Мұнай мен металлургия саласындағы ілкімді істер

Инвестиция көлемі – 978 млн доллар

Премьер-министр Олжас Бектенов металлургия және мұнай химиясы салаларындағы ірі жобаларды жүзеге асыру мәселелері бойынша кеңес өткізді. Кеңеске Өнеркәсіп және құрылыс министрі Ерсайын Нағаспаев пен Энергетика министрі Ерлан Ақкенженов қатысып, баяндама жасады. Сонымен қатар жоба бастамашылары «Solidcore Resources» бас атқарушы директоры Виталий Несис, «Татнефть» ЖАҚ бас атқарушы директоры Наиль Маганов, «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ басқарма төрағасы Асхат Хасенов те сөз сөйледі.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасы аясында Үкімет еліміздің өнеркәсіптік әлеуетін арттыру бағытында жүйелі жұмыс жүргізіп келеді. Бұл ретте терең өңдеу технологияларын меңгеруге ерекше мән беріліп отыр. Соның нәтижесінде жалпы инвестиция көлемі 19,5 млрд долларды құрайтын, 8 мыңнан астам тұрақты жұмыс орнын ашуға мүмкіндік беретін 17 ірі жоба іріктелді.

Кеңес барысында осы жобалардың ішіндегі бес ірі бастаманың іске асырылу барысы туралы баяндалды.

– Металлургия және мұнай химия­сы – өнеркәсіптік өсім  құрылатын, жұмыс орындары ашылып, қосылған құн қалыптастырылатын жүйе құраушы салалар. Қарастырылып отырған жобалар Қазақстанның ресурстарды өндіруден бас­тап, жаһандық нарықтарда сұранысқа ие толыққанды өнім өндіруге көшуін жеделдетеді. Сондай-ақ олардың айналасында шағын және орта бизнестің кең экожүйесін дамыту маңызды әсер етуі керек. Біз әрбір кластерді логистика, жабдыққа қызмет көрсету, құрылыс, қаптама өндірісі және басқа да салаларда ондаған бизнесті тарту орталығы ретінде қарастырамыз, – деді О.Бектенов.

Сол жобалардың бірі – Павлодар облысындағы құрамында жоғары көміртекті сульфидті алтын бар концентраттарды өңдейтін «Ертіс гидрометаллургиялық комбинатының» құрылысы. Кәсіпорын жылына 300 мың тоннаға дейін алтын бар концентратты өңдеп, Доре қорытпасы түрінде 15 тоннаға дейін алтын өндіреді. Жалпы инвестиция көлемі – 978 млн доллар. Комбинат іске қосылғаннан кейін 500 адамды тұрақты жұмыспен қамту жоспарланып отыр.

Берекелі бастама «Павлодар» арнайы экономикалық аймағында жүзеге асырылып жатыр. Қазір инженерлік іздестіру жұмыстары аяқталған. Уақытша ғимараттар мен құрылыстар жобасы бойынша эколо­гиялық сараптамадан оң қорытынды алынған.

Жылына 735 мың тонна өндіреді

Атырау облысында үш ірі мұнай химиясы жобасын жүзеге асыру жоспарланып отыр. Алғашқы жоба – бутадиен және оның туынды өнімдерін өндіретін зауыттың құрылысы. Кәсіпорын жылына 305 мың тонна өнім шығарады. Инвестиция көлемі 900 миллион долларды құрайды. 750 адам тұрақты жұмыспен қамтылады. Зауытты пайдалануға беру 2028 жылға белгіленген. Қазір бұл жоба бойынша қытайлық «China Tianchen Engineering Corporation» компаниясымен бірлесіп кеңейтілген базалық жоба әзірленіп жатыр.

Екіншісі – полиэтилентерефталат шыға­ратын зауыттың құрылысы. Мұны «KMG PetroChem» компаниясы іске асырады. Кәсіпорын жылына 735 мың тоннаға дейін өнім өндіреді. Жалпы инвестиция көлемі – 1,5 млрд доллар. Жоба іске қосыл­ғаннан кейін 400 адам жұмысқа тартылады.

Үшіншісі – полиэтилен өндіретін инте­грацияланған газ-химия кешенінің екінші кезеңі. Бұл кешен толық іске қосылғанда жылына 1 млн 250 мың тонна өнім шығара алады. Инвестиция көлемі – 7,4 млрд доллар. Кәсіпорында 800 тұрақты жұмыс орны қарастырылған. 2029 жылы зауыт толық жобалық қуатына шыққанда, сұранысқа ие полиэтиленнің 20-дан астам маркасын өндіру көзделіп отыр.

Сонымен қатар өңірде газ-химия кластерін дамыту аясында этан және пропан газын бөлу кешенін салу жоспарда бар. Бұл нысан жылына 1,6 млн тонна этан және 355 мың тонна пропан бөліп шығарады. Жобаның құны 2,7 млрд доллар деп бағаланған. Құрылысқа дайындық жұмыстары жүргізілуде. Жобалау аяқталған, сараптамадан оң қорытынды алынған. Бұл жоба 400-ден астам адамды тұрақты жұмыспен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

5 200 адам тұрақты жұмыспен қамтылады

Бұдан бөлек, кеңес барысында Шымкент мұнай өңдеу зауытын кеңейту жөніндегі жоба да талқыланды. Қазір зауыт жылына 6 млн тонна мұнай өңдесе, жоба толық іске асқанда бұл көрсеткіш 12 млн тоннаға дейін артады. Жоба еліміздің мұнай өңдеу әлеуетін едәуір көтеруге мүмкіндік береді. Сонымен қатар шамамен 5 200 адам тұрақты жұмыспен қамтылады. Инвестиция көлемі 6 млрд доллар деп бағаланып отыр.

Кеңес барысында Премьер-министр метал­лургия мен мұнай химиясы сала­сын­дағы ірі өнеркәсіптік жобаларды жүзеге асыру тек өңдеу саласының өсуі­не ғана емес, сонымен қатар отандық өндіруші­лер­дің өнімдері мен қызметтеріне тұрақты сұра­ныс қалыптастыруға да әсер ететінін атап өтті. Оның айтуынша, бұл жобалар отан­дық шағын және орта бизнес үшін жаңа мүм­кіндіктер ашады, өндірістік тіз­бек­­тер­ге қатысу аясын кеңейтеді және жер­гі­лікті кә­сіп­орындардың белсенділігін арттырады.

Сондай-ақ Премьер-министр ми­нистр­­ліктерге, әкімдіктерге және жауап­ты ведомстволарға барлық жобалар­дың жер­­гілікті жерлерде дұрыс ұйымдас­тыры­луын және іске асырылуын қатаң бақы­лауға алуды тапсырды. Энергетика, өнер­кәсіп және құ­ры­лыс, ұлттық экономика министр­лік­теріне әр жобаны белгіленген мерзімде іске қосу үшін нақты шаралар қабылдау міндеттелді.

Оның алдында, 12 мамырда Премьер-министр Олжас Бектенов химия және металлургия салаларындағы ірі өнеркәсіп жобаларын жүзеге асыру мәселелері бо­йынша кеңес өткізген болатын. Бұл кеңес жоғары деңгейде өңделген өнім шығаратын өндірістік кластерлер құруға бағытталған жобаларға арналды. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасына сәйкес, экспортқа бағдарланған өндірісті дамыту жұмыстары жүргізіліп жатыр.

– Осы секторлардағы жаңа жобалар қосылған құны жоғары өнім шығаруға, заманауи технологияларды енгізуге және бәсекеге қабілетті кластерлерді қалыптастыруға бағытталған индустриялық өсудің берік тұғырына айналуы тиіс. Олардың айналасында шағын және орта бизнес кәсіпорындары, сервистік компаниялар, логистикалық орталықтар және заманауи инфрақұрылым белсенді түрде дамуы керек. Біз мыңдаған жаңа жұмыс орнын құруға, барлық өңірдің экономикасын жандандыруға мүмкіндік беретін қуатты мультипликативтік әсерге сенеміз, – деген еді О. Бектенов.

Өнеркәсіп және құрылыс министрі Ерсайын Нағаспаев қазіргі уақытта жалпы инвестиция көлемі шамамен 10 млрд долларды құрайтын және 8 мың 700-ден астам тұрақты жұмыс орнын ашуға мүмкіндік беретін бес ірі бастама жүзеге асырыла бастағанын баяндады.

Абай облысында катодты мыс балқыту зауытының құрылысы жүріп жатыр. Зауыттың қуаты жылына 300 мың тоннаға жетеді. Жобаның жалпы құны – 1,5 млрд доллар. Бұл кәсіпорын Бозшакөл, Ақтоғай және «Шығыстүстімет» кен орындарынан жеткізілетін концентратты өңдеуге бағытталған. Іске қосылғаннан кейін мыңнан астам адам тұрақты жұмыспен қамтылады. Бүгінгі таңда жоба Бірыңғай индустрияландыру картасына енгізілді. Инфрақұрылымға қосылу бағытында нақты шаралар атқарылып жатыр.

Қарағанды облысында «Qarmet» компаниясы өндірісті кеңейту бойынша ауқымды жаңғырту бағдарламасын жүргізіп жатыр. Бұл жоба аясында машина жасау мен автомобиль өндірісі үшін жаңа өнім түрлерін шығару жоспарланған. Жобаның инвестиция көлемі 3,5 млрд долларды құрайды. 2028 жылға дейін кәсіпорын жыл сайын 9 млн тонна көмір, 5 млн тонна темір кені концентратын және болат өндіруді жоспарлап отыр. 2 мың жаңа жұмыс орны ашылады. Бұған дейін жүргізілген жұмыстар нәтижесінде 2024 жылы өндірістік қызмет толық қалпына кел­ті­рілді. Жабдықтарды күрделі жөн­деу аяқ­талды. Қазіргі таңда 8 шахтаның жетеуінде көмір өндіру жұмыстары жүріп жатыр. Бұл өндіріс көлемін 7 пайызға арттырды.

Қостанай облысында ССКӨБ кәсіпор­нының базасында жылына 2 млн тонна өнім шығаратын ыстық брикеттелген темір зауыты салынбақ. Өнім құра­мын­дағы темірдің үлесі 90 пайыздан асады. Бұл зауыт металлургия саласында эколо­гия­лық таза технологияларды енгізуге негіз­­деледі. Қазіргі уақытта халықаралық қаржы ұйым­дарының қатысуымен газ жеткізу, ин­фрақұрылымға қосылу және қаржыландыру мәселелері пысықталып жатыр. Жобаның инвестициялық құны – 1,2 млрд доллар.

1 мың тұрақты жұмыс орны құрылады.

Батыс Қазақстан облысында Сатимола кен орнын базалық алаң етіп, калий хлоридін өндіретін байыту-өндірістік кешен салынып жатыр. Бұл кәсіпорын төрт кезеңмен іске қосылады. Өндірістік қуаты жылына 12 миллион тоннаға дейін жетуі мүмкін. Қазіргі кезде бұрғылау жұмыстары жүргізілуде. Жер телімдері рәсімделді. Тау жыныстарын мұздату үдерісі басталды. Сыртқы инфра­құрылым қалыптасып жатыр. Жобаның жалпы құны 2,4 миллиард доллардан асады.

Сондай-ақ Маңғыстау облысында «KazAzot Prime» компаниясы аммиак-карба­мид кешенін салуды жоспарлап отыр. Бұл жоба ішкі нарықтағы минералды тыңайтқыштарға деген сұранысты қамтама­сыз етеді. Жоба іске қосылғаннан кейін 700 адам тұрақты жұмыспен қамтылады. Зауыттың іске қосылуы 2029 жылға жоспарланған. Инвестиция көлемі – шамамен 1,5 млрд доллар.

Кеңес барысында заманауи өнеркәсіптік кластерлерді қалыптастыру үшін кешенді көзқарас қажет екені айтылды. Олжас Бек­тенов жаңа жобалар қосылған құны жоға­ры өнім шығаруға, заманауи технология­ларды енгізуге және бәсекеге қабілетті өн­ді­ріс ошақтарын құруға жол ашуға тиіс еке­нін атап өтті. Оның айтуынша, мұн­дай өн­дірістердің айналасында шағын және ор­та бизнес, сервистік компаниялар, логис­ти­калық орталықтар және заманауи инф­р­а­құрылым белсенді дамуы қажет. Бұл мың­­даған жаңа жұмыс орнын құруға және өңір­лік экономиканы жандандыруға жол ашады.

Премьер-министр мемлекеттік орган­дарға жобаларды іске асыруға сапалы қол­дау көрсетуді тапсырды. Өнеркәсіп және құрылыс министрлігі мен Ұлттық экономика министрлігі барлық жобаның уақтылы жүзеге асуын қамтамасыз етуге тиіс.