Ұлттық банк осындай қорытындыға тарихи деректер мен модельдеу нәтижелерін талдағаннан кейін базалық мөлшерлеменің көтерілуі депозиттердің өсуіне және тұрғын үй бағасының төмендеуіне алып келді деп есептейтінін мәлімдеді, деп жазады Egemen.kz.
«Қазақстандықтар базалық мөлшерлемені 2022 жылы 9,75% -дан 16,75% -ға дейін күрт көтеріп, 2023-2024 жылдары оны жоғары деңгейде ұстап тұрғаннан кейін көбірек жинай бастады. Жинақ нормасы 2024 жылдың екінші тоқсанында 2022 жылмен салыстырғанда үш есе дерлік ұлғайды», деп мәлімдеді Ұлттық банкте.
2024 жылдың үшінші-төртінші тоқсандарында маусымдық төмендеуге қарамастан, ол тарихи максимумдарға жуық қалды. Сауалнамалар сондай-ақ 2024 жылғы қазанға қарай жинақ ақшасы бар отбасылардың үлесі рекордтық 35% -ға дейін өскенін және жоғары деңгейде қалып отырғанын көрсетті.
Ұлттық банк базалық мөлшерлеменің тұрғын үй құнына әсері туралы да айтты. «Базалық мөлшерлемені төмендету жылжымайтын мүлікке сұранысты арттырып, соның салдарынан тұрғын үй құнын көтеруі мүмкін. Тұрғын үй бағасының өсуі нәтижесінде халық, әсіресе егер олар жылжымайтын мүлікке ие болса, өзін бай сезінеді, бұл нәтижесінде олардың тұтынуға бейімділігін арттырады» дейді Ұлттық банк.
Ұлттық банктің пікірінше, ақша-кредит саясатының Қазақстандағы тұрғын үй құнына әсері бар, бірақ оны дәл өлшеу қиын: нарыққа сыртқы факторлар қатты әсер етеді. Мәселен, 2016 жылдан 2020 жылға дейін ипотекаға сұраныс мемлекеттік бағдарламалар мен БЖЗҚ-дан алу есебінен өсті.
«Мемлекеттік бағдарламалар бойынша лимиттердің енгізілуімен, БЖЗҚ-дан алу үшін шекті соманың ұлғаюымен, Отбасы банкінің қарыздары бойынша шарттардың күшейтілуімен жылжымайтын мүлік нарығындағы баға өсуінің біртіндеп баяулауы байқалды», - дейді бас банк таратқан хабарламада.
Тұтастай алғанда, 2015-2024 жылдардағы талдау TONIA мөлшерлемесінің өсуі (банктер арасындағы теңгемен бір күндік қарыздар бойынша орташа пайыздық мөлшерлеме) тұрғын үй бағасын төмендететінін көрсетті. Мөлшерлеменің 1 пайыздық тармаққа жоғарылауы жыл ішінде жаңа салынған пәтерлердің бағасының 0,08-0,12 пайыздық тармаққа төмендеуіне алып келеді.