кеудені әлі зерт­теліп, зер­делен­­беген дүниемен толтыруға асығып тұрады.

27 Мамыр, 2025

Тойымсыздық синдромы

Кейінгі уақытта ғалымдарды әлеумет­тік қолдау күшейіп келеді. Соның бір дәлелі болар, біраз зерттеуші ешқандай пайызсыз, ипотекасыз, алғашқы жарнасыз, теп-тегін пәтер алды. Хабарлардан медицина, медиа, әскери, басқа да сала мамандарының да түрлі тиімді бағдар­ламамен үйлі болып жатқанын естиміз. Қуанамыз, әрине, бірақ соны кімдер алып жатыр? Үміткерді таңдау тәртібі мен беру талабы нағыз иесін табуға ықпал ете ме?

15 Мамыр, 2025

Бабадан мирас балбалым...

Ерте, ерте, ертеден ескерткіш атаулыны қадір тұтқан елміз. Қиян даламыздың қай қиырына барсаңыз да, қисапсыз мол мәдени мұрамыздың үздік үлгілерін кездестіресіз.

18 Сәуір, 2025

Туды қорлау – елді қорлау

Ықылым заманнан бері халқымыз елдігінің басты рәмізі – байрағын ерекше қастер тұтып келеді. Бұл туралы атақ­ты Сүйінбай ақыннан асырып айт­қан ешкім жоқ шығар.

04 Сәуір, 2025

Жаңару жосығы

Жыл сайын Наурыз қарсаңында қалың жұрттың жадыраңқы көңіл күйін көріп, жақсылықтан үміттенеміз. Оның үстіне кейінгі уақытта әр өңірде түрлі форматта өткізіліп жүрген мереке іс-шаралары «Наурызнама» деген атаумен бірізге, жүйеге түсе бастады. «Нама» – хат мағынасын беретін атау. Наурыз хаты, жаңа күнді қарсы алудың бағдарламасы мен хаттамасы, Ақаңша (А.Байтұрсынұлы) айтсақ, жосығы.

22 Наурыз, 2025

Алтын кереге

Біз әдетте әйел тұлғасы немесе әйел заты десек, ойымыздың түкпірінде отбасының алтын арқауы мен берекесі тұрады. Соны­мен бірге ұлт танымында «ана» ұғымы «елдік дәстүр» құндылығының мән-мағынасын толықтырады.

08 Наурыз, 2025

Бақытты отбасының болмысы

Адам жаратылысы күрделі. Ол әркез сүйіспеншілік, таңғалу, өкпелеу, қуаныш-қайғы, мейірім-шапағат, т.б. сезімдер жетегінде жүреді. Осы сезімдерді шегінен асырмай тізгіндеп, оларды тұрақты­лық пен тепе-теңдік жағдайында ұстай біл­ген адам өкінішке ұрынбайды. Яғни жо­ғарыдағы әрқилы сезім құбылысын тізгіндеп, реттей білген кісі бақытты отбасын құра алады.

07 Наурыз, 2025

Піл сөздігі бар, жылқы сөздігі ше?

Ғылым кейде ештеңеге бағын­байтын ережелерден тұратындай елестейді. Біз өмір сүріп жатқан мына ғаламда әр адам өзінше жаңа тыныс ашқысы келеді. Әлденеге жаңа көзқараспен қарауды ұнатады. Сол үшін де ғылымның бір аты – ізденіс дегеніміз дұрыс болар.

21 Ақпан, 2025

Қорқынышты қуаныш

Еліміздің солтүстік пен орталық өңір­лерінде аяздың себебінен сабақ бол­май­тынын біле қалса, оқушылар қос қо­лын көтеріп қуа­на­тынын көз көрді. Мұға­лім­дердің ішінде де (таныс педа­гог­тер­ден, әре­кетінен) ар­қа­ны кеңге сала­тын­дардың барын білеміз. Ата-аналар арасында да таңмен таласып, қар­­латып, борандатып баласын мектепке та­сығысы келмейтіндіктен, білім бас­қар­ма­­сынан «сабақ бүгін де болмайды» де­ген­ді­ ­күтіп отыратындар жетерлік.

05 Ақпан, 2025

Көпке ұмтылған жалғыз

Бір сәт терезе сыртындағы ағаш­тарға көз салыңызшы, олар да жалғыздықтан жабырқайтын сияқты сезіледі. Мүмкін олар өн бойынан өсіп шыққан жа­пырақтарды, бұтақтарына қонатын құстарды аңсайды. «Жалғыздық деген – өз-өзіңмен бетпе-бет келу», депті бір да­нышпан. Дұрыс та шығар. Ал бұл ұғымды рухани еркіндіктің бастауы деген түсінікпен қабылдайтындар да жоқ емес.

04 Ақпан, 2025

Баспасөз һәм басқа сөз

Баспасөздің анықтамасы баршаға аян. Баяғыдай тасқа басылып тарайтын газет-журналдың жиынтық атауы. Ал өзімізше өгейсітіп, басқа сөзге балап отырғанымыз: радио, теледидар, фейсбук, инстаграм, тик-ток, тағысын тағылар. Уақыт ұршығында ұтымды айналып, бейбітқатар өмір сүруге әбден лайық бренд пен тренд.

01 Ақпан, 2025

«Бөлінгенді бөрі жейді...»

Әлеуметтік желіде мұсылман мем­ле­кеттерінің ғылым мен білім да­муында артта қалуын діннен көріп: «Ислам бізді орта ғасырға сүй­рей­ді», «Дін – қараңғы ін» деп пікір топ­шылаған постарды жиі көзі­міз шалады. Қайсыбіреулердің ата-ба­бадан қалған рухани құнды­лықта­рымызды аяққа таптап жатқа­нын көргенде жа­ның күйзеледі.

30 Қаңтар, 2025

Оқитын және оқымайтын қоғам

Спартандықтардың тапқырлығы ретінде жиі айтылатын мына бір сөзді есі­ме алған сайын бізге әр мәселені өзге­ше ойлау мен түйіндеудің ауадай керек еке­нін түсінемін. Аталған аңыздың ұзын-ыр­­ға­сы мынадай. Бірде Македония патша­сы ІІ Филипп грек қаласының тұр­ғын­да­ры­на былай деп хат жазады: «Тез ара­да ма­ған бірден бағыныңдар. Егер әске­­рім сен­дер­дің жерлеріңе басып кірсе, бар­лық егін, бау-бақшаларыңды құртады, ұлда­рың­ды құл, қыздарыңды күң етуге де да­йын­быз», дейді. Спартандықтар оған бір ауыз сөзбен жауап қайтарады: «Егер...».

21 Қаңтар, 2025