Қаланың шеткері «Сүт зауыты» ауданында орналасқан қарттар үйінің ауласына аттағанда-ақ мұнда жинақылық пен ұсынақтылықтың қолтаңбасы аңғарылды. Аулада артық-ауыс жатқан зат жоқ, көшеттермен көмкерілген, әңгімелесіп отыратын орындар таза. Ал салынғанына 45 жылдай уақыт болған интернат үйі ғимаратының іші де мұнтаздай.
Интернат үйінің директоры Ермек Бейісқалиевтің айтуынша, бұл ғимарат сол кездің өлшемімен 300 тұрғынға арналған екен. Қазіргі стандарт бойынша мұндағы жатын бөлмелері 250 тұрғынға сай келеді. Соның 150-і қарттар да, 100-і мүгедектер. Мұнда тұратындардың алды 90 жастан асқан. Қамкөңіл қарттарды бағып-күтуге, денсаулығын қадағалауға бас дәрігер Гүлмира Нұртазина бастаған жеті дәрігер, 20 медбике қызмет етеді. Олар қарттар үйі тұрғындарының күн сайын денсаулығын тексеріп, қажетсінгендерге медициналық көмек көрсетіп, тексерулерден өтулеріне ұйытқы болады. Жалпы, қарттар үйінде 170 қызметкер жұмыс істейді. Соның барлығы осындағы қарттар мен мүгедектердің қажетті тұрмыстық жағдайын жасауға, олардың қалыпты өмірін қамтамасыз етуге ықтиятты. Мұнда төрт мезгіл тамақ беріледі. Киім-кешегі өздерінің қалаулары бойынша сатып алынады. Жуынатын орын бар. Тіпті тұрғындардың бірі өмірден озған жағдайда қамқоршысы жоқ болса, өздері ұжым ретінде, олардың ұлттық әдет-ғұрпына сай ақтық сапарға шығарып салады. Ауыр сырқаттарды арнайы жедел жәрдем көлігімен қалалық емханалардан медициналық тексеруден өткізу де қарттар үйі дәрігерлерінің міндетіне кіреді. Қарттар үйінде спортпен айналысуға, физикалық ем алуға да жағдай бар.
– Ғимаратты өз күшімізбен жеңіл-желпі жөндеп, ұстап отырмыз. Облыс басшылығынан ғимараттың төбе жабындысын күрделі жөндеуге, есіктерін, еденін ауыстыруға 156 миллион теңге қаржы сұралды. Жобалық-құрылыс құжаттары дайын. Биыл қарттар үйіне 301 292 мың теңге бөлінді. Ғимарат газбен жылытылады, асхана да газбен жұмыс істейді. Газ плиталары, дербес жылу қазаны ауыстырылды. Жиһаздарды да үнемделген қаржы есебінен ішінара ауыстыруға қол жеткіздік, – дейді облыстық қарттар мен мүгедектерге арналған интернат үйінің директоры Е. Бейісқалиев.
Оның мәлімдеуінше, интернатта көркемөнерпаздар үйірмесі жұмыс істейді, заманауи музыкалық аппарат сатып алынған. Оған 15 адам қатысады, әжелер ансамблі десе де болғандай. Мұнда сондай-ақ, қолөнерімен айналысатындар да, тігін тігетіндер де, тоқумен айналысатындар да бар. Ұжымдағы ахуалдың өзінен интернат үйі қызметкерлерінің қамкөңіл жандардың көңілі көтеріңкі, жүзі жарқын болуына жұмыла жұмыс істейтіні көрініп тұр.
– Бізде тұратын қарттар мен мүгедектердің әрқайсысының тағдыры атан түйеге жүк болғандай ауыр, әрқилы. Мұнда ешкім де еріккеннен келмейтіні белгілі. Сондықтан, оларға жылы көзқарас, ілтипатты қызмет көрсету – басты міндет. Біздің қызметкерлердің барлығы дерлік психолог деу орынды. Олар өмір иықтарына артқан ауыр тағдырлы адамдардың көңілін табуға тырысады, шама-шарқынша тұрғындардың қас-қабағына қарайды десем, артық айтқандық болмас. Осында тұратындардың арасынан көңілдері жарасып, отбасын құрып жатқандар да кездеседі. Қазірдің өзінде он отбасы тұрады. Оларға бөлек бөлме бөліп, отбасылық өмір кешулеріне жағдай жасап отырмыз, – дейді ол.
– Мен өз өмірімде үш рет тұрмыс құрдым. Жазмыш солай болған болар, әртүрлі жағдайда бірге болуды жазбады. Балаларым да болды. Бірақ, есейе келе олардан көз жазып қалдым. Екінші жолдасымнан Сергей деген ұлым, Украинада болған соңғы төңкеріс кезінде Киевте тұрды, кейін хабар-ошар үзілді. Ал Саша Ауған соғысына қатысқан-ды. Ресейдің Тверь қаласында тұратын. Одан да байланыс үзілді. Кезінде пәтеріне паналатып, оны маған қалдырмақшы болған соңғы шалым мен Мәскеуге ауру апамды күтуге кеткенде, жас келіншекті қолына кіргізіп алып, далада қалдырды. Сонан соң осында келуіме тура келді. Мен осында тұрған 20 жылға жуық уақытта жеті директор ауысты. Ермек Сламғалиұлы өте қайырымды адам. Ойлайтыны біздің қамымыз, тіпті құдды өзінің ата-әжелері, бауырлары сияқты мәпелейді. Бір мың болғыр азамат, – дейді интернат үйінің қарт тұрғындарының бірі Людмила Мартынюк.
– Мен Қобда ауданы Бегалы ауылының тумасымын. Кезінде кеңшарда жұмыс істедім, отбасылы да болдық. Екі балам қайтқан соң, әйелім бірге тұрғысы келмеді. 1997 жылы осында орналастым. Қалада інім тұрады, олардың өздері балалы-шағалы. Тұрақты келіп, жағдайымды біліп тұрады. Қазір Зина екеуміз бас құрап, бірге тұрып жатырмыз. Шүкір, жағдайымыз жақсы. Қызметтеріне дән ризамыз.
Бұл осы интернат үйінің тағы бір тұрғыны Айтқали Мәдиевтің пікірі.
Балаларына, немерелеріне басы артық салмақ болмас үшін келетіндер де кездесетін көрінеді. Интернат үйі тұрғындарының осында тұрып жатқаны үшін зейнетақысының белгілі бір бөлігі ұсталатын жаңа ереже енгізілгеннен кейін кетіп қалып, туысқандарын сағалағандардың өзі кейін қайта сұранған жайттары да болыпты. Мұның өзі мұндағы тұрмыстық жағдайдың олардың көңілінен шығатынын аңғартса керек. Қарттар үйіндегі барлық жақсы жағдайдың өзі қазыналы қартың мен жанары жәутеңдеген мүгедек туысыңды бауырға тартатын қазақы қасиетті алмастыра алмайтыны белгілі, әрине.
Сатыбалды СӘУІРБАЙ,
журналист
Ақтөбе
