Техниканың мүмкіндігі ғой, әйтпесе Алтайды қар барысы мекен етеді дегенге бірі сенсе, бірі сенбес те еді. Олай дейтінім, көз көрім жерден қар барысын көрдік деп отыратын баяғының аңшыларына көп ешкім илана бермейтін. Ал тағыларды ап-анық түсірген фото мен бейне жазбаларға қарап, таңдай қақпасқа амал жоқ.
Катонқарағай мемлекеттік ұлттық паркінің қызметкерлері Жомарт Аманбаев, Манарбек Омаров және Мұрат Арабаевтар былтыр қара күзде Аршаты орманшылығының аумағына орнатқан фототұзақтарын тексеріп отырып, барыстың таспаланғанын көрген. Бар-жоғы отыз секундтық бейнежазба болғанымен, парк қызметкерлері үшін өте үлкен еңбекпен келген олжа. Бұл үшін оларға қомақты сыйақы тағайындаса да артық етпес еді. Заманауи техниканың тілін меңгеру бір басқа, оны 2300 метр биіктіктегі барыс жүреді-ау деген тұсқа орнату біз ойлағандай оңай шаруа емес.
Теңіз деңгейінен 2300 метр биіктікті басқа шыңдармен салыстырсақ, анағұрлым аласа. Бірақ Төр Алтайдың әр төбесі мінезді. Ит тұмсығы өтпес қалың қара орманын жарып өтіп, шағыл тасты белдеуге жеткенде жүріс өндімейді. Одан асып жығылсаң, жалама беткейлер, шапшыма шыңдары және бар. Атпен жетсең, бір сәрі. Жаяу-жалпы көтерілесің. Фототұзақты орнаттың делік. Келесі барғанда, бір-бірінен айнымайтын құз-жартастардың арасынан жұдырықтай құрылғыны адаспай табуың керек. Әуресі көп. Инспекторлардың осындай шабыстарына қарай табыстары сай ма?
– Қазақстанның Қызыл кітабына енген қар барысының бейнетаспаға ілінуі, біз үшін үлкен қуаныш. Еңбектің жемісі деуге болады. Құрылғыны тау басына құрып, қадағалап жүрген инспекторларға рахмет. Көпшіліктің назарына ұсынылған барыстың бейнежазбасы, фотосуреті 2020 жылдың желтоқсанында, осы жылдың ақпан, наурыз айларында түскен. Қазіргі уақытта материалдарды анықтап жатырмыз, – деді ұлттық табиғи парктің жануарларды қорғау және өндіру бөлімінің меңгерушісі Ерік Қасымов.
Айта кетерлігі, фототұзақтар толықтай тексерілген жоқ. Ендігілері таудың қия-беткейлерінде тұр. Оны мамандар жоспарға сай сәуір, мамыр айларында қарайды. Сол кезде көпшілікті таңғалдыратын кадрлар тағы шығуы мүмкін.
Шығыс Қазақстан облысы,
Катонқарағай ауданы
