«Интернатта оқып жүр, талай қазақ баласы» деп Абай атамыз жырлағандай, жылы ұяға айналған мектеп-интернаттың бүгінгі сыйқы адам шошырлық. Алматы қаласының қақ ортасында орналасқан ғимараттың тоз-тозы шығып, берекесі қашқанын көзбен көрдік. Басынан бағы тайған оқу орнының жаға ұстатар жай-күйін Балалар құқықтары жөніндегі уәкіл Динара Зәкиева тексеріс барысында анықтаған.
Облыстық мектеп-интернатта осы күні бастауыш сыныпта 63 бала білім алып жатса, 5 пен 9-сынып аралығында 95, ал 10 мен 11-сыныпта бар-жоғы 14 оқушы оқиды. 320 орындық жатақхана күрделі жөндеуге жабылғалы бері, балалардың жатын орындары оқу корпусына орналастырылған. Сынып кабинеттеріне жайғасқан балалардың жағдайын талапқа сай деу қисынсыз. Төсегі бар дегені болмаса, жуынуына, тынығуына, киім-кешектерін іліп қоюына, бір сөзбен айтқанда, үйдегідей жайлылықты сезінуіне ешқандай мүмкіндік жоғы бірден байқалады. Ең сорақысы, балалардың дәл осындай жайсыз күйде оқып келе жатқандарына үшінші жыл екен.
«Білім шаңырағында 12 сынып комплектісі бойынша 35 мұғалім, 12 тәрбиеші жұмыс істейді. Күрделі жөндеу жұмыстарының аяқталмауына байланысты оқушыларды сыныптарға қабылдай алмай жатырмыз. Өйткені жатын бөлмелер тар. Екі қабатты оқу корпусының бір жағына жатын орындары орналасса, екінші жағында оқу сыныптары жұмыс істейді. Соған қарамастан білім стандарты сақталуда. Тәрбие жұмыстары да бағдарлама бойынша өз деңгейінде жүзеге асып жатыр. Білім сапасына кері әсерін тигізіп жатқан жоқ. Қиын жағдайға қарамастан жылда Алтын белгіге үміткер шығып отыр. Алдыңғы жылы үш оқушы, былтырғы жылы екі оқушы қорғап, жоғары оқу орындарына грантқа түсті. Биыл бір оқушымыз Алтын белгіге үміткер. Облыстық олимпиадаға қатысып, үздіктер қатарынан көрініп жүргендері де жоқ емес. Оқушылар бес күн оқып, жұма күні үйлеріне таратылады. Бұл мәселеге шыдамдылық танытып жүрген ата-аналарына алғыс білдіреміз», дейді мектеп-интернат директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Жақсыгүл Досбаева.
Десе де, сынып бөлмелерінің жатын орынға айналып, қысқаруы салдарынан жаңадан алынған интерактивті тақталар толықтай құрылмай тұрған көрінеді. Оған қоса, химия, физика пәндерінен лабораториялық сабақ өткізудің де мүмкіндігі қалмаған. 9 оқыту сыныбына балалар сыймағандықтан бастауыштың кей сыныптары түстен кейін, екінші ауысымда оқуға көшкен.
«И.Нүсіпбаев атындағы Алматы облыстық мектеп-интернаты Алматы қаласында орналасқан. Жалпы, қаржыландыру Қарасай аудандық білім бөлімі арқылы жүргізіледі. Мектеп-интернаттың оқу корпусына 2011 жылы күрделі жөндеу жұмысы жасалынған. 2022 жылы жатақханасына күрделі жөндеу жасау үшін жергілікті бюджеттен қаржы бөлінді. Конкурс арқылы ұтып алған мердігер компания «GRAND STROY SERVICE» ЖШС-мен келісімшарт жасалды. Олар құрылыс монтаждау жұмысына 2022 жылдың 22 қыркүйегінде рұқсат алып, бастаған болатын. Келісімшарт бойынша сол жылдың 25 желтоқсанда бітіру керек болған. Бірақ уәде орындалмай, 2023 жылдың қаңтар айының соңына дейін ұзартуға өтініш тастады. Өкінішке қарай, қаңтарда да құрылыс жұмыстарын аяқтамады. Сондықтан да Қарасай аудандық білім бөлімі мердігер компанияны сотқа берді. Үш рет сотқа берілді. Апелляциялық сот болды. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі агенттікке, прокуратураға жосықсыз компания балалардың құқығын бұзып жатқаны жөнінде хабарланды. Өткен жылдың наурыз айында ғана сот шешімімен «GRAND STROY SERVICE» компаниясы жосықсыз мердігер ретінде танылып, қара тізімге ілінді. Оларға берілген ақшаны өндіріп аламыз және тұрақсыздық айыппұлын қосып аламыз. Жатақхананы күрделі жөндеуге 596 млн теңге бөлінген, оның 150 млн теңгесі, яғни 30 пайызы аванс ретінде берілді», дейді Алматы облыстық білім басқармасы басшысының орынбасары Гүлсара Исағұлова.
Сөйтіп, «күрделі жөндеуді үш айда бітіреміз» деген мердігердің уәдесі орындалмай, оның зардабын балалар үшінші жыл тартып келеді.
«Осы күні жатақханада жасалған жұмыстар 50 пайызды құрайды. Сондықтан қазіргі таңда жобалық-сметалық құжаттама қайта қаралып жатыр. Бұл мақсатта жергілікті бюджеттен 350 млн теңге бөлініп тұр. Бірақ бұл мәселемен жете таныс облыс басшысы М.Сұлтанғазиев қазір жеке инвестор тауып, Қонаев қаласына жаңа мектеп-интернат салуды ұсынған. Осы күні интернат салып, сыйға тартуға ниетті жеке кәсіпкер де табылды. Жаңа интернат құрылысы биыл басталып, 2026 оқу жылында пайдалануға беріледі. Оған дейін оқушылар басқа интернаттарда уақытша тұратын болады. Ибрагим Нүсіпбаевтың есімі өзгермейді, осылай аталып, бұл нысан облыс орталығына көшіріледі. Сол себепті, мұндағы бастауыш сыныпта оқитын 63 баланы екі-үш күнде басқа интернаттарға орналастырып, жағдайын жасаймыз. Ал жоғары сынып оқушылары биылғы оқу жылын осында аяқтайтын болады», дейді Гүлсара Тастандықызы.
Қазіргі таңда 171 бала оқу корпусында жатып, спорт залда тамақтанады. Арнайы жасақталған орын болмағандықтан ешқандай санитарлық талап сақталмайтыны айтпаса да түсінікті. Жүз пайыз мемлекеттік тілде оқытылатын мектептің орысша түзілген ас мәзірі де спорт зал қабырғасына ілінген екен. Бір бұрышына тамақ құятын ыдыстар жиюлы тұр. «Сонда тамақ қайда әзірленеді?» деп көкейге қонақтаған сұрақ мені спортзалдан 200 метр шамасында сырттағы ғимаратқа алып барды. Технология пәніне арналған түрлі станоктар мен асай-мүсей тұратын қойма іспетті орында балалардың тамағы пісіп жатыр. Мұндағы санитарлық норма туралы айту артық. Тамақ жасалатын ыдыстардың да тым көне екені көзге ұрып тұр. Интернаттың асханасында ширек ғасырдан бері, яғни 25 жыл бас аспаз боп келе жатқан Гүлжан Омарова қиындыққа қарамастан балалардың төрт мезгіл тамағы уақтылы жасалып, тасымалданып беріліп келе жатқанын алға тартты. Әйтсе де 171 баланың тамағын дайындап, оны ақ қар, көк мұзда, жауын-шашында ыстық күйде спортзалға жеткізуді елестете алмадық. Бұл үш күн, үш ай емес, үшінші жылға созылған сорақы тірлік. Қыруар қаржы бөлінсе де жатақхананың күрделі жөндеуін жасап бітірмеген мердігер компанияның балалар алдындағы жауапкершілікті сезінбегені қынжылтады. «Мүмкіндігінше тазалық сақтап, адал ас әзірлеуге тырысамыз» деген аспаздар «асхана» деуге ауыз бармайтын бұл орынның жылуға қосылмағанын, қыстай тоқ батареясымен жылытқан болып, ілдалдалап келе жатқандарын жасырмады. Жылуы жоқ орында бүрсектеп жүріп жасалып, күніге 4 рет тасымалданып берілетін аста қандай құнар мен береке барын бағамдау қиын.
Алып шаһар Алматының ортасында орналасқан И.Нүсіпбаев атындағы Алматы облыстық мектеп-интернаттың адам нанғысыз бұл ахуалы облыстық білім басқармасы басшысының орынбасары Г.Тастандықызы жоғарыда айтып өткендей, биылғы оқу жылында тәмамдалып, тарихи мектеп «тіршілігін» тоқтатпақ.
Ал бұл жаңалық 60 жыл аралығында осы мектеп-интернатта оқыған сан мыңдаған түлектері мен ұстаздарын, бүгінгі оқушылар мен ата-аналарын қуанта қоймады. Себебі тарихы тереңде жатқан мектеп-интернатта әуел бастан көпбалалы еңбек адамдарының, малшылардың, тұрмысы төмен отбасылардың, жартылай жетім және жетім балалар қабылданып, білім алған. Бүгінде осы мәртебеге ие мектеп-интернатта балалары оқып жатқан ата-аналар мен мұндағы мұғалімдер тарихи нысанның орнында қалуын, балаларды жылы орнынан жылжытпай, жатақхана құрылысын аяқтап беруін талап етуде.
«Біздің балаларымыздың қалада оқығанын қалаймыз. Мұнда оларды оқытумен қатар, мәдени-тарихи орындарға, музей мен театр, кітапханаларға алып барып, ой-өрісінің дамуына, рухани толысуына зор үлес қосып келеді. Сондықтан Қонаев қаласына көшірілуіне қарсымыз», дейді ата-аналар.
«Балаларымды жан-жақтағы интернаттарға таратса, бес баламның қайсысына жүгіремін? Тұрақты жұмысым да, табысым да жоқ», деген бес баланың әкесі Ержан Ғалым да алаңдаулы күйде.
Осылайша, ата-аналар мен ұстаздар көңілін күпті қылып қойған бұл мәселенің немен және қалай шешім табары алдағы уақыттың еншісінде.
Алматы облысы
