Коллажды жасаған – Зәуреш Смағұл, «ЕQ»
Акселерация дегеніміз – стартаптарды жедел дамытуға арналған арнайы бағдарлама. Мұнда жас кәсіпкерлер бизнес-моделін пысықтап, өнімін нарыққа шығарудың жолдарын нақтылайды әрі инвесторлармен байланыс орнатады. Әдетте қатысушылар тәжірибелі менторлармен бірге жұмыс істеп, маркетинг, қаржыландыру және технологиялық даму бойынша практикалық білім алады. Соның нәтижесінде стартаптар аз уақытта қарқын алып, жобасын нақты өнімге айналдырып, инвестиция тартуға бір қадам жақындайды.
«Industrial AI Acceleration» бағдарламасы еліміздің түкпір-түкпіріндегі өнертапқыштар мен ірі өнеркәсіп өкілдерін бір алаңда тоғыстырды. Барлығы 90 өтінім түскен. Іріктеу қорытындысы бойынша 43 команда қабылданып, олардың 38-і нақты өндірістік сұраныстармен жұмыс істеуге кірісті.
«Бағдарламаның мақсаты – тек акселерация өткізу емес, стартаптар мен өнеркәсіп арасында тұрақты әрі ұзақмерзімді ынтымақтастық жүйесін қалыптастыру. Бүгінде жасанды интеллект және IT-шешімдер таныстырылым деңгейінен өтіп, өндірісте жұмыс істей бастағанын көріп отырмыз», деді «Astana Hub» Индустрия 4.0 офисінің директоры Анарбек Өтеғұлов.
Қорытынды Demo Day аясында 33 команда өз нәтижелерін көпшілік назарына ұсынды. Бағдарлама аясында сәтті енгізілген жобалардың бірі – «SafeSight AI». Стартап өндірістік қауіпсіздікті бақылау үшін компьютерлік көру технологиясын қолданады. Мұндағы бейнебақылау камералары арқылы жүйе техника қауіпсіздігі ережелерінің бұзылуын, сондай-ақ қауіпті әрекеттерді автоматты түрде анықтайды. «SafeSight AI» шешімі мұнай-газ, тау-кен және ауыр өнеркәсіп салаларында қолданылып, өндірістік жарақаттарды 20-40 пайызға дейін азайтып отыр. Сонымен қатар еңбек қауіпсіздігіне қатысты тексерулер мен тергеулерге кететін шығындар 30 пайызға дейін қысқарады. Бұл – жасанды интеллектінің өндірістегі қауіпсіздікті тек бақылау емес, алдын алу деңгейіне көтере алатынын көрсететін нақты мысал.
Өнеркәсіптегі тағы бір маңызды бағыт – жабдықтардың жай-күйін үздіксіз бақылау. Бұл бағытта «RRLean» стартабы ерекше көзге түсті. «RRLean» әзірлеген платформа «IIoT» және «Edge AI» технологияларына сүйеніп, өндірістік активтерді дәл сол сәтінде бақылайды. Жүйе жабдықтың істен шығу қаупін алдын ала болжап отырады. Нәтижесінде, деректерді рәсімдеуге кететін уақыт бірнеше есе қысқарып, қызметкердің жұмыс тиімділігі артады. Бұл шешім ірі өндірістер үшін уақыт пен шығынды қатар үнемдеудің тиімді жолына айналып отыр.
Өндірістегі цифрландыру тек жабдықпен шектелмейді. Жұмысшының өзі де осы жүйенің маңызды бөлігі. Сондықтан «Tems.ai» стартабы ұсынған «connected worker» платформасы да ерекше көзге түсті. «Tems.ai» өндірістік нұсқаулықты, чек-парақты, бейнематериалдарды бір цифрлық ортаға жинақтайды. Қызметкер қажетті ақпаратты дәл сол сәтте, нақты жұмыс орнында ала алады. Генеративті Жи мен NLP технологиялары арқылы жүйе ақпаратты құрылымдап, оны жаңартып отырады. Соның нәтижесінде нұсқаулық әзірлеу уақыты 90 пайызға дейін қысқарып, жабдықтардың бос тұруы айтарлықтай азаяды.
Бағдарламада ауыр өнеркәсіпке бағытталған терең технологиялық шешімдер де ұсынылды. Соның бірі – «METACODE» әзірлеген SKD жүйесі. Бұл шешім байыту фабрикалары мен металлургиялық кәсіпорындарға арналған. Қарапайым тілмен айтсақ, аталған жүйе кәсіпорындағы флотация үдерісінің қалай жүріп жатқанын үнемі қадағалап, қандай өзгеріс болуы мүмкін екенін алдын ала көрсетеді. Соның арқасында реагенттерді артық та емес, кем де емес, дәл мөлшерлеуге мүмкіндік туады. Нәтижесінде, өндіріс тұрақтанып, мыс пен алтын алу көлемі 0,5–1 пайызға дейін өседі. Ал бұл ірі зауыттар үшін жылына ондаған млн доллар қосымша табыс әкелуі мүмкін.
Өнеркәсіптегі тиімділік тек цехтағы станоктың жұмысымен өлшенбейді. Кәсіпорынның ішкі басқаруы да жүйелі болса ғана уақыт үнемделіп, шығын азаяды. Осы бағытта «ZIZ INC» стартабы ұсынған шешім назар аударарлық. Компания кәсіпорындағы негізгі үш жүйені – тұтынушылармен жұмыс (CRM), кадрлық басқару (HRM) және қаржы-есеп, жоспарлау (ERP) платформаларын бір ортаға біріктіреді. Қарапайым тілмен айтқанда, әр бөлімнің ақпараты бытыраңқы болмай, бір жерде көрінеді, соның арқасында көптеген жұмыс автоматты түрде орындалады. Соның нәтижесінде бұрын қолмен жасалатын операциялар қысқарады, құжат келісу, тапсырма беру, бақылау сияқты жұмыстар 2–3 есе жылдам жүреді. Бұған қоса, стартап AR және VR технологияларын пайдаланып, қызметкерлерді оқытуды да жаңаша ұйымдастырады, яғни маман өндірістегі жағдайды виртуалды ортада «көріп», қауіпсіз түрде тәжірибе жинай алады. Бұл цифрландырудың тек техникаға емес, ең бастысы – адам ресурсына, мамандардың біліктілігіне тікелей әсер ететінін көрсетеді.
Ал «shai.pro» стартабы компания ішіндегі жұмысқа бейімделген ЖИ-агенттер платформасын таныстырды. Бұл – кәсіпорынның күнделікті «қағазбасты» шаруасын жеңілдетіп, тәуекелді азайтуға көмектесетін цифрлық құрал. Платформа тәуекелдерді басқару, талаптарға сәйкестік, құжат айналымы және деректерді дұрыс өңдеу сияқты бағыттарға арналған. Былайша айтқанда, жүйе компанияның ішкі құжаттарын, келісімшарттарын, есептерін «оқып», керек ақпаратты тез табады, салыстырады және нақты ұсыныс береді. Соның арқасында платформа интернеттен жиналған жалпы жауапқа емес, кәсіпорынның нақты құжаттарына негізделген шешім ұсынады. Яғни жасанды интеллект мұнда жай ғана көмекші емес, басқарушылық шешім қабылдауға ықпал ететін деңгейге көтеріледі.
Осылайша, Industrial AI Acceleration 2025 бағдарламасы жасанды интеллектінің өндірісте жай «тәжірибе» емес, нақты нәтиже беретін құралға айналғанын айқын көрсетті. Ендігі міндет – мұндай шешімдерді жекелеген жобалар деңгейінде қалдырмай, кәсіпорындардың күнделікті жұмысына кеңінен енгізіп, стартап пен индустрия арасындағы байланысты тұрақты жүйеге айналдыру.
