Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев 2 сәуір күні Кубаның астанасы – Гавана қаласына келді. Бұл – Қазақстан Президентінің Бостандық аралына жасаған алғашқы сапары. Мұнда Елбасы Куба Мемлекеттік кеңесінің және Министрлер кеңесінің төрағасы Рауль Кастромен кездесті.
Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев өзінің Гаванаға жасаған алғашқы ресми сапарын Куба халқының даңқты ұлы, ақын, осы елдің ұлт-азаттық қозғалысының қайраткері Хосе Мартидің мемориалына гүл шоғын қоюдан бастады. Мемлекет басшысы бұл рәсім аяқталған соң мемориал музейін аралап көріп, құрметті қонақтар кітабына қолтаңба қалдырды.
Жалпы, Кубаға сапарлап келген мемлекеттер басшылары Хосе Мартидің осы бір алып ескерткішіне келіп, гүл шоқтарын қойып құрмет көрсетуді дәстүрге айналдырған. Бұл ақынға ғана емес, бүкіл Куба халқына жасалған ілтипат болса керек.
Айта кетейік, құрылысы 1958 жылы аяқталған Марти ескерткішін 6 бағана қоршап тұр. Монументтің артында 109 метрлік мұнара бой түзеген.
Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен Куба басшысы Рауль Кастро кездесу барысында екіжақты ынтымақтастықты, сауда-экономикалық ықпалдастықты, білім беру, мәдениет, спорт, ауыл шаруашылығы салаларындағы байланыстарды кеңейту және алдағы уақытта саяси үнқатысуды жалғастыру жолдарын талқылады.
Нұрсұлтан Назарбаев пен Рауль Кастро денсаулық сақтау, фармацевтика және биотехнология салаларындағы өзара іс-қимыл мәселелеріне арнайы тоқталды. Осы салада қазақстандық және кубалық мамандардың тәжірибе алмасу қажеттілігі атап өтілді.
Сонымен қатар, тараптар халықаралық күн тәртібіндегі өзекті мәселелерді де талқылады. Елбасы БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің 2017-2018 жылдардағы тұрақты емес мүшесін сайлау барысында Қазақстанның кандидатурасын Кубаның қолдауы тұрғысынан қол жеткен уағдаластыққа қанағаттанушылық білдірді.
Сонымен бірге, Елбасының Кубаға жасаған ресми сапары аясында бірқатар меморандум бекітілді. Атап айтар болсақ, Қазақстанның Энергетика министрі Қанат Бозымбаев пен Кубаның Энергетика және тау-кен өндірісі министрі Альфредо Лопес Вальдес энергетика саласындағы ықпалдастық жөніндегі меморандумға қол қойды.
Сондай-ақ, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі мен Кубаның Еңбек және әлеуметтік қорғау министрлігі арасында жұмыспен қамту, әлеуметтік қорғау саласында меморандум түзілді. Оған Қазақстан Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов пен Кубаның Еңбек және әлеуметтік қорғау министрі Маргарита Гонсалес қол қойды.
Сонымен қатар, «Астана ЭКСПО-2017» ҰК» АҚ басқарма төрағасы Ахметжан Есімов пен Кубаның Сауда-өнеркәсіп палатасының төрағасы Орландо Эрнандес Гильен аталған елдің Қазақстанда өтетін ЭКСПО-2017 көрмесіне қатысуы жөніндегі 2015 жылдың қарашасында қабылданған келісімшарт тұрғысында пікір алмасты.
Еске сала кетейік, Қазақстан мен Куба арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастар 1992 жылдан бастау алады. 1993 жылы Қазақстанда Куба елшілігі ашылды. 2013 жылғы 22 қазаннан бастап Кубаның Қазақстандағы елшісі қызметін Карлос Энрике Валдес де ла Консепсион атқара бастады. Ал 2013 жылғы 11 желтоқсаннан бастап Қазақстанның Канададағы елшісі Константин Жигалов Кубадағы елші қызметін қоса атқарып келеді (Оттава қаласы. Резиденциясымен).
Екі ел арасындағы саяси, парламентаралық, сауда-экономикалық, шарттық-құқықтық, мәдени-гуманитарлық ынтымақтастықтар біршама жолға қойылған. Бұған дәлел ретінде әр жылдардағы министрліктер мен ведомстволар арасындағы екіжақты кездесулерді, өзара сауда-саттықты, экономикалық қарым-қатынастарды, визалық келісімдерді, рухани-мәдени бағыттағы, білім беру саласындағы ықпалдастықты, екі ел спортшыларының қатысуымен өткен жарыстарды және басқа да байланыстарды айтуға болады.
Енді біз Мемлекет басшысы тағзым етіп, ескерткішіне гүл шоғын қойған Хосе Марти жөнінде аз-кем мәлімет бере кетейік. Ол 1853 жылы Гаванада әскери қызметкердің отбасында туған. Хосе Марти 16 жасынан ұлт-азаттық қозғалысқа қатысады. Мадрид және Сарагоса университеттерінде философия, әдебиет, заң ғылымдары бойынша білім алған ол Мексикада, Гватемалада біршама тұрып, 1879 жылы Кубаға қайта келісімен испандарға қарсы көтерілісті ұйымдастырғаны үшін Испанияға жер аударылады. Одан кейін, яғни 1880-1895 жылдар аралығында АҚШ-та тұрып, Латын Америкасы газеттеріне мақалалар жазады, сөйте жүріп, 1882 жылы Кубаның қозғалыс партиясын құрады әрі «Партия» газетін шығарады. 1895 жылы Кубаға қайта оралып, испандармен соғыста қаза табады.
Ақынның «Абдулла» (1869 ж.)
атты тұңғыш шығармасы құлдық жүйеге қарсы жазылған. Ал «Исмаелильо, «Қарапайым өлеңдер», «Еркін өлеңдер» атты жыр жинақтары арқылы зұлымдық пен әділетсіздікке қарсы батыл үн қатты. Оның бірқатар шығармаларын қазақ тіліне Т.Молдағалиев, Ө.Нұрғалиев, Б.Алдамжаров аударған. Қазақ тілінде «Бостандық дауысы» атты жыр кітабы жарыққа шықты. Бірнеше өлеңдері 1973 жылы «Куба таңы» жинағында қазақ тілінде басылды.
Жолдыбай БАЗАР,
«Егемен Қазақстан» –
Гаванадан (Куба).
Суреттерді түсіргендер
С.БОНДАРЕНКО, Б.ОТАРБАЕВ.
