Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Жасанды интеллект дәуіріндегі Қазақстан: өзекті мәселелер және оны түбегейлі цифрлық өзгерістер арқылы шешу» атты Жолдауын жүзеге асыру тетіктері қаралған кеңесте облыс әкімі Нұралхан Көшеров инвестициялық ахуалды жақсарту, инвестор үшін қолайлы жағдай жасау, жергілікті кәсіпкерлікті жүйелі қолдау бүгінде ел алдындағы басты міндеттердің бірі екенін атап өтті. Жергілікті кәсіпкерлер қатысқан жиында Президент Жолдауы нақты істердің бағдары, еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуының жаңа кезеңі екені айтылды.
– Мемлекет басшысы Жолдауда шикізаттық емес секторды дамыту – стратегиялық басымдық екенін қадап айтты. Әсіресе өңдеу өнеркәсібін ілгерілету арқылы біз ұлттық экономиканың тұрақтылығын қамтамасыз ете аламыз. Осы мақсатта облысымызда арнайы экономикалық аймақтарды дамыту, инвесторларға жағдай жасау, жаңа кәсіпорындар ашу бойынша нақты жұмыс жүргізіліп жатыр. Біз әр салада белсенділік танытып, бірлесе әрекет етуіміз керек. Президент тапсырмаларын сапалы жүзеге асыру – біздің ортақ міндетіміз, – деді Н.Көшеров.
Жолдаудан туындайтын міндеттерді сапалы әрі уақтылы орындау мақсатында өңірлік арнайы іс-шаралар жоспары әзірленіп, бекітілді. Сондай-ақ облыста инвесторлармен тікелей әрі кәсіби жұмыс жүргізу мақсатында жаңа инвестициялық басқарма құрылған. Бұл құрылым инвесторларға толыққанды сүйемелдеу қызметін ұсынып, әкімшілік кедергілерді азайту, жобаларды жедел іске асыру, бизнес ортаны жақсарту бағытында жүйелі жұмыс атқарады. Арнайы экономикалық аймақтардың жұмысын жаңа форматта ұйымдастыру, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды даму институтына айналдыру мәселелері күн тәртібіне шығып отыр. Өңірде индустриялық аймақтарды тиімді пайдалану, жергілікті шикізатқа негізделген өндірістерді іске қосу, техникалық мамандықтарға сұранысты арттырып, кадрлық әлеуетті көтеру – басты назарда. Облыс әкімінің айтуынша, 2025–2028 жылдар аралығында жалпы құны 2,5 триллион теңге болатын 111 инвестициялық жоба жүзеге асырылады. Бұл жобалар нәтижесінде 23 766 жаңа жұмыс орны ашылады. Биылдың өзінде 57 жоба іске асырылып, 8 163 жұмыс орны ашылмақ, ал бүгінге дейін 124,1 млрд теңгені құрайтын 21 жоба іске қосылып, 3 457 адам тұрақты жұмысқа орналасты. Жыл басынан бергі 7 айда негізгі капиталға тартылған инвестиция көлемі 695 млрд теңгеден асып, жоспар артығымен орындалды. Сонымен қатар «Turan» арнайы экономикалық аймағында шетелдік «Hanya» компаниясымен бірлесіп, өндірістік парк салу жұмыстары басталды. Бүгінде облыста бірқатар ірі инвестициялық жобалар жүзеге асырылып жатыр. Мысалы, Созақ ауданында жылына 1,6 млн тонна фосфорит кенін өңдейтін «Созақ Фосфат» зауыты мен жылына 100 мың тонна күкірт қышқылын шығаратын «Taiqonyr qyshqyl» зауыты салынуда. Түлкібас ауданында жылдық қуаты 1,8 млн тоннаны құрайтын каустикалық сода, цемент, ПВХ, әк пен карбид өндіретін «Састөбе Инновациялық кешені» іске қосылуға тиіс. Сонымен қатар Түркістан қаласында мақта кластерін дамытатын «Kazakhstan Lihua», Шардара ауданында жүгеріні терең өңдейтін «Казкрахмал», Ордабасы ауданында желатин мен май өндіретін «Huating biotechnology» зауыттары бой көтеріп келеді. Облыс әкімі өз сөзінде бұл жобалардың өңірдің өнеркәсіптік әлеуетін арттырып қана қоймай, шикізаттық емес сектордағы Түркістанның үлесін еселейтінін атап өтті.
Өңірде ішкі, сыртқы нарықта бәсекеге қабілетті, терең өңделген өнім шығаруға басымдық беріледі. Өңдеу өнеркәсібі саласындағы 60,7 млрд теңгенің 18 жобасын жүзеге асыру жұмыстары жанданады. Сондай-ақ облыста су үнемдеу технологиялары 114 мың гектарға енгізілген. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, бұл көрсеткішті 2030 жылға дейін 216 мың гектарға жеткізу көзделіп отыр. Су ресурстары және ирригация министрлігіне берілген жаңа функциялар аясында 2026–2028 жылдарға арналған жалпы сипаттағы трансферттер есебінен алдағы үш жылда Түркістан облысында су үнемдеу технологияларын енгізу мен суармалы су беру қызметтерін инвестициялық субсидиялау үшін шамамен 90 млрд теңге қарастырылған.
Президент Жолдауда өңірлердің көлік байланысына қатысты мәселемен мықтап айналысу керектігін айтты. Осы орайда кеңесте облыстың көлік-логистикалық әлеуетін арттыру мәселесі де талқыланып, «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» дәлізі бойында сервистік инфрақұрылымды дамыту, жол сапасын жақсарту, көлік дәліздерінен қосымша табыс көздерін қалыптастыру тапсырылды. Сонымен қатар «Дарбаза – Мақтаарал» теміржол желісінің құрылысын мерзімінде аяқтау – ерекше бақылауға алынған. Энергетика саласында облыстың тұтынатын электр қуатының 75%-ы сырттан тасымалданады. Бұл мәселені шешу үшін жалпы қуаты 2,4 ГВт болатын 6 ірі жоба іске асырылып жатыр. Қосымша энергия көздерін тарту міндеті де қойылып отыр. Ауызсу мәселесі де кеңінен талқыланды. Бүгінде облыстағы 801 елді мекеннің 763-і немесе 98,1%-ы орталықтандырылған ауызсумен қамтылған. Орталықтандырылған ауызсу құбыры тартылмаған 38 елді мекен бар, 192 елді мекенде ауызсу кесте бойынша беріледі. Кейбір елді мекендерде су көздерінің дебеті азайған, су жүйелері тозған. Бұл мәселелерді шешу үшін кешенді шаралар қабылданып жатыр. Президенттің биыл елді мекендерді 100% ауызсумен қамтамасыз ету жөніндегі тапсырмасы – басты міндеттердің бірі.
Сонымен қатар адам капиталын дамытуға байланысты жоғары оқу орындары мен колледждерде білікті кадр даярлау жұмыстары жүйеленіп жатыр. Жасанды интеллектіге негізделген бағдарламалар мектеп бағдарламасына енгізіледі. Ал денсаулық сақтау саласында Ордабасы, Сарыағаш аудандарында перинаталдық орталықтар салу үшін жобалық-сметалық құжаттарды жедел әзірленуге тиіс.
Кәсіпкерлерге көрсетілетін мемлекеттік қызметтер толықтай цифрлық форматқа көшіріледі. Бұл ретте жасанды интеллект пен заманауи технологияларды тиімді пайдалану қажет. Биылғы сегіз айда облыс кәсіпкерлеріне 18 мыңға жуық кеңес беріліп, 1 770 бизнес-жоспар әзірленген. Бұл жұмыстарға «Túrkistan» кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығы мұрындық болып отыр. Орталықтың тікелей сүйемелдеуімен жалпы құны 8,8 млрд теңгені құрайтын 735 жоба іске асып, соның нәтижесінде 205 жоба нақты жүзеге асқан. Осы арқылы өңірде 2 000-нан астам жаңа жұмыс орны ашылған.
Мемлекет басшысы Жолдауда ішкі, сыртқы нарықта бәсекеге қабілетті, терең өңделген өнім шығаруға басымдық беруді міндеттеді. Бұл орайда биыл өңірде күріш өнімдерін өңдеу жобасы, қымыз, сүт өнімдері цехы, мақта тұқымын өңдеу және мия тамырын қайта өңдеу зауыттары, сұйық мақта майын өндіру, металл және ауыл шаруашылығы техникасына арналған бөлшектер шығару, жоңышқа өндірісі, вагондарды жөндеу жобалары іске қосылуға тиіс. Облыс аумағында 214 мыңнан астам шағын және орта кәсіпкерлік субъектісі тіркелген. Кәсіпкерлік үдерісін толық автоматтандыру үшін арнайы CRM-платформа енгізіліп жатыр. Бұл жүйе арқылы әр кәсіпкердің жеке базасы жасалып, қызмет сапасы нақты көрсеткіштермен өлшенеді. Сонымен қатар есеп берулер автоматты түрде құрастырылатын болады.
Түркістан қаласында ашылған Woosong IT университеті, яғни 2 300 студентке арналған оқу ордасы өңірдің цифрлық серпілісінің негізі болады. Университет жасанды интеллект, Big Data, киберқауіпсіздік, бағдарламалау, IT-инженерия сынды бағыттарда жоғары білікті мамандар даярлап, Қазақстан мен Орталық Азиядағы ірі білім хабына айналады.
Түркістан облысы
