«4LMNTS»
Мәселен, «4LMNTS» жобасы – халықаралық деңгейдегі марафондарға қатысуды армандайтын әуесқой спортшыларға таптырмас мүмкіндік. Ал «AICA» стартабы – дыбысты мәтінге айналдыратын тиімді платформа. Сонымен қатар өкпенің қатерлі ісігін ерте кезеңде анықтайтын «Forus Data» жобасы – медициналық саланы жаңа деңгейге көтеруге бағытталған тың бастама ретінде ерекшеленеді. Әлемнің ең үздік марафондарында бақ сынау – әр спортсүйер жанның арманы. Алайда шетелдік жарыстарға тіркелу, слот алу (жүгіру тапсыру), виза ресімдеу, жол және жатын орын мәселесін реттеу оңай шаруа емес. Дәл осы түйткілді шешуді мақсат еткен Жанат Тұрғымбаев «4LMNTS» атты ерекше стартап құрды. Бұл жоба қазір еліміздегі жүздеген әуесқой желаяқтың әлемдік деңгейдегі марафондарға қатысуына керемет жол ашып отыр.
«4LMNTS» – халықаралық марафондарға қатысқысы келетіндерге толық қолдау көрсететін отандық стартап. Аталған агенттік өз клиенттеріне тіркеуден бастап, виза, ұшу билеттері, қонақүй брондау, трансфер және жарыс алдындағы кеңестерге дейін барлық қажетті қызметті ұсынады. Спортшыға тек дайындалып, жүгіруге шықса болғаны, қалған барлық шаруаны команда атқарады.
Стартаптың атауы ағылшын тіліндегі «Four Elements» (Төрт табиғи элемент) сөзінен алынған. Бұл – адам мен табиғаттың, ерік-жігер пен төзімнің үйлесімін жеткізетін атау. «4LMNTS» арқылы көптеген танымал марафондарға қатысуға болады. Атап айтсақ, Лондон, Нью-Йорк, Бостон, Берлин, Токио, Чикаго марафондары – «World Marathon Majors» деп аталатын «Үлкен алтылыққа» кіреді. Олардың әрқайсысына 54 мың желаяқ қатыса алады.
Стартап тобы мұнымен тоқтамай, басқа да қалалардағы марафондарға, триатлон, ультрамарафон және трейл жарыстарына қатысу мүмкіндігін ұсынып жатыр. Жобаның ең үлкен ерекшелігі – әр қатысушыға жеке қолдау көрсету. Яғни жаппай топпен емес, нақты әр клиентпен жеке жұмыс жүреді. Осы уақытқа дейін «4LMNTS» арқылы жүзден астам отандасымыз әлемдік марафондарға қатысып, ерекше әсермен оралған. Олардың арасында кәсіпкерлер де, мұғалімдер де, тіпті зейнеткерлер де бар. Жүгіру — бәріне ортақ құндылық, ал бұл стартап — сол арманды іске асыратын құрал.
Болашақта команда марафон туризмін кеңейтіп, Орталық Азия деңгейінде қызмет көрсетуді көздеп отыр. Сонымен қатар жасөспірімдерге, мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған арнайы бағдарлама әзірлемек.
Стартаптың негізін қалаушы Жанат Тұрғымбаев өзі де жүгірумен айналысатын әуесқой спортшы. Оның айтуынша, елімізде стартап қозғалысын дамытуға қолайлы жағдай жасалған.
«Кейінгі жылдары акселератор, хакатон және инкубаторлар сияқты стартаптарды қолдау инфрақұрылымдары айтарлықтай өскені байқалды. «Astana Hub» және «Most Hub» сияқты бастамалар стартаптарды қолдап, ынталандыруда маңызды рөл атқарады. Олар жобаларға қолдау көрсетіп, оқуға жағдай жасап, менторлықпен қамтамасыз етеді. Бұл еліміздегі жаңа идеялар мен технологиялардың дамуына үлкен үлес қосады», дейді ол.
«AICA»
«AICA» стартабы дыбыс жазу және сөйлеу аналитикасы қызметтерін ұсынатын жасанды интеллект платформасын жасап шығарды. Оның негізгі қызметі дыбысты мәтінге айналдырады. Бұның пайдасы ұшан-теңіз. Мәселен, бұрын тілшілер спикердің пікірін диктофонға жазып, кейін оны өзі тыңдап, қағазға түсіруге біраз уақытын сарп ететін. Ал қазір «AICA»-ның арқасында бір сағаттық аудионы бір минуттың ішінде мәтінге айналдыруға болады. Орысша-қазақша араласқан сөздерді бағдарлама өзі-ақ өңдеп жібереді. Платформаның тағы бір қызметі мәтінді дыбыстай алады.
«AICA»-ның негізін қалаушылардың бірі Нұрлан Жүнісовтің айтуынша, елімізде осы қызметтерге ай сайын 100 мыңнан астам сұраныс түседі. Қазақ тіліндегі жақсы қызмет жоқтың қасы. Бұл нарық енді ғана қалыптасып жатыр. Дегенмен қазірдің өзінде қолданушылар осы платформа арқылы дыбыстық хабарламаларды, жиналыстар мен конференциялардың аудиожазбасын, лекциялар мен семинарлар аудиосын, YouTube және басқа платформалардағы жазбаларды қарқынды транскрипциялап жатқан көрінеді.
«Бұл – аудиожазбаны, қоңырауды, сұхбатты жоғары дәлдікпен мәтінге жылдам айналдырып беретін бірден-бір ыңғайлы қызмет. «AICA»-ның ең басты артықшылығы – қазақ тілі мен сөйлеу ерекшеліктеріне негізделген локализация. Екі тілде сөйлесе, ауызекі сленг пен аймақтағы ерекшеліктер араласса, бұл қызмет көрсетуді әлдеқайда қиындатады. Алайда әртүрлі дыбыс пен интонация параметрлерін таңдап, тіпті эмоцияны танып, мәтінді қазақ, орыс, ағылшын және өзбек тілдерінде кәсіби аудиоға айналдырады. Бұл қызмет оқу материалдарын, жарнама роликтерін және әлеуметтік желілерге арналған контентті жасауға өте қолайлы. Сонымен қатар платформа телефон арқылы жасалатын алаяқтықты анықтайды. Бұл компанияларға қызметкерлердің жұмысын қадағалауға, клиенттерге не қажет екенін түсінуге көп көмектеседі. Бәсекелестеріміз – ресейлік және халықаралық сервистер, өйткені нарық жаңадан пайда болып, енді қалыптасып жатыр», дейді ол.
«AICA» командасы болашақта платформаның мүмкіндігін кеңейтуді жоспарлап отыр. Олар жаңа тілдерді қосып, аналитикалық құралдарды жетілдірмек және әртүрлі салаларға бейімделген шешімдер ұсыну арқылы клиенттерге көбірек пайда әкелуді көздейді.
«Forus Data»
«Forus Data» стартабы өкпенің қатерлі ісігін ерте анықтайтын ЖИ моделін жасап шықты. Аталған жүйе дәрігердің жұмысын айтарлықтай жеңілдетеді. Себебі оны қолданбаса диагноз қоюға 40-50 минут уақыт кетеді, ал нейрон желі талдау сапасының дәлдігін сақтай отырып, диагнозды 10 минутта анықтап береді.
Жоба авторларының айтуынша, көптеген жағдайда науқастар дер кезінде тексеруден өтпейді немесе адам факторының салдарынан ісік белгілері байқалмай қалуы мүмкін. ЖИ болса ештеңені назардан тыс қалдырмайды, миллиондаған бейнені өңдеп, қауіпті аймақтарды дәл көрсетеді. Мұндай технологиялар дамыған елдерде көптен бері қолданылып келеді. Ал «Forus Data» – елімізде осы бағытта табысты жұмыс істеп жатқан алғашқы стартаптардың бірі.
Жобаның негізін қалаушылар – Руслан Орманбетов пен Алмат Меңдебаев. Екеуі де медицина мен технологияның қиылысқан тұсына қызығушылық танытып, нақты мәселелерді шешуге бағытталған өнім жасауды көздеген.
«Нейрон желі сұрыптауды бағдаршам жүйесімен жасайды. Жасыл түс сау адамдарды білдіреді. Қызыл түс – онкологтің шұғыл көмегін қажет ететіндер. Ал сары түс ЖИ-дің күдігін, қосымша бақылау мен тексеруді қажет ететіндерді білдіреді. Басты міндет – мұндай жағдайларды медицинаның ақпарат жүйесіне енгізіп, үш-бес айда бақылауға алу. Мақсаты – кез келген өзгерісті дер кезінде анықтау және ауруды тоқтату үшін әрі қарай бақылау. Нейрон желіден осындай белгі алған онкологтер мұны қосымша зерттей алады», дейді Алмат Меңдебаев.
Ал Руслан Орманбетовтің айтуынша, бұл – толығымен отандық жоба.
«Нейрон желі ағзадағы 3 миллиметрден асатын күдікті ауру ошағын таба алады. Себебі осындай кішкентай нәрсе аурудың пайда болғанынан хабар беруі мүмкін. Модель тіпті радиолог көрмеуі мүмкін кішкентай өзгерісті де байқайды», дейді жоба авторы.
Бүгінгі таңда «Forus Data» жүйесі еліміздегі 200-ден астам медицина ұйымына орнатылған. Таңғаларлығы – бұл жүйе әрдайым жаңарып, жаңа деректер арқылы өздігінен жетіліп отырады. Мұның арқасында диагноз қою дәлдігі де үнемі артып келеді.
«Forus Data» командасы дербес медициналық мәліметтердің қауіпсіздігін бірінші орынға қояды. Барлық дерек өңдеу үдерісі шифрланған түрде өтеді, ал жүйе науқастың жеке басына қатысты мәліметтерді анықтай алмайды. Бұл – халықаралық талаптарға сай келетін маңызды шарттардың бірі.
Сонымен қатар команда жасанды интеллект ешқашан дәрігерді алмастырмайтынын, тек қосымша құрал екенін баса айтады. Қорытынды шешімді — әрине, маман қабылдайды. Бірақ ЖИ жүйесі сол шешімге негіз болатын маңызды көмекші құрал бола алады.
Стартап авторларының айтуынша, «Forus Data» тек өкпе обырымен шектеліп қалмайды. Қазіргі таңда олар жүрек-қан тамырлары аурулары мен сүт безі обырын анықтауға арналған алгоритмдер жасау бағытында жұмыс істеп жатыр. Сонымен қатар шетелдік нарыққа шығу жоспары да бар. Ресей, Түркия, Орталық Азия елдері, тіпті Еуропа елдерінен қызығушылық білдіріп отырған серіктестер жетерлік.
«Біздің мақсат – елімізде ғана емес, бүкіл өңірде сапалы әрі қолжетімді скрининг қызметін ұсыну. Бұл арқылы мыңдаған адамның өмірін сақтап қалуға болады», дейді стартап өкілдері.
«Forus Data» – бұл жай ғана технологиялық жоба емес. Бұл – адамдардың денсаулығы үшін күресетін, нақты нәтиже беретін жүйе. Жасанды интеллектіні тиімді пайдалану арқылы олар онкология саласында шынайы өзгеріс жасап жатыр. Отандық стартаптың бұл бастамасы медицинаның жаңа деңгейге көтеріліп келе жатқанын көрсетеді. Тек диагноз қойып қана қоймай, өмірді сақтауға көмектесетін технология — нағыз болашақтың медицинасы.
