Қазақ қоғамында бұрыннан келе жатқан өзгеге еліктеушілік, өзгені зор тұту үрдісі тәуелсіздік алғаннан кейін бәсеңдейді деген үміт болған. Қайдан? Өкінішке қарай, бұл үміт ақталмады. Мұның басты себептерінің бірі – ел ішінде, әсіресе жастар арасында ұлттық толымды саясатты жүргізудегі шарасыздығымыз немесе ниеттің жоқтығы. Бұл айналып келгенде өзгенің құндылықтарына еліктеу мен қызығушылықты төмендетуге тікелей әсер ететін жұмыс – ұлттық болмысымызды насихаттау ісін жеткілікті деңгейде атқара алмағанымызды көрсетсе керек.
Бүгінгі қазақ қоғамы әлемге ашық. Ешкім басқа ұлттардың озық үлгілерін бойына сіңірмесін, одан үзілді-кесілді бас тартсын демейді. Тек, бар уайымымыз – елімізде тарихи сананы қалыптастыру үдерісін бастан кешіріп, рухани тұтастыққа қол жеткізуге талпынып отырған қазіргі кезде өсіп келе жатқан жаңа толқын, жас буынды ортақ мүддеге жұмылдыруда, орталық күш-жігерге, саяси-қоғамдық, рухани-мәдени өміріміздің тиімді қозғаушы күшіне айналдыруда оң нәтижеге қол жеткізе алмау ықтималдығының жоғарылығы.
Елдің ынтымағы таным-түсінігіміздің, руханиятымыздың тұтастығына тікелей тәуелді. Осы бағыттағы тұтастығымыздың қазіргі деңгейін анықтамай, саладағы кілтипандарды ой елегінен өткізбей, бұған қатысты қоғамдық пікірлерге құлақ аспай ілгері жылжу қиын-ақ.
Елімізді еуропалық үлгідегі демократия ұшпаққа шығара алмайды. Мұны түсінетін кез жетті. Бізді көгертетін қазақ даласында өркен жайған, өзін-өзі ақтаған, ұлтымыздың ұлт ретінде сақталып қалуына негізгі ықпалын жасаған ұлттық құндылықтарымыз. Соның маңында топтасқанда ғана рухани тұтастыққа қол жетеді.
Иә, біз бүгінде ұлттық құндылықтар деген мән-маңызы жоғары, ауқымы кең ұғымды жиі айтамыз. Бірақ осы ұлттық құндылықтарға нелер жатады, оның кеңістігіне не кіреді деген сұрақты өзімізге әлі күнге қойғанымыз жоқ. Қойылмаған сұраққа жауап берілмесі белгілі. Осы ұғымның философиялық мәнін ашу, оның құрамдас бөліктерін нақты көрсету, оларды ұлттық саясаттың өзегіне айналдыру ісі туралы ойланатын да түріміз жоқ.
Ұлттық құндылықтар замана желінен зор нұқсан көрсе де халық ішінде сақталып отыр. Оларды бүгінгі ұлттық саясатпен қабыстыра білсек, ұтарымыз көп болмақ.
Рас, бүгінде құндылықтар өзгеруде. Соған қарай бейімделу де керек шығар. Бірақ жел қуған қаңбақтай бағыт-бағдарымызды айқындамай, өзімізге тән өміршең құндылықтарды темірқазық етпей, құр босқа далақтай беру абырой әпермейді. Бұл жерде ұлтымыздың принципшілдігі, табандылығы қажет. Өзгерген әлем мен құбылған құндылықтарға көзсіз табынып, жүгініп кете бару нағыз жөнсіздік болар еді. Міне, осы орайда ұлттық тарихи сананы ұлттық басты құндылық ретінде қарастырып, оны қалыптастыру міндетін мемлекеттік саясаттың өзегіне айналдыру маңызды. Сондай-ақ бұл міндетті еңсерудің ұзақ жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспары түзіліп, оны орындауға мемлекеттік құзырлы органдардың барлығының атсалысуы міндеттелгені абзал. Әсіресе азаматтық қоғамды жұмылдыруға көңіл бөлген дұрыс.
Осы орайда тарихи таным-сананы қалыптастыратын ғылымдарға деген көзқарасты өзгерту өте қажет. Бұл өзгеріс қазіргі жаңарған қоғам жастарының ұлттық саясатты түсіне білуіне оң әсер ете алуы керек. Бүгінде техникалық ғылымдарға басымдық беру гуманитарлық ғылымдардың аяғына тұсау салуда. Екі бағытқа да тең көзқарас қажет. Бұлай болмаса, ұлттық тарихи санасы оянбаған көп ұрпақ өсіп шығады. Олар рухани тұтастыққа ұмтылмайды әрі қажет санамайды. Мұндайлар ел Тәуелсіздігін нығайту жұмыстарына үлес қосуға тырыспайтын, «кімнің тарысы піссе соның тауығы болуға» дайын, өзіндік тарихи миссиясы айқындалмаған солқылдақ буын ретінде өмір сүреді. Бұлар елдің рухани тұтастыққа ұмтылысының маңыздылығын бағаламайды.
Қорыта айтқанда, ертең ұлт ұпайын түгендеу ойында жоқ ұрпақ – өз анасына оқ атар мәңгүрт жастармен бас ауыртып, атысып-шабысып жүрмейік. Мәңгүрттер үшін ең арзаны – ел Тәуелсіздігі. Егемендігімізді солардан қорғауға мәжбүр болып қалмайық. Құдай сақтанғанды сақтайды.
