Мәдениет • 25 Ақпан, 2025

Алтын Орданың тарихына арналған көрме ашылды

122 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Мемлекеттік орталық музейде «Алтын Орда (Жошы Ұлысы) кезеңінің тарихи-мәдени мұрасы» атты көрме ашылды. Көрмеде Орталық музей, «Ұлытау» ұлттық тарихи-мәдени және табиғи музей-қорығы, «Сарайшық» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығының археологиялық коллекцияларынан бірегей артефактілер үш ақпараттық кешенге жіктеліп ұсынылды.

Алтын Орданың тарихына арналған көрме ашылды

Тағылымды шараны ашқан ҚР Мемлекеттік орталық музейі директорының міндетін атқарушы Ғалия Теміртон, Қазақстанды Алтын Орда (Жошы ұлысы) империясының мұрагері және сол кезеңнің бай тарихи-мәдени мұрасын сақтап отырған мемлекет ретінде таныту, тарихи-мәдени мұраларымыздың маңыздылығын дәріптеу жобаның басты мақсаты екенін атап өтті. Осы ойды қуаттаған «Сарайшық» мемлекеттік тарихи-мәдени музей қорығының директоры Мұхтар Әбілсейіт пен «Ұлытау» ұлттық тарихи-мәдени және табиғи музей-қорығы директорының орынбасары Айболат Рахманияұлы ғасырдан ғасырға жеткен тарихи сабақтастық халықтың мәдениеті мен бай дәстүрін паш ететінін атады.

Орталық музей коллекциясында Алтын Орда кезеңінің мәдениеті мен тұрмысын көрсететін XIII-XIV ғғ. артефактілері көшпелі және қалалық мәдениеттің мәдени дәстүрлерінің әртүрлі жақтары мен аспектілерін бейнелейтін қалашықтардан экспедициялар нәтижесінде немесе кездейсоқ табылған жәдігерлер бар.

музей

Көрмеге қойылған материалдар жоғарыда аталған ескерткіштерден табылған  және белгілі археолог, т.ғ.д., З.Самашевтің жетекшілігімен Сарайшық қалашығында (2000 ж.) зерттеу жұмыстары негізінде табылған артефактілер, сондай-ақ, архитектуралық қаптамалар және кесенелердің кішірейтілген макеттері.

«Ұлытау» ұлттық тарихи-мәдени және табиғи музей-қорығы коллекциялары Ә.Марғұлан және 1946 жылдары археология институтының Жезқазған археологиялық экспедициясының жетекшісі Ж.Смаилов (1991, 1997-1998 жж.) жүргізген археологиялық экспедициясы зерттеулерінің нәтижесінде жинақталған. Жошы хан, Болған ана кесенелерінің маңынан табылған бірегей жәдігерлер – Жошыхан мазарының кіреберіс босағасының табалдырығы, кесене күмбезінің сәндік бұйымы – «құбба», кесененің сыртқы қабырғасын безендіруге арналған сырланған және араб жазулы тақтайшалар, Жошы ұлысы мемлекеті кезіндегі хандардың күміс дирхемдерімен мыс монеталары және т.б.

Көрмеде Сарайшық қалашығынан табылған алуан түрлі шыңылтырлы қыш ыдыстар, металл және әшекей бұйымдар, тұрмыстық заттар және т.б. жәдігерлерді «Сарайшық» мемлекеттік тарихи-мәдени музей қорығы коллекциясы негізінде танысуға болады. Аталмыш артефактілер археолог т.ғ.д. З.Самашевтің (1999-2000, 2003-2005 ж.), музейдің археолог-маманы А.Тұрарұлы жетекшілігімен 2019-жылдан бастап қазіргі таңда жүргізілген археологиялық зерттеулері нәтижесінде табылған.

кесене

Сондай-ақ, көрме аясында «Алтын Орданың тарихи-мәдени мұралары: қорғау, қайта қалпына келтіру және зерттеу мәселелері» тақырыбында республикалық дөңгелек үстелі өтті. Дөңгелек үстелге ҰҒА академигі Берекет Кәрібай, тарих ғылымдарының докторы Мадияр Елеуов, тарих ғылымдарының кандидаты, археолог Жолдасбек Құрманқұлов, тарих ғылымдарының кандидаты, профессор Нұрлан Атығаев т.б ғалымдар мен ортағасырлық қалалар тарихының зерттеушілері, мәдениеттанушылар, реставраторлар, архитекторлар, музей мен музей-қорық қызметкерлері, өзге де ғылыми-зерттеу ұйымдарының мамандары қатысып, баяндамалар тыңдалды.

Соңғы жаңалықтар

Аталар дәстүріне адалдық

Өшпес даңқ • Бүгін, 11:20

Жезді жәдігерлері

Көрме • Бүгін, 11:00

Елімізде 3 300 Жеңіс бар

Қоғам • Бүгін, 10:50

Құрметке лайық жандар

Инфографика • Бүгін, 10:30

Тарихи кездесу

Өшпес даңқ • Бүгін, 09:50

Қызылжар қырандары

Өшпес даңқ • Бүгін, 09:40

Ерікті болу – елдік іс

Архив • Бүгін, 09:30

Мәншүк есімі – АҚШ мұрағатында

Өшпес даңқ • Бүгін, 09:20

Бел жазбай жұмыс істеген балалар

Өшпес даңқ • Бүгін, 08:50

Ерлердің еңселі ескерткіші

Аймақтар • Бүгін, 08:45

Отыз жасында опат болған оғлан

Өшпес даңқ • Бүгін, 08:40

Жеңіске ерекше үлес қосқан өңір

Аймақтар • Бүгін, 08:30

Момышұлы ардақ тұтқан Мұхаметқұл

Өшпес даңқ • Бүгін, 08:20

Аңдатпа

Аңдатпа • Бүгін, 08:15