Әсілінде ел біріншілігі жылды қайырып, желтоқсан айының соңына қарай өтетін. Мұндай шешімнің қабылдануы күнтізбе жоспарындағы сайыстардың өте көп екенін аңғартса керек. Биылғы бес айдың ішінде жасөспірімдер, жастар арасында ел чемпионаты өтті. Әлемдік дода, одан бөлек Азия аймағының біріншілігі де түңлігін түрді. Құрлықтың жеке чемпионаты да мәресіне жетті. Міне, осындай дәрежелі додаларға қатысып, бай тәжірибе жинаған шахматшылар елорда төрінде тартысқа түседі. Яғни финалдық сайысқа жеткен 28 шахматшы жүлдесі қомақты біріншіліктің бәйгесі үшін барын салады. Олардың арасында былтырғы ел біріншілігінде жеңімпаз атанған 5 үздік шахматшы бар. Биылғы іріктеудің жартылай финалдық сынында жоғары нәтиже көрсеткен 3 саңлақ бар. 18 бен 20 жасқа дейінгі жастар арасында чемпион атанған 2 шахматшы, сонымен қатар шахмат федерациясы жаттықтырушылар кеңесі ұсынған 4 үздік те додада бағын сынайды.
Финалдық сайыс екі санатта өтіп жатыр: Open (ашық) және Women (әйелдер). Әрқайсысына 14 шахматшыдан қатысады. Турнирдің форматы 13 турдан айналмалы жүйемен өтеді. Әр партияға 90 минут берілсе, әр жүріс үшін біріншісінен бастап 30 секунд қосылады. Жүлдеге тігілген 20 миллион теңге әр санат бойынша жүлделі орын алған шахматшыларға беріледі. 1-орын иегеріне 3 миллион, 2-орынға 2 миллион, 3-орынға 1,5 миллион, 4-орынға 1,2 миллион, 5-орынға 900 мың, 6-орынға 700 мың, 7-орынға 500 мың теңге сыйақы берілмек.
Әйелдер арасында кейінгі 10 жылда рейтингтік ұпайын еселеп, Азия чемпионатында жүлде алған талантты шахматшылар бар. Атап айтқанда, екі дүркін ел чемпионы Меруерт Қамалиденова, 2023 жылы ішкі біріншілікте топ жарған Ксения Балабаева, былтырғы чемпионатта озық шыққан Әмина Қайырбекова, блицтен Азия чемпионы Алуа Нұрман. Бұрымдылар тартысында бақ сынаушылардың ең жас қатысушылары Елназ Қалиахмет пен Мария Холявка, 14 жаста. Жалпы, биылғы ел чемпионатының жүлдесінен үміткерлердің көпшілігі 20 жасқа толмаған талантты шахматшылар.
Ашық санатта (Open) әлем чемпионатының жүлдегерлері, халықаралық турнирлердің жеңімпаздары, аймақтық турнирлердің финалистері бақ сынайды. Олардың арасында былтыр 20 жасқа дейінгілер арасында әлем чемпионы атанған Қазыбек Нөгербек, жасөспірімдердің әлемдік додасында медаль олжалаған Ерғали Сүлеймен, Азия аймағының жеңімпазы Алдияр Аңсат, екі дүркін ел чемпионы Денис Махнёв, Рамазан Жалмаханов сынды талантты жастар бар. Ересектер тартысына қатысушылардың ең жасы
Алдияр Жауынбай небәрі 13 жаста.
Шахмат федерациясының вице-президенті Марат Есенов финалдық сайыста бәсекелестік жоғары болатынын атап өтті.
«Астанада өтіп жатқан ел біріншілігінің финалдық додасы тартысқа толы болмақ. Бұған дейін халықаралық турнирлерде, әлем чемпионаттарында бір командада ел абыройын қорғаған үздіктер бүгінде бір-біріне қарсылас болып ойнайды. Ұлттық құрама команданың бапкерлері осы сайыста шеберлігімен тәнті еткен таланттарды жаһандық додаларға қосуға қам жасайды. Демек, жасөспірімдер мен жастарымызға өздерінің әлеуетін көрсетуге орасан мүмкіндік туып отыр. Мына шахматшы шаппай бәйге алады деп алдын ала байлам жасай алмайсың, себебі іріктеу кезеңінде тек кіл мықтылар ғана суырылып шықты. Қуанарлығы, елімізде шахматтан жастардың қалың шоғыры өсіп келеді. Кейінгі жылдардағы әлемдік сайыстардан орасан олжамен оралып жүрген саңлақтардың табысы соның айғағы. Мемлекеттің де, федерацияның да қамқорлығы нәтижесінде мектептерде шахмат үйірмелері ашылып, балалардың қызығушылығы арта түсті. Биылғы ел чемпионатының жеңімпазы мен жүлдегерлеріне қомақты сыйақы берілуі де федерацияның зияткерлік ойынға айрықша көңіл бөлетінін аңғартады. Одан бөлек, 45 үздік шахматшының шеберлігін шыңдау талабын ынталандыру мақсатында қаржылай қолдау көрсетілмек. Бапкерлерді, төрешілерді оқытып, тәжірибесін арттыруына да жағдай жасалып келеді», деді М.Есенов.
Ел чемпионатының жеңімпаздары мен жүлдегерлері 1 маусымда анықталады.
