Халықаралық орталық құрылады
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Ғабит Әлжановты, Роза Жакудинаны, Тыныштық Молдахметованы Жоғарғы сот судьясы қызметінен босату туралы ұсыным жасап, бұл мәселе Сенаттың Конституциялық заңнама, сот жүйесі және құқық қорғау органдары комитетінің отырысында алдын ала талқыланды. Нәтижесінде, депутаттар Президенттің ұсынуын қолдап, Жоғарғы соттың судьялары қызметінен босатылды.
Сондай-ақ депутаттар отырыстың күн тәртібіне шығарылған «Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыру (жылыстату) және терроризмді қаржыландыру қауіп-қатеріне баға беретін халықаралық орталықты құру туралы келісімді ратификациялау туралы» заңды қарап, мақұлдады. Талқылау барысында сенаторлар келісімді ратификациялау тиімді және мемлекетаралық ақпараттық өзара іс-қимыл жасау және қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыру мен жылыстату және терроризмді қаржыландыру қауіп-қатеріне ұлттық баға беруден жоғары болатын бағалау жүргізу үшін құқықтық база құруға мүмкіндік беретінін айтты.
– Қаралған келісім ТМД елдері шеңберінде қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылды жетілдіру үшін әзірленді. Осы мақсатпен арнайы Халықаралық орталық құру көзделген. Бұл орталық қауіп-қатерлерді бағалауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ қаржылық барлау бөлімшелері арасында қорғалған ақпараттық жүйе арқылы ақпарат алмасуға жол ашады. Жалпы, мақұлданған заң қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға және терроризмді қаржыландыруға қарсы күрестің тиімділігін арттыра түседі деп сенеміз, – деді М.Әшімбаев.
Аталған заңның нормаларына сәйкес ақшаны жылыстатудың және терроризмді қаржыландырудың алдын алу және онымен күресу үшін халықаралық стандарттар мен ұсыныстар әзірлеп, енгізу көзделіп отыр. Одан бөлек, қаржы мониторингі және қауіп-қатерге баға беру саласындағы мамандарды оқытып, олардың біліктілігін арттыру қарастырылған.
Қарттарға қамқорлық қайтсе күшейеді?
Отырыста Үкіметке сауал жолдаған сенатор Айнұр Арғынбекова егде жастағы азаматтарды қолдау жүйесін құруды ұсынды. Депутаттың айтуынша, азаматтардың өмір сүру ұзақтығы арта түсуі қажет. Десе де жүрек-қан тамыры, онкология, қант диабеті, деменцияның ұлғаюы секілді созылмалы аурулар қазір етек жайды. Бұл медициналық жүйеге ауыртпалық түсіреді. Медициналық және әлеуметтік қызметтерге деген қажеттілік арта түседі, сәйкесінше ұзақмерзімді күтімге алу мәселесін де кешенді түрде жолға қою керек. Бұл күндізгі орталықтар жоқ, жылжымалы қызметтер нашар дамыған, гериатрия мамандары жетіспейтін ауылдық жерлерде қатты сезіледі.
– Қарттарға күтім жасау көбіне отбасыларға жүктеледі. Бұл – күш-жігерді, уақыт пен шыдамдылықты қажет ететін күнделікті жұмыс. Көптеген ересек балалар көбіне жұмыс уақытын шектейді немесе қызмет мүмкіндігінен бас тартады, сөйтіп ата-анасына тұруға, дәрі-дәрмек қабылдауға, тамақ дайындауға, дәрігерге баруға көмектеседі. Кәсіби тұрғыда қолдаусыз қалған қарт адамдар әдеттегі әлеуметтік байланысты, дене әрекетін және өзіне-өзі қызмет көрсету дағдысын жоғалтады. Бұл созылмалы аурулардың дамуын жеделдетеді, – деді А.Арғынбекова.
Сенатор белсенді ұзақ өмір сүруге арналған инвестиция тұрақты дамудың бір бөлігі ретінде қарастырылатын халықаралық тәжірибені ескеру маңызды екенін айтады. Бірқатар елде егде жастағы адамдардың денсаулығы мен тәуелсіздігін ұзақ сақтауға мүмкіндік беретін қолдау жүйелері құрылған. А.Арғынбекованың пікірінше, елде медициналық, әлеуметтік және қоғамдық көмекті біріктіретін ұзақмерзімді күтімнің кешенді жүйесін жасау қажет.
– Бүгінде қабылданып жатқан шаралар әрқилы. Медициналық, әлеуметтік және қоғамдық қолдауды біріктіретін ұзақмерзімді күтімнің бірыңғай жүйесін құру қажет. Салалық мемлекеттік органдарға геронтологиялық қызметті және белсенді ұзақ өмір сүруді дамыту жөніндегі кешенді жоспарды әзірлеу туралы мәселені қарау ұсынылады, – деді сенатор.
Мегаполистерде де егін шаруашылығы барын ескеру керек
Ал сенатор Әлішер Сатвалдиев мегаполистердегі ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілер мемлекеттік қолдаудан сырт қалып жатқанын жеткізді. Депутаттың айтуынша, мегаполистердің аумағында да егіс науқаны жүргізіліп, жылыжай шаруашылықтары дамып жатыр. Алайда қолданыстағы нормативтік актілер бойынша қала жері ауыл шаруашылығы санатына жатпайды. Жер санаттары мен субсидиялау қағидалары арасындағы осындай сәйкессіздік нәтижесінде өндірушілер мемлекеттік қолдау жүйесінен тыс қалып келеді.
– Бүгінде Шымкент қаласы аумағының 54 пайызын ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер құрайды. Алматы қаласында бұл көрсеткіш 15 пайызға жуық. Шымкент қаласында бүгіннің өзінде 7 180 ауыл шаруашылығы тауарын өндіруші тіркелген әрі олар 23 мың гектарға жақын жерге егін егіп жатыр. Сондай-ақ 100 гектарды құрайтын жылыжай кешендері жұмыс істейді. Алайда аталған шаруашылықтар мен жылыжай кешендері мемлекеттік қолдауға қол жеткізе алмай отыр, – деді А.Сатвалдиев.
Сенатор республикалық маңызы бар Астана, Алматы және Шымкент қалаларының аумағында ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жерлердің арнайы санатын бекіте отырып, қолданыстағы ережелерге өзгерістер енгізуді ұсынды. Бұл олардың ауыл шаруашылығы мақсатын ресми түрде ескеруге, кадастрлық жүйеге енгізуге және мемлекеттік ақпараттық жүйеде субсидия алуға мүмкіндік береді.
– Бұған дейін де Сенат мінберінен мегаполистердегі мал шаруашылығы нысандарына мемлекеттік қолдау көрсету бойынша мәселе көтердік. Үкімет тарапынан қолдау болды, бүгінде мал шаруашылығымен айналысатындардың мәселесі шешілді. Ендігі кезекте егін шаруашылығы тауар өндірушілерінің мәселесіне ден қойсақ жөн болар еді. Жоғарыда аталғандарды ескеріп, депутаттық сауалға арқау болып отырған қағидаға өзгеріс енгізуді, республикалық маңызы бар қалалар аумағындағы ауыл шаруашылығы жерлерін арнайы санат ретінде бекіту қажет, – деді сенатор.
