Суретті түсірген – Ерлан ОМАР, «EQ»
Конференцияда арнайы баяндама жасаған Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңестің Бас хатшысы Қайрат Сарыбай Мемлекеттік егемендік туралы декларацияның тарихи маңызын егжей-тегжейлі түсіндіре келе, осы құжат арқылы ел өз тағдыры үшін жауапкершілікті өз қолына алғанын атап өтті.
– 1990 жылдың 25 қазанында Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының Жоғарғы Кеңесі еліміздің мемлекеттік егемендігі туралы Декларация қабылдады. Бұл тарихи құжат Қазақстанның тәуелсіздігін айқындап, саяси және экономикалық өзгерістердің негізін қалады. Декларация Қазақстанға халықаралық қатынастарда дербес саясат жүргізуге құқық берді. 1990 жылдың қазан айынан бастап 1991 жылдың 16 желтоқсанына дейін еліміз егемен мемлекет ретінде танылып, шетел басшыларының ресми сапарлары жиілей түсті. Бүгінде Қазақстан халықаралық аренада беделді мемлекетке айналды. Президент Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың сындарлы сыртқы саясатының арқасында еліміз алыс-жақын көршілермен достық және өзара сенімге негізделген қатынас орнатты. Мемлекет басшысының сыртқы саясатының басты мақсаты – Қазақстанның қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, экономикалық өрлеуге жол ашу, сындарлы дипломатия арқылы бейбітшілік пен тұрақтылықты сақтау. Бұл мақсат бүгінде табысты жүзеге асып келеді, – деді ол.
Келесі кезекте сөз алған БҰҰ-ның Қазақстандағы Тұрақты үйлестірушісі С.Раднарагча Біріккен Ұлттар Ұйымы Қазақстанды сенімді серіктес ретінде жоғары бағалайтынын жеткізді.
– Қазақстанның тәуелсіздікке қол жеткізгеннен бергі жолын саралай отырып, біз егемендіктің статистикалық ұғым емес екенін аңғарамыз. Егемендік – дамып отыратын, заман талабына бейімделетін, үнемі жаңарып тұратын үдеріс, – деді ол.
Конференция барысында Декларацияның қабылдануына тікелей атсалысқан азаматтар да сөз сөйледі. Сол кездегі ХІІІ шақырылымдағы Жоғарғы Кеңес депутаттары тарихи сәтті еске алып, егемендікке алғашқы қадамның қалай жасалғанын, тәуелсіздікке бастар жолдың қандай қиындықтармен қатар келгенін баяндады. Қоғам қайраткері Алтыншаш Қайыржанқызы еліміз әуелде абдыраса да артынша өз бағытын анық айқындай алғанын жеткізді.
– Кеңес одағы тараған кезде елдің бәрі абыржып қалды. Не істеу керек? Қай бағытқа бет алу қажет? Ешкім нақты білмеді. Талай адам пікірталасқа түсіп, түрлі ұсыныс айтты. Дегенмен сол түрлі пікір мен тартыстың бәрінен өтіп, ел ақыры демократия жолын таңдады. Біз зайырлы мемлекет болуға шешім қабылдадық. Бұл оңай келген шешім емес еді, – деді ол.
Мемлекет және қоғам қайраткері, Астана мемлекеттік қызмет хабы комитетінің төрағасы Әлихан Байменов Декларацияның ел тағдыры үшін ерекше маңызды құжат болғанын атап өтті.
– Бұрынғы жүйенің шеңберінен қинала шыққан халқымыз үшін егемендік пен тәуелсіздік әрі бақ, әрі бақыт, сонымен қатар ұлы сынақ болды. Желтоқсан көтерілісі егемендік пен тәуелсіздікке деген ұмтылыстың өшпегенін дәлелдеді. 80-жылдардың соңында «Невада-Семей» қозғалысы, экологиялық және мәдени жаңғыру үрдістері, жалпыұлттық сипаттағы азаматтық қозғалыстардың пайда болуы халқымыздың өз тағдыры мен мемлекеті үшін жауапкершілік алуға дайын екенін көрсетті. Егемендік декларациясы арқылы біз ұзақ үзілістен кейін өз тағдырымызды өзіміз айқындайтын дербес ел екенімізді күллі әлемге әйгіледік, – деді ол.
