Таным • 14 Қаңтар, 2025

Ғалам ғажаптары: Бір түндік данышпан

96 рет
көрсетілді
1 мин
оқу үшін

Әлемге әйгілі «Марсельезаның» ­ға­­жа­­­йып музыкасын француз ­ар­мия­­­­сы­­ның қатардағы капитаны Руже де Лиль бір түн ішінде жазып бітір­ген.

Ғалам ғажаптары: Бір түндік данышпан

Бір қызығы, ол қалған өмірінде бұдан өзге ештеңе жазып жарытпапты. Есесіне Марсель топырағында туған марғасқа музыканттың бұл туындысы 1795 жылы Францияның ұлттық гимні ретінде бекітілген. Содан бастап жігерлі әуен бүкіл әлемде бостандық пен теңдіктің символына айналды. Осылайша, Руже де Лиль бір түнде жазылған бір ғана туындысымен тарихта қалды.

 

Авторға бағынбайтын кейіпкерлер

пр

Әдебиетте мінезі әбден дараланған қа­һар­мандар тек өз қалауымен ғана әре­­кет жасайды. Кей кездері тіп­ті, автор­­­­дың ықтиярын назарға алмай­ды.

Мәселен, Анна Каренина Лев Толстой­дың әуелгі жоспары бойынша «адам түңіл­­ген­дей бұзық әйел» болуға тиіс еді. Шын тұл­­ға­сын, мінезін даралай келгенде тар­тым­­­ды бейне болып шыққан. Ал «Евгений Оне­­гин­дегі» Татьяна Пушкиннің өзін таң­ғал­­­дырып, «тосыннан» күйеуге шықты. Тур­­­ге­невтің Базаровы болса, ­автор­ды амал­­­сыз «бағындырып», оған өз аты­нан күн­­де­лік жаздырып отырған. Жазу­шы­лар қа­уы­мы персонаждардың мұндай «бү­лі­гінен» кітап­тың ең қызық беттері туатынын жасыр­майды.

 

Мінсіздікке ұмтылыс

ап

Чехов «жазу өнері – сызып тастау өнері» деп бекер айтпаса керек. Өйткені өңдеу, жөндеу, түзеу, күзеу – шығарманы шыңдай түседі.

Мәселен, «Шегірен былғарыны» Баль­зак­ бастан-аяқ қайта жазғандай, тоғыз рет адам танығысыз өзгеріске ұшыратқан. Ал Гоголь «Ревизорын» бес рет, Флобер «Иро­диа­дасын» он рет, Горький «Анасын» алты рет түбегейлі өзгертіп, жетілдіре түскен.