Жоңғар Алатауы жазығындағы Жаркентте аты мен заты ерекше Қоңырөлең деген жер бар. Талай мықтылардың кіндік қаны тамған.
Хандық дәуірдегі әйгілі Елтінді, Бағай батырлар, Қожбанбет шешен, отаршылдық тұсындағы Әтікей батыр мен Мәкен болыс бір бөлек, бергі замандағы руханият саласынан суретші Әбілхан Қастеев, көрнекті қайраткер Қуаныш Сұлтанов, халық жазушысы Бексұлтан Нұржекеев, қайсар журналист Армиял Тасымбеков – осы өңір тумасы.
Кез келген азаматтың қалыптасуына әсер ететін тұлға факторын ұмытуға болмайды. Абай университетінің түлегінен проректорына дейін еңбегімен өскен профессор, саясаттанушы Жанатбек Есенқожаұлы қайбір жылы Панфилов ауданының құрметті азаматы атанғанда туған жер құрметі мен жауапкершілігін қатар сезінгенбіз.
Байырғы ҚазПИ ұстаздары мен түлектерінен осы азамат туралы сұрай қалсаңыз, «қарапайым мамандарға болсын деген ақкөңіл, іскер, білікті жан» деп жауап берері сөзсіз.
Кеңес кезеңінде еңбек тәрбиесін бойына сіңіріп өскен Жанатбек Ішпекбаев жасынан қара жұмыспен шынығып өсті. Ол бұрынғы «Октябрьдің 40 жылдығы» ұжымшарының төрағасы, екі мәрте Еңбек ері, сойы поляк Николай Головацкийді мектеп жасынан үлгі етіп жетілді. Әкесіне жәрдемдесе жүріп, механиканың тілін ерте меңгерді. Көпбалалы отбасында өскендіктен еті тірі азамат болып қалыптасты.
Кәмелет жасын ұжымшар жұмысынан бастап, әскери борышын да өтеп, ҚазПИ-дің филология факультетін оқуға түскенде әйгілі академик Серік Қирабаев пен танымал түрколог-профессор Немат Келімбетовтің сенімді шәкірті деңгейіне көтерілді. Аспирантурадан кейін қазақ әдебиеті кафедрасында оқытушы, 1995–1997 жылдары «Шабдар» баспасы директорының орынбасары, 1997–2008 жылдары Абай университеті ректорының көмекшісі қызметін атқарды. Еңбек арасында заңгерлік және экономикалық жоғары оқу орнын да бітіріп алды. Бірте-бірте зерттеулерін саясаттану ғылымына қарай бұрды. Бұл ретте белгілі Ассамблея қайраткері, ғалым Князь Мирзоев пен тарихшы әрі саясаттанушы Евгений Кузнецовтің тәлімгерлік орны ерекше. Ол 2004 жылы «Тәуелсіз мемлекеттер достастығында саяси консенсусты қалыптастыру» атты тақырыпта кандидаттық диссертация қорғап, саяси ғылымдар кандидаты атанды. Осы саладан 2009 доцент, 2011 жылы академиялық профессор атағын алды. Ұзақ жыл Абай университетінің тәрбие және әлеуметтік даму проректоры қызметін абыроймен атқарды.
Жанатбек Ешенқожаұлы бастамасымен хакім Абай мұраларын жастар арасында кең насихаттайтын «Абай мектебі» студенттік ұйымы ашылып, «Абай әлемі» дәстүрлі фестивалін ұйымдастырылды. Оқу үдерісіне «Ұлттық тәрбие» атты элективті курс енгізіліп, штаттық негізде Жастар ісі жөніндегі комитеті құрылды.
Алматы қаласы мен шаһардың Медеу ауданындағы мәдени, рухани, ағартушылық шаралардың жуан ортасында Жанатбек мырза жүрді. «Аmanat» партиясы филиалының жұмысын ол үйлестірген «Абай» бастауыш ұйымы салаландыра түсті. Университеттің «Бірлік» студенттік ассамблеясы қызметі республикаға үлгі етілді.
2021–2023 жылдары жаңашыл ректор Дархан Біләловтің кеңесшісі ретінде университеттегі дәстүр сабақтастығына, тұрақты дамуға елеулі үлес қосты.
Ғалымның «Мәңгілік ел осылайша сомдалған» атты монографиясы республикалық байқауда «үздік» деп танылып, Ұлттық және Президент кітапханалары қорына алынды. «Мәңгі ел» тұжырымы көне түркі заманынан бері өміршеңдігін жойған емес. Ғалым әлем мойындаған егемен Қазақстанның құрылу, қалыптасу, даму кезеңдерін байыпты сараптан өткізіп, елдің, ұлттың әлеуметтік-экономикалық жағдайын, әл-ауқатын көтерудің халықтық, идеялық, мәдени сарқылмас әлеуетіне тоқталады.
Жанатбек Ешенқожаұлының «Мәңгілік ел» қазағына хат» атты екінші монографиясында қазақ ұлтының қалыптасуынан бастап, осы күнге дейінгі адам факторы мәселесін зерделейді. Ұлттың өркениет жолындағы бел-белесі, Абайдың жалпыадамзат пен адам факторына қатысты тұжырымы байыпталады. Ақын өлеңдеріндегі ұлт, болмыс, қозғалыс, даму, еңбек, жауапкершілік т.б. құндылықтар талданады. Осы зерттеуі үшін Жанатбек Есенқожаұлы 2022 жылы Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлықтың лауреаты атанды.
Саяси ғылымдар кандидаты, профессор Жанатбек Ішпекбаев – 5 монографияның, 5 оқу-әдістемелік құрал мен 100-ден аса ғылыми мақаланың авторы. «Тәуелсіз мемлекеттер достастығында саяси консенсусты қалыптастыру», «Политический консенсус как общегосударственная ценность Содружества Независимых Государств», «Қазақ елі: саяси-әлеуметтік рухани жаңғыру тағылымы» атты еңбектері кең қолданысқа ие. Ғалым Қытай-Қазақстан білім-ғылым бағытына үлес қосып, Ханьшань педагогикалық университетінің құрметті профессоры атанғанын да айта кеткен абзал. Ғалым 2020–2022 жылдары қазақ, орыс, ағылшын тілінде «Жаңа қолданыстар сөздігін» даярлауға атсалысты. Мемлекеттік тілді дамытудағы еңбегі үшін 2024 жылы Ғылым және жоғары білім министрлігінің «Ахмет Байтұрсынұлы» төсбелгісімен марапатталды.
Қоғамдық, педагогикалық қызметі үшін «Құрмет» орденін, Президенттің Алғысхаттарын, мерейтойлық медальдар мен «Білім беру ісінің үздігі», «Ыбырай Алтынсарин» т.б. салалық марапаттарды алған Жанатбек Ешенқожаұлы – бүгінде Абай университеті ректор аппаратының жетекшісі. Оқу орнының басшысы Болат Тілептің білікті кеңесшісі деңгейіндегі тұлға. ҚазҰПУ-дың бұрынғы-кейінгі тарихын, зиялылар дәстүрін білетін тәлімгер. Сондай-ақ Қазақстан халқы Ассамблеясы кафедрасы мен Саясаттану және әлеуметтік-философиялық пәндер кафедрасының профессоры. Талапты докторанттар мен магистрлердің жетекшісі.
Сөз басында Жанатбек мырзаның қарапайым еңбекке ықыласын айтқанбыз. Бүгінде ол «Таза Қазақстан» акциясын іс жүзінде де, рухани бағытта да жүзеге асырып келеді. Өзі бас болып университет маңайын, парктер мен гүлзарларды тазарту жұмыстарын, ағаш көшеттерін егуді, баптауды үйлестіріп отыр.
Жанатбек Ішпекбаев адал еңбек пен қоғамдыққа жауапкершілікке ұл-қыздарын да баулыған. Жары Света екеуі абыз аналарын қолына алып, отбасы-әулет берекесін дәстүрге сай үйлестіргені де көпшілікке өнеге.
Әдетте жұртшылық зиялы, оқыған азамат деп бірыңғай білім-ғылымнан табысқа жеткен жандарды айтып жатады. Біздіңше, бұл сапаға отбасы мен қоғам жауапкершілігін қосқан жөн. Бүгінде мерейлі белеске көтерілген Жанатбек Есенқожаұлын өрі мен ылдиы тең азамат дей аламыз.
Жомарт Симтиков,
Абай атындағы ҚазҰПУ
кафедра меңгерушісі, профессор
АЛМАТЫ