– Жұлдыз Сейітқамзақызы, пандемия кезінде №3 көпбейінді аурухана жанынан ашылған стационарлар індетпен күресте алдыңғы шепте болды. Екі жыл ішінде бұл ауруханада 94 мыңға жуық науқас ем қабылдағаны – осының айғағы. Көпбейінді аурухана құру туралы шешім қалай қабылданды? Бұл бастама нақты бір жағдайға, яғни Covid-19 індетіне байланысты қолға алынды ма, әлде бұған дейін жоспарланған ба еді?
– Шынында, коронавирус пандемиясы өршіп, жағдай ушығады деп ешкім күтпеді. Ұжым жаңа форматтағы жұмысқа енді бейімделіп жатқанда індет таралып, халықты әбігерге салды. Ал Есіл өзенінің оң жағалауындағы «Сарыарқа», «Нұра», «Байқоңыр» аудандарына бір көпбейінді аурухана салу – бұрыннан жоспарланған стратегиялық шешім болатын. Осыған сай 2019 жылғы желтоқсанда №3 перинаталдық орталық пен бұрынғы Дерматовенерология орталығы біріктіріліп, ресми түрде №3 қалалық көпбейінді аурухана болып құрылды. 2020 жылғы наурызда қаладағы алғашқы 100 орындық провизорлық стационар дәл осы ауруханада ашылды. Кейін «Ramada Plaza» қонақүйі бізге беріліп, 800 орындық стационар іске қосылды. Қиын кезеңде қаладағы 3 000 төсектік орынның 1 500-і біздің ауруханаға тиесілі болды. Сонымен қатар вирус бар-жоғын нақты анықтай алатын бұл алғашқы мекеме еді. 2020 жылғы шілдеде қоғамдық қордың қолдауымен Қытайдан коронавирусқа диагноз қоятын модульді зертхана жеткізіліп, іске қосылды. Вирус жұқтырған алғашқы науқастар бізде емделе бастады. Айтқандай, пандемияның өршіген кезінде 94 мыңға жуық адам осы ауруханада ем қабыл-дады. Өлім-жітім деңгейі бізде төмен болды. Сонымен қатар жұқпалы вирус расталған жүкті әйелдердің босануына арналған перзентхана ретінде де жұмыс істедік. Сол екі жыл медицина саласы үшін өте ауыр кезең ретінде есте қалды. Өкінішке қарай, науқастарды емдеу жолында өмірін қиған дәрігерлер де болды. Мамандығына адал әріптестеріміздің еңбегі әрдайым жүрегімізде сақталады.
– Көпбейінді тағы бір аурухананың ашылуы стратегиялық тұрғыда маңызды әрі дұрыс қадам болғанын айтып отырсыз. Екі жыл өтер-өтпестен аурухана балансына 1959 жылы іргесі қаланған теміржол ауруханасын да қосып берді. Ғимараттары әбден тозған үш медициналық ұйым біріккенде қала тұрғындарымен қоса, дәрігерлердің өзі бірнеше жылда ауқымды өзгеріс болады деп күтпесе керек.
– Жаңадан ашылғалы жатқан көпбейінді аурухананың бас дәрігері болуға ұсыныс түскенде, маған үлкен міндет жүктелетінін бірден түсіндім. Ол жауапкершілік ескі медициналық ұйымдарды жаңартып, жаңа бөлімдер ашып, әлеуетімізді қаладағы бізден бөлек екі көпбейінді аурухананың деңгейіне жеткізумен байланысты деп білемін. Бұл бастаманы Денсаулық сақтау министрлігі, қала әкімдігі қолдап отырған соң, іс алға басып келеді. Жоспарларымыз кезең-кезеңімен іске асып жатыр. Жалпы, көпбейінді аурухана қанатының астына өткен мекемелерді ескі демесеңіз, қала медицинасында бұрыннан өзіндік орны бар ұйымдар. Мысалы, қала бойынша дерматология орталығы бізде ғана. Перзентхана ғимараты ескі болғанымен, беделі жоғары әрі танымал. Ондағы дәрігерлердің біліктілігі жоғары. 140 төсектік орын әйел босандыратын бөлімше бар. Жылына 8,5 мың бала дүниеге келеді. Кейінгі 10 жылда осы перзентханада ана өлімі мүлде тіркелмеген. Бала өлімі де салыстырмалы түрде өте аз. Темір жол ауруханасы да дәл солай, кеңес өкіметі тұсында қаладағы ғана емес, еліміздегі ең беделді аурухананың бірі болған. Қазір атауы көпбейінді аурухананың клиникалық блогі болып өзгерді. Осындай жетістігі бар аурухананы ғимаратынан бастап, материалдық-техникалық базасын түгел жаңартамыз. Бәрі ойдағыдай болса, 56-жылда қаладағы үздік ауруханалардың қатарын толықтыруға мүмкіндігіміз жетеді.
Суретті түсірген – Ерлан ОМАР, «EQ»
– Елорда әкімдігінің шешімімен тиісті жер телімдері бөлініп, жаңа заманауи ғимараттардың құрылысы басталғанынан хабардармыз. Одан бөлек көпбейінді ауруханаға қарасты орталықтар жөндеуден өтіп жатыр екен.
– Қазіргі клиникалық блокта орналасқан бұрынғы темір жол ауруханасында 5 нысан бар, соның үшеуі апатты жағдайда. Осыған байланысты ескі ғимараттардағы бөлімдерді екі корпусқа көшіріп, ол корпустарды күрделі жөндеуден өткіздік. Жиһаз, операция үстелдері, жарық шамдары жаңартылып, дәрігерлерге қолайлы жағдай жасалды. Болашақта бұл блокты Ш.Қосшығұлұлы көшесіндегі әкімдік бөліп берген жерге көшіру жоспарланып отыр. Қазір 300 орындық аурухананың жобалық құжаттары әзірленуде. Құрылыстың кемі 5 жылға созылатынын ескеріп, биылғы жөндеу жұмысын аяқтадық. Бұрын перзентханада балалар реанимациясы нашар жабдықталған еді, бүгінде қажетті құрал-жабдықтар толықтырылып, нәресте өлімі 3 есе азайды. Сонымен қатар аталған көшеде 250 орындық жаңа перзентхана құрылысы жүріп жатыр, ол келесі жылдың соңында пайдалануға беріледі. Қазір травматология мен кардиология бөлімдері жоқ. Егер ескі ғимараттарды жөндесек, бұл бөлімдерді ашу жоспарда бар. Аурухана нысандарын жаңарту туралы ұсыныс-тілегімізді министрлік пен әкімдікке жолдадық. Қалай жүзеге асатынын уақыт көрсетеді.
– Өңірлерде дерматолог дәрігерлердің тапшылығы байқалады. Өзіңіз оқыған мамандық терапевт-дерматолог болған соң, қаладағы сіздерге қарайтын бірден-бір дерматологиялық орталықты қайта жасақтауға жіті көңіл бөлген боларсыз? Бәсеке заманында тәжірибелі мамандарды ұстап қалу мәселесі де жоқ емес.
– Қазір көпбейінді ауруханада 1 300-ден астам адам жұмыс істейді. Перинаталдық орталықта 600 адам еңбек етсе, клиникалық блокта 580 адам бар. Сосын, дерматология орталығында 150 адам жұмыс істейді. Бұл жалпы қызметкерлердің саны, осы қатарда дәрігерлердің үлесі 40 пайыз. Расында, қазір өзге өңірлерде дерматолог мамандар азайып барады. Бірақ біз ұжымды сақтап қала алдық. Қазір 16 дерматология кабинеті жұмыс істейді. Емханада, стационарда 30 дерматолог дәрігер бар. Байқасаңыздар, бүгінде балалардың көбі атопиялық дерматит, диатез болып туады. Оның себебі, біздің теңізден қашық жатқанымыз, ауа ылғалдығының, йодтың аздығы. Сосын, қазір ата-аналардың көбі жылдам дайындалатын көше тамақтарына үйір. Біздің дерматологиялық орталыққа жергілікті емханалардан тері ауруы асқынған пациенттер келеді. Орталық соңғы рет 2008 жылы жөндеуден өтті. Тура сол маңдағы корпуста 110 төсек-орындық стационар бар. Ондағы 50 орын балаларға шақталған. Орталықтың емханасына күнделікті 400-500 адам келіп, дерматологтердің қабылдауында болады. Тиісті емшарасын алып, үй жағдайында емделеді. Бәсеке заманында тәжірибелі маманды ұстап қалу расында қиынға айналды. Бұл біздің ғана емес, барлық медициналық ұйымның бас қатыратын мәселесі деп ойлаймын. Қалаларда тәжірибелі дәрігерлер мемлекеттік емханадан шығып, жеке клиникаларға жұмыс ауыстырып жатыр. Мемлекеттік ұйымдарда жалақы аз, жүктеме көп, кейбір мекемелерде жалақы кешігіп жататын сәттер болады. Мемлекеттік емханада жұмыс істейтін дәрігерлердің арасында бірнеше сағат ақылы емханада еңбек ететіндер көбейді. Дәрігерлерді бос уақытта ұстай алмайсың. Дегенмен оларды да түсінуге болады, егер жалақы тәуір болса, ешкім де екінші жұмысқа сабылмас еді. Ал дерматологиялық орталықты қайта құру мәселесіне тоқталсам, сұхбат барысында тек осы орталықты ғана емес, перинаталдық орталық пен клиникалық блокты жаңартатынымызды айттық.
– Дерматологиялық ауруларды алғашында елемей, ауру асқынғанда сіздерге жүгінетін пациенттер кездесе ме?
– Ақпарат пен технология дамыған заманда тұрғындардың өз бетімен диагноз қойып, емделуі жиілеп кетті. Әлеуметтік желілер мен жасанды интеллект қосымшалары бұл үрдісті одан әрі күшейтті. Өкінішке қарай, шынайы медициналық білім мен тәжірибеге сүйенбестен, кеңес беретіндердің әсерінен ауруын асқындырып алатындар бар. Мысалы, Көкшетауда бір дәрігер баланың тері ауруына ас содасымен ванна қабылдауды ұсынған, соның салдарынан ауру ушығып кеткен. Диагноз қойғыш емшілерге сеніп, диатезді газеттің майымен емдеген жағдайлар да кездеседі. Сондай-ақ 12 жастағы баланы анасы Өзбекстанға апарған, бірақ ол жақта дәрі шамадан тыс беріліп, ауруы асқынып, бала кейін бізге түсті. Қазір тері ғана емес, басқа ауру түрлерімен шетелге шығатындар көбейіп, әлеуметтік желі арқылы жылу жинау да жиіледі. Бірақ нәтижесінде көмектің орнына кеселін ушықтырып алатындар көп.
– Шетелге барып емделетіндер ел медицинасының әлеуетін біле бермейді дегенді меңзеп отырсыз ғой?
– Иә, елордадағы жетекші медициналық орталықтар елімізде ғана емес, бүкіл Орталық Азияда көш бастап тұр. Мәселен, нейрохирургия саласы Германия, Израиль сынды медицинасы дамыған елдермен деңгейлес. Кардиохирургия және Ұлттық онкология орталықтары да – аймақтағы үздіктер. Ана мен бала орталығында күрделі операциялар сәтті жасалуда. Бұл орталықтардың барлығы заманауи технологиялармен жабдықталған, ал дәрігерлердің біліктілігі жоғары. Соның нәтижесінде отандық науқастар шетелге шықпай-ақ осында емделіп жүр. Бұл орталықтарға салынған инвестиция өз тиімділігін дәлелдеп отыр. Өкінішке қарай, көпшілік мұнда МӘМС аясында өте қымбат, күрделі операциялар тегін жасалатынын біле бермейді. Ал шетел азаматтары дәл осы қызмет үшін ақы төлеп келіп жатыр.
Әңгімелескен –
Сәндібек АСАНӘЛІ,
«Egemen Qazaqstan»
