Фото: inbusiness.kz
Қылмыстық заңнаманы оңтайландыру: құқықтарды қорғау және жауапкершілікті күшейту
2022 жылғы 1 қыркүйектегі Мемлекет басшысының Жолдауын іске асыру аясында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қылмыстық заңнаманы оңтайландыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң қабылданды. Бұл заң қылмыстық, қылмыстық-процестік және қылмыстық-атқару кодекстеріне және жалпы 16 заңнамалық актіге өзгерістер енгізуді көздейді, деп хабарлайды
Мақсаттар:
Некеге мәжбүрлеу, «сталкинг», «дропперлік» және әуе кемесін басқаруға кедергі жасау секілді жаңа қылмыс құрамдарын енгізу;
Адам өмірі мен денсаулығына қарсы қылмыстар үшін қылмыстық жауапкершілікті қатаңдату;
Азаматтардың құқықтарын қорғауды және құқықтық тәртіпті нығайту;
Қылмыстық саясаттың әділеттілігі мен гуманизмін қамтамасыз ету;
Қылмыстық сот ісін жүргізу тиімділігін арттыру;
Құқықтық тұрақтылық тетіктерін әзірлеу;
Заңнамадағы құқықтық олқылықтар мен қайшылықтарды жою.
Заң алғашқы ресми жарияланған күннен кейін 60 күн өткен соң қолданысқа енгізіледі, алайда параллель қаржылық тергеуге қатысты нормалар 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді.
Құқықтық тұрақтылық және болжамды саясат
Қылмыстық заңнамаға өзгерістер енді тек жеке заңмен, басқа актілерге өзгерістерсіз енгізіледі. Бұл – құқықтық тұрақтылық пен болжамдылықты қамтамасыз етуге бағытталған.
Гуманизация: жаза тағайындауда жеке көзқарас пен саралау
Пожизненное лишение свободы (өмір бойы бас бостандығынан айыру) енді жалғыз жаза ретінде көзделген жағдайда:
жалпы тұлғалар – 20-25 жыл,
әйелдер, 1 немесе 2 топ мүгедектері, 63 жастан асқан ер адамдар – 15-20 жыл,
кәмелетке толмағандар – 15 жыл бас бостандығынан айырылады.
Экономикалық қылмыстар мен кейбір ұрлық түрлері үшін (алаяқтық, ысырап ету, иемдену) еселенген айыппұл енгізілді – бұл түрмеге қамауға балама ретінде қарастырылады.
Ұйымдасқан қылмыстық топ ретінде тану енді тек штаттық құрылымға қарап емес, нақты қылмыстық байланыс дәлелденген жағдайда ғана мүмкін болады.
4) Қаржылық параллель тергеу енгізілді
Тергеу барысында мүліктің заңсыз жолмен алынғаны, қылмыстық кіріс болып табылатыны дәлелденсе, ол қай жерде және кімнің иелігінде болса да мемлекет кірісіне тәркіленеді.
Бұл халықаралық ынтымақтастықты да қамтитын маңызды жаңа механизм.
