Құбба – араб сөзі, «күмбез» дегенді білдіреді. Бұл тұжырымды шығыстанушы А.Иванов та растайтынын тарих ғылымының докторы М.Қожа да құптайды. Ол, көбіне, діни және сәулеттік құрылысқа тән. Оны керамикадан, ағаштан немесе металдан жасайды. Құббаның іші қуыс, табан жағы кеңейтілген, жоғары жағы шар үстіне орнатылған конус тәріздес. Мойны мен табан бөлігі белдемше-буынға бөлінген.
1973 жылы Қазақ КСР Мәдениет министрлігі ұйымдастырған Орталық Қазақстан экспедициясы (М.Сембин, М.Маманбаев, М.Нұрқабаев) кезінде күмбездің үстіңгі бөлік құббасы Жошы хан мазарынан табылған. Күмбез қирағанда құббаның қалдығы сол жерге үйінді болып түскен.
«Ұлытау» ұлттық тарихи-мәдени және табиғи қорық-музейінің экскурсия жетекшісі Қымбат Талғатбекқызы:
– Құбба бірнеше элементтен тұрады. Ең төменгі бөлігі күмбездің өзекше өтетін ойығын жабатын төңкерілген тостаған түрінде болған. Астыңғы бөлігінің кейбір бөлшектері түгел болмағандықтан, музейдің қор бөлімінде сақтаулы. Түсі көкшіл жасыл түсті, глазурьленген. Күмбез төбесіндегі ойыққа бірізді сызық арқылы ортасына ағаш өзекше кигізіліп, өзекшені мықты ұстап тұруы үшін ішіне алебастр ерітіндісі толтырылған. Ең жоғарғы бөлігі жоғалған. Үстіңгі бөлігі жарты ай екі мүйіз бейнесінде әшекейленген, – дейді.
Топтама 2009–2011 жылдары Көшпелілердің мәдени мұрасы мәселелері жөніндегі қазақ ғылыми-зерттеу институтында болды. 2011 жылдан «Ұлытау» ұлттық тарихи-мәдени және табиғи қорық-музейінде сақтаулы тұр.
Құббаның түпнұсқасы сканерленіп, көшірмесі 3D форматта және көшірмесі Жошыхан кешеніне орналастырылды.
Ұлытау облысы
