Суретті түсірген – Ерлан ОМАР, «EQ»
Бурабай баурайындағы демалыс орындарының бағасы күйіп тұр. Сол бағаға сәйкес мінсіз қызмет көрсетілуі керек емес пе? Ресми мәліметке қарағанда, Бурабай баурайындағы демалыс орындарында жылына 1,2 миллион турист дем алады екен. Осыншама адамға қызмет көрсету, әрине, оңай-оспақ шаруа емес. Бурабайға қарағанда зерлі Зерендіге көңілі ауатындар көп те емес. Әйтсе де түйткіл мәселе тұнып тұр.
Кейінгі жылдары Зеренді көлі туристердің сүйікті орнына айналған. Көл жағалауы көп-көрім тазаланып, демалыс орындары заман талабына сай көрікке ие болды. Суы саумал күміс көлге асыққан жұрт демалыс күндері ғана емес, жұмыс күндері де ағылып келіп жатады. Бағаның біршама жоғары екендігіне де қарайтын емес. Егер екі-үш адамдық отбасы болса, шағын үйлерге тәулігіне 60 мың теңге төлейді. Су таза, жағалау жайлы. Жалғыз жетімсіз дүние – қызмет көрсету саласындағы кадрдың тапшылығы. Онда да жоғары білімді мамандар емес, аспаз, даяшы, ыдыс жуатын адамдар қасқалдақтың қанындай қат. «Калипенова» жеке кәсіпкерлігіне қарасты «Ақданат» демалыс аймағы лық толы. Олай болмағанда ше? Төңірегі көз жауын алатын көркем табиғат, таза саф ауа. Мәңгі жасыл қарағайлардың арасына сыналай орналастырылған демалыс үйлері. Асханасы бар, әрқилы кабинеттер жұмыс істейді. Серуендеп дем аламын десең де, ұжымдасып ойын ойнаймын десең де, еркіңіз білсін. Кәсіпкер Әйгерім Калипенова осы ат төбеліндей орынды 25 жылға жалға алыпты. 2015 жылдан бастап жұмыс істеп жатыр. Осы уақыт аралығында алға ұмтылған қадамды кері кетіріп тұрған тапшылық – кадрға байланысты. Кәсіпкердің айтуына қарағанда, туристер орналастырылатын 33 нөмірге штаттағы үш қызметші ғана қызмет көрсетеді екен. Бірнеше адам келісім бойынша жұмыс істейді.
«Бөлме тазалаушылар айына 200 мың, даяшы 250 мың, ыдыс жуатындар 300 мың теңге еңбекақы алады, – дейді кәсіпкер. – Демалыс маусымы кезінде жұмысшыларға тұратын жай, тегін тамақ беріледі. Ауыл тұрғындары үшін тәп-тәуір табыс емес пе? Солай бола тұра жұмыс істейтін адам таба алмай қиналып отырмыз».
Түйткіл жайдың түйінін шешпек болып сараптап көрдік. Біздің өңірде демалыс маусымы тым қысқа. Небәрі үш ай шамасында. Көл жағалауындағы көптеген демалыс аймағы мамыр мен қыркүйек айларының арасында ғана жұмыс істейді. Осы уақытта орташа есеппен айына 250 мың теңге табыс тапқан жұмысшылар қоңыр күзден бастап келесі жылдың демалыс маусымы басталғанша жұмыссыз. Тұрақты жұмыс болмаған соң, ұмтылмайтын шығар.
Кадр тапшылығы демалыс орындарында ғана емес, балалар лагерінде де бар. «Парус» балалар лагері – осындай қиындықты басынан кешіріп отырған ұжымның бірі. Лагерь меңгерушісі Әсел Абайдуллаеваның айтуына қарағанда, ұжымда 25 адам жұмыс істейді екен, сегізі штатта, қалғандары келісімшарт бойынша. Әсіресе аспаз табу өте қиын, спорт нұсқаушыларын да. Тығырықтан шығу үшін жергілікті колледждердің түлектері мен жоғары курста білім алып жатқан студенттерді шақыруға мәжбүр.
«Жалақылары тәуір болғанымен, кадр тұрақтамайды, – дейді лагерь меңгерушісі. – Былай қарағанда табыстары жаман емес, үш ауысымда жұмыс істейді. Әр кезек сайын 20 мың теңге еңбекақы төленеді. Жергілікті жұртпен жұмыс істеу қиын, сұранулары көп».
Жоғарыда айтқан көрініс маусымдық демалыс орындарына байланысты. Шынтуайтында, жыл бойы жұмыс істейтін жұмыс орындары да жұмысшыға зәру. Мәселен, Зеренді ауылының іргесіндегі «Керемет» қонақүйінде де осындай келеңсіз жай орын алып отыр. 2022 жылы қонақүй салынып, пайдалануға берілгеннен кейін көпшілік назарын өзіне аударған. Туристер де, жолаушылар да жол бойындағы қонақүйге көптеп келе бастаған. Орын жетпеген соң, кеңейткен. Штаттағы алты жұмысшының біреуі Көкшетаудан, біреуі Викторовка селосынан келеді. Жергілікті жұрт жұмыс істеуге ықыласты емес. Қонақүйге аспаз да, от жағушы да қажет.
Өңірдің өңін келтіруге тырысып жатқан бизнеске мемлекет тарапынан қыруар көмек көрсетіліп жатыр. Әйтсе де кадр мәселесі – кәсіпкердің өзі шешетін шаруа. Қысқа мерзім ішінде табыс табуға ұмтылатын кәсіпкерлер жұмысшыларға жыл бойы жалақы төлей алмайды. Маусым аяқталған соң, қол қусырып қарап қалатынын білгендіктен, ешкім жылы орнын суытып келгісі келмейді. Бәлкім, маусым аяқталған соң да тиісті еңбекақысын төлеп, ұстап қалу керек шығар.
«Егер Зерендіге жылына жүз мың турист келетінін ескерсек, қыс бойы жылытылатын ғимараттарды ұстау тиімсіз болар еді. Көл жағасына су, кәріз құбырларын тарту – қаншама шығын, – дейді облыстық туризм басқармасының басшысы Андрей Подгурский. – Кейінгі үш жыл ішінде кәсіпкерлер Зеренді курортты аймағын дамытуға мемлекеттен 100 миллион теңге қаражат алды».
Басқарма басшысының айтуына қарағанда, Зеренді демалыс аймағында тынығушылар саны әр жыл сайын 10–15 пайызға өсіп келеді. Көкшетау – Зеренді бағытында үшжолақты тасжол салынып жатыр. Туризмді дамыту үшін. Ал бұл саланың одан басқа да ішкі келеңсіздігі аз емес.
Ақмола облысы
