Энергетика министрі Қ.Бозымбаев жеделдетілген технологиялық жаңғырту елдің энергетикалық секторының тиімділігін арттыруға мүмкіндік бергенін атап өтті. Министр сондай-ақ, Мемлекет басшысының халыққа Жолдауында айтылған жеделдетілген технологиялық жаңғырту бойынша жүйелі жұмыс жүргізіліп жатқанын, минералды-шикізаттық базаны кеңейту аясында көмірсутекті шикізат мәселелерін реттеу үшін бірқатар жаңа тәсілдер әзірленгенін мәлімдеді. Мәселен, келісімдердің түрлері оңтайландырылған, жер қойнауын пайдалануға келісім жасау мерзімдері қысқартылып, рәсімдер жеңілдетілген, сондай-ақ, әкімшілік кедергілер жойылған. Сонымен қатар, жер қойнауын пайдалану саласының ашықтығы мен болжамдылығын арттыру мақсатында шикізат қорлары бойынша есептілік стандарттарының халықаралық жүйесіне көшу жүзеге асырылуда.
Министрдің мәліметінше, шикізатты кешенді қайта өңдеуді тереңдету бойынша міндеттерді орындау үшін екінші жартыжылдықта Атырау мұнай өңдеу зауыты мен Павлодар мұнай-химия зауытын жаңғырту жобалары, ал келесі жылы Шымкент мұнай өңдеу зауытын жаңғырту аяқталады. Мұнай өңдеу зауыттарын жаңғыртқаннан кейін мұнай өңдеу көлемі 14,5-тен 17,5 млн тоннаға дейін өседі деп болжанған. Ақшыл мұнай өнімдері – бензин, дизель отыны, авиаотын өндірісі ұлғайтылмақ. Еліміздің ішкі қажеттіліктерін толық қамтамасыз ету және жанар-жағармай бойынша импортқа тәуелділікті жою күтілуде.
Экономиканың жеделдетілген технологиялық жаңғыртылуы үлгісінде отын-энергетика кешені жобасы бойынша бірқатар бастамалар іске асырылуда. Осылайша, мұнай-газ өнеркәсібінде кен орындарында мұнай беруді арттыру және геологиялық барлау жұмыстарын жандандыру, оның ішінде теңіз жобалары бойынша жұмыстар жүргізілуде. Бұл мұнай өндіру көлемінің 2025 жылға қарай 107,3 млн тоннаға дейін және газ өндіру көлемінің 77,3 млрд текше метрге дейін өсімін қамтамасыз етпек.
Мұнай өңдеуде энергия тиімділігін арттыру, 3 жылдық жөндеуаралық кезеңге көшу жобалары және ішкі нарыққа мұнай жеткізудің тартымдылығын арттыру бойынша шаралар енгізілуде. Бұл ақшыл мұнай өнімдерін өндіру көлемін арттырады және олардың сапасын К4 және К5 экологиялық стандарттарына дейін жеткізеді. Мұнай-газ химиясында жылына жалпы қуаты 2,3 млн тонна қосымша құны жоғары өнім болатын 4 мұнай-газ химиясы зауыттарын салу шаралары іске асырылуда.
Атом энергетикасында жылу шығаратын құрастырулар өндіретін зауыт салу, уран өндіретін кәсіпорындарда ІТ-технологияларды енгізу, сондай-ақ, уранның минералды-шикізаттық базасын толықтыру үшін іздеу жұмыстарын күшейту бойынша жобалар іске асырылады. «Отын-энергетикалық сектор» бастамалары бойынша инвестициялардың жалпы көлемі 2017-2025 жылдары 19 трлн теңгеден астамды құрауы тиіс, олардың 97 пайыздан астамы жеке қаражат есебінен қамтамасыз етіледі.
Ал, Инвестициялар және даму министрі Ж.Қасымбектің мәлімдеуінше, Қазақстан өнеркәсібінің Индустрия-4.0-ге көшуге әзірлігі бойынша техникалық талдау жұмыстары алдағы қыркүйекте аяқталады. Министр Индустрия-4.0 үлкен деректердің (Big Data) талдауы, дербес роботтандырылған жүйелер, индустриялық интернет, аддитивті технологиялар (3D баспа) секілді алдыңғы қатарлы ақпараттық-коммуникациялық технологияларды ауқымды пайдаланудан тұратынын атап өтті. Халықаралық сарапшылардың есебі бойынша, түрлі елдерде Индустрия 4.0-ді енгізу ІЖӨ-нің жыл сайынғы өсімін орта есеппен 1,5 пайызға қосымша ұлғайтуға мүмкіндік береді.
Инвестициялар және даму министрлігі биыл тиісті шараларды әзірлеу бойынша белсенді жұмыстар жүргізуде. Осы мақсатта өнеркәсіптерін цифрландыру бойынша айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізген бірқатар елдің сарапшыларын жұмысқа тартқан. Олар – Германияда Индустрия-4.0 тұжырымдамасын бірлесіп жазған авторлардың бірі Фраунгофер атындағы еуропалық қолданбалы зерттеулер институтының сарапшылары, сондай-ақ, Швецияның алдыңғы қатарлы кен өндірісі кластерінің мамандары. Осы сарапшылармен бірлесіп биылғы жылдың қыркүйек айына қарай өнеркәсіптің Индустрия-4.0-ге көшуге әзірлігі бойынша техникалық талдау жұмыстары аяқталады, ал жыл соңына қарай Үкіметтің тиісті қаулылары – 2025 жылға дейін Индустрия-4.0 элементтерін енгізудің қадамдық жоспары қабылданады.
Инвестиция тарту және экспортты ілгерілету бойынша ұлттық стратегияларды әзірлеуге Сыртқы істер министрлігі де белсене қатысуда. Бұл реттегі жұмыстар жайын Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары М.Тілеуберді айтып берді. Мәлімдеуінше, ең алдымен ЕАЭО, ШЫҰ ішінде халықаралық ынтымақтастық аясында ұлттық экономикалық мүдделерді қорғау және ілгерілетуді қамтамасыз ету, «Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасын «Жібек жолы» экономикалық белдеуімен үйлестіру, ЭКСПО-2017 базасында ІТ-стартаптар халықаралық технопаркін құру, «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын, «Қазақстанның ұлттық технологиялық бастамасы» стратегиялық жоспарын, дамыған елдердің ең үздік стандарттары мен тәжірибелерін енгізумен бизнесті қайта реттеу бойынша жүйелі шаралар әзірлеу бойынша тұрақты жұмыстар жүргізіледі.
Елбасының Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» Жолдауында белгіленген жаңа міндеттерді ескерумен инвестициялар тарту және экспортты ілгерілету жөніндегі өкілетті органмен тығыз өзара байланыста сыртқы саясат ведомствосының қызметін қайта қалыптастыру мен жаңа тәсілдерді қолдану бойынша жұмыстар атқарылуда.
Сыртқы деңгейде инвестициялар тарту бойынша жұмыстарды күшейту үшін 10 басым елде (Германия, Франция, ҚХР, Ұлыбритания, Оңтүстік Корея, Жапония, Үндістан, Иран, Италия, АҚШ) инвесторлармен мақсатты жұмыс жүргізу үшін Инвестициялар және даму министрлігінен инвестициялық кеңесшілерді тағайындау туралы шешім қабылданған.
АҚШ, Германия, Франция, Түркия, БАӘ, ҚХР, Ресей елдерінде «Kazakh Invest» ҰК» АҚ-тың бөлім кеңселерін ашу мәселесі пысықталып жатыр. Шетелдік дипломатиялық корпус пен бизнес қауымдастық өкілдері арасындағы тікелей байланыстарды дамыту мақсатында СІМ бастамасымен «Атамекен» ҰКП қолдауымен «Дипломатиялық бизнес клубы» құрылған. «Үкімет қабылдаған шаралардың арқасында, Қазақстан Doing Business 2017 рейтингісінде 190 елдің ішінде 41-ші орыннан 35-ші орынға көтерілді, бұл барлық жылдардағы ең үздік көрсеткіш», деп атап өтті М.Тілеуберді.
Динара БІТІК,
«Егемен Қазақстан»
