Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің мәліметінше, бүгінде халықты әлеуметтік қорғау саласында 35 мыңнан астам маман жұмыс істейді. Олардың ішінде медицина қызметкерлері, арнайы педагогтер, әлеуметтік қызметкерлер бар. Әлеуметтік қолдау саласындағы кәсіби маман мемлекет пен әлеуметтік қолдауға мұқтаж азаматтар арасында дәнекер рөлін атқарады. Қызметінің негізгі мұраты – адамдарға қамқорлық жасау. Елімізде зейнетақымен қамсыздандыру, әлеуметтік сақтандыру, әлеуметтік көмек, еңбекті қорғау, жалақы, жұмыс мөлшерлемесі жүйесі, халықты жұмыспен қамтуға қатысты түрлі бағдарлама бар.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев биыл-ғы Жолдауында өңірлердегі әлеуметтік тұрғыдан осал топтағы азаматтарға бөлінетін әлеуметтік төлемдерді біріздендіру керектігін айрықша атап өтті. Мемлекет тарапынан берілетін жәрдемақылар мен төлемдердің сан алуандығы кейде түсініксіздік, қиындық туғызады. Сол тұрғыда оларды біріздендіру – уақыт талабына сай тиімді шешім. Төлемдердің бірыңғай тәртіппен жүзеге асуы азаматтар арасындағы әлеуметтік әділеттілікті арттырады. Баршаға ортақ, ашық ереже орнайды. Цифрлық база арқылы автоматтандырылған, жеңілдетілген рәсім жүйесі іске асады. Қайталанатын немесе тиімсіз төлем түрлері қысқартылып, қаржы нақты мұқтаж азаматтарға бағытталады. Электронды үдерістердің арқасында төлемнің тағайындалуы мен берілуі толығымен бақылауда болады.
Тұрғындарды әлеуметтік қолдаудың ең басты үлгісі – атаулы әлеуметтік көмек (АӘК). Еңбек және әлеуметтік қорғау министрлігінің мәліметінше, 2025 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша атаулы әлеуметтік көмек (АӘК) 51 мың отбасындағы 274,4 мың адамға 24,6 млрд теңге сомасында тағайындалған. Бұл мақсатқа бюджеттен 98,4 млрд теңге қарастырылған. АӘК-тің негізгі міндеті – ақшалай төлем түрінде қолдауды жүзеге асыру, отбасының еңбекке қабілетті мүшелерін жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына тарту арқылы отбасын қиын өмірлік жағдайдан шығару.
2024 жылы 1 қаңтардан бастап елімізде зиянды еңбек жағдайларында ұзақ уақыт жұмыс істеген адамдарға арнаулы әлеуметтік төлем (АӘТ) енгізілгені белгілі. 2025 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша 5387 азаматқа АӘТ тағайындалған. Әлеуметтік төлем тағайындауға жалпы 5468 адам өтініш білдірген.
Соғыс және еңбек ардагерлері де кең көлемді әлеуметтік қолдауға ие. 2025 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша елімізде 79 313 ардагер тұрады, оның ішінде Екінші дүниежүзілік соғыстың 86 ардагері, соғыс ардагерлеріне теңестірілген 16 556 ардагер, 26 587 басқа мемлекеттердің аумағындағы ұрыс қимылдарының ардагерлері, 36 084 соғыс жылдарындағы тыл еңбеккерлері бар. 2025 жылы аталған санаттардағы азаматтарға 12,6 млрд теңге сомасында арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төленген. Осы мақсаттарға 17 млрд теңге қарастырылған.
Әлеуметтік қорғау саласын дамыту жөніндегі Ұлттық ғылыми орталықтың бас директоры Қанат Тезекбаевтың айтуынша, балаларға арналған оңалту жұмысы ерекше назарда. Есепті кезеңде ел көлемінде 8 983 адамға күрделі протездік-ортопедиялық бұйымдар берілген. Кохлеарлық имплантациядан кейінгі есту протездеуі мен есту-сөйлеу оңалтуының кешенді қызметтерімен 1,8 млрд теңге сомасына 1 045 адам қамтылған. Бұл шаралар есту қабілеті бұзылған балалардың толыққанды дамуына, қоғамға бейімделуіне жол ашады.
«Қазақстан халқына» қорымен бірлесіп жүзеге асырылып жатқан «Мүгедектігі бар
балаларды үй жағдайында оңалту» қанатқақты жобасы да өз жемісін беріп келеді. Қазіргі таңда оңалтудың инновациялық-техникалық құралдарын қолданушының жалпы саны – 403 бала, олардың ішінде: 328 бала – үй жағдайында, 13 бала – оқыту кезеңінде, 62 бала үй жағдайының болмауына байланысты оңалту орталықтарында оңалтудан өтіп жатыр», дейді Қ.Тезекбаев.
Сонымен қатар орталық ғылым, білім жұмыстарын белсенді жүргізіп келеді. Әлеуметтік сала мамандарына арналған оқыту ұйымдастырылып, 1902 әлеуметтік қызметкердің кәсіби біліктілігі танылды.
Сала қызметкерлерін ынталандыру мақсатында жыл сайын «Әлеуметтік қорғау жүйесінің үздік қызметкері және үздік әлеуметтік жоба» байқауы өткізіліп тұрады. Қатысушылар өздерінің еңбек жолын, қамқорлығындағы жандармен қарым-қатынасын, болашаққа жоспарларын, осынау күрделі жұмысты отбасылық өмірмен қалай үйлестіріп жүргенін баяндайды, комиссия талқысына салады. Қорытындысы кәсіби мереке қарсаңында шығады.
Қоғамның қалыпты даму барысы көп ретте халықтың әлеуметтік қорғалуы мен әлеуметтік кепілдік деңгейіне байланысты. Әлеуметтік тұрғыдан осал көпбалалы отбасылар, мүгедектігі бар азаматтар, жалғызбасты аналар, аз қамтылғандарды қашанда ерекше қолдау қажет. Бұл топқа бөлінетін көмектерді нақты, әділетті әрі жүйелі түрде реттеп отыру – әлеуметтік тұрақтылықтың кепілі, мемлекеттің халық алдындағы жауапкершілігінің айқын көрінісі.
