Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ
Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ«Egemen Qazaqstan»
184 материал табылды

Жәдігер • 07 Қыркүйек, 2023

Талды ханзадасы

Тәуелсіздік жылдары та­былған құн­ды қазы­на­мыздың бірі – Тал­ды хан­задасы. 2009-2010 жыл­­дары археолог Ар­ман Бей­­сеновтің жетекші­лігі­мен Қарағанды облысы Қар­қаралы ауданы орталы­ғы­нан 44 шақырым қашықта орна­ласқан обаға қазба жұ­мыс­тары жүргізілді. Өңірде бір-біріне жалғасып жатқан жеті қорған-оба тізбегі Талды өзені аңғарын көлбей қоныс теп­кендіктен ғылыми тілде «Тал­ды қорғандары» деген атау­ға ие.

Тарих • 05 Қыркүйек, 2023

Қазақ қазынасын асырған

Қазақ өнерінің жанашыры, этнограф-зерттеуші, Қазақстанның тұңғыш Халық әртісі Александр Викторович Затаевич 1920 жылдан бастап өзі өмірден өткен 1936 жылға дейін 16 жыл қазақ өнерін үздік­сіз зерттеді. 2000 ән мен 50-ге тарта күйді қағазға түсірді. Нәти­жесінде, «Қазақтың 1000 әні» (1925 жыл) және «Қазақ халқының 500 ән-күйі» (1931 жыл) атты екі іргелі еңбек жазып қалдырды.

Әдебиет • 04 Қыркүйек, 2023

Қобдадағы тұңғыш роман

Қазақ халқының әдеби-мәдени кеңістігі зор. Өйткені рес­публика шекарасынан тыс жерде халқымыздың үштен бір бөлігі өмір сүріп жатыр. Үлкен тарихшы-ғалым Зардыхан Қинаятұлы айтқандай, «олар да ән салып, әдебиет жасаған». Соның бірі – байөлкелік қазақтар арасынан шыққан дарынды қаламгер, өлке тарихында тұңғыш роман жазған жазушы Елеусіз Мұқамәдиұлы.

Жәдігер • 20 Тамыз, 2023

Тақсай ханымы

Тәуелсіздік жылдарында еліміздің рухани қазынасына қосылған құндылықтың бірі – Батыс Қазақстан облысы Теректі ауданы жерінен табылған Тақсай ханымы (кей деректе абыз әйел).

Елорда • 09 Шілде, 2023

Есіл бойындағы ескі қала: Бозоқтың өткені мен бүгіні

Жаңа ас­тана тақыр жер, тайғақ өлкеде ғайыптан пайда болған жоқ. Оған дәлел – елорданың батысы Үркер шағын ауданының сол­түстік қапталында орна­ласқан Бозоқ қалашығы. Бұл нысан хронологиялық тұрғыдан – ежелгі түрік, ортағасырлық қыпшақ, кейінгі Алтын Орда ке­зеңін бастан өткерген, яғни даладағы қала мәде­ние­тінің үлгісі іспеттес әрі сонымен қатар бүгінгі Аста­намыздың іргетасы екені толық дәлелденді.

Тарих • 06 Маусым, 2023

Қашқын қалмақтың лаңы

Өткен ХХ ғасыр басында әлем тарихында аса күрделі өзгерістер орын алды. Соның алғашқысы – 1905-1907 жылдары патшалық Ресейде толқу тудырған бірінші төңкеріс болса, екіншісі – 1911 жылы циньдік Қытай елінде үш жүз жыл үстемдік жүргізген мәнжі билігі құлап, қоғамдық-саяси ахуалдың өзгеруі. Осы тұста жаңадан құрылған Қытай мемлекетін ықпалды әскери генералдар, саясаткерлер жеке-жеке бөліп алып билеуге көшті. Атап айтқанда, Сычуань провинциясын бір генерал меншіктеп алса, тағы бір генерал Юань Шикай парламентті таратып, елдің негізгі бөлігін өзінің басқаруына көшірді. Ал Шыңжан өлкесі мен Моңғолия уақытша буферлік күйде болды.

Жәдігер • 22 Мамыр, 2023

Қайып ханның хаты

Астана қаласындағы Юнус Эмре атындағы Түрік мәдени орталығы өткен жылдары елорда төрінде «Османлы мемлекеті мен Орта Азия хандықтары қарым-қатынас құжаттары» атты көрме ұйымдастырды. Осында 1703 жылдан 1730 жылға дейін Османлы империясына билік жүргізген ІІІ Ахмет сұлтанға жолданған қазақ ханы Қайыптың хаттары қойылды.

Оқиға • 09 Мамыр, 2023

Сексен жылдан соң табылған...

Ресми дереккөзге жүгінсек, қан майданға Қазақстаннан аттанғандардың ­410 мыңы­ қайта оралмаған. Бұл жауынгерлердің 350 мыңы қазақ ұлтының өкілі болса, осы­лардың 271 мыңы хабар-ошарсыз кеткендер қатарында екен. Сол хабарсыз кеткен көп қазақтың бірі – Қайыржан Тікшекеев есімді жауынгердің мүрдесі 2020 жылдың наурыз айында Украинаның Киев облысына қарасты Макаровский ауданының Боровка селосы маңынан табылды. Сол жылдың қазан айында қазақ жауынгерінің сүйегі Астана қаласына ұшақпен жеткізіліп, елордадағы Әскери-тарихи музейде марқұмды ұлықтау іс-шарасы өткізілген соң, кіндік қаны тамған Дәуқара ауылындағы ­ата-баба қорымына жерленді. Осылай қатардағы солдат Қайыржан Тікшекеевке 80 жылдан кейін ғана туған жерінен топырақ бұйырды.

Тарих • 09 Мамыр, 2023

Тағдыр батыр еткен тұлға

Екінші дүниежүзілік соғыс тарихында Кеңес Одағының Баты­ры атағын алған фашист Германия әскері Вермахтың кіші коман­дирі ұлты неміс жігіті болғанын көбіміз біле бермейміз. Бұл батырдың аты-жөні – Фриц Шменкель (Fritz Schmenkel) екен.