Кәсіби мереке қарсаңында Мәдениет және ақпарат министрлігімен Халықаралық ТҮРКСОЙ ұйымының қолдауымен елордада мәдениет қызметкерлерінің форумы өтіп жатыр. Жиында саланың өзекті мәселелері жан-жақты талқылану үстінде. Ұлттық музейде Қазақстан музейлерінің ІІІ конгресі аясында Музей ісі және тарихи-мәдени мұра секциясы «Қазақстан» Орталық концерт залында Театр өнері және концерттік қызмет секциясы, Ұлттық академиялық кітапханада Кітапхана және архив ісі секциясы бір уақытта қатар өтіп жатыр. Осылардың арасынан біз III Қазақстан музей конгресінің ашылуына қатысып, келелі жиынның ортасында болдық. Музей ісі деген соң мақсат белгілі – тарихи-мәдени мұраны сақтау ғана емес, қолда барды заманауи тұрғыда қайта жаңғырту, шетелдік тәжірибелердің тиімдісін пайдалансақ, ұтылмаймыз. Өз кезегінде білікті сарапшылар теориямен қатар практикалық мәселелерге де назар аударды. Қатысушылар экспонаттарды консервациялау мен реставрациялаудағы басты жетістіктермен танысып, археологиялық артефактілерді сақтау бойынша шеберлік сабағына қатысты.
– Мәдениет және ақпарат министрлігінің қолдауымен біршама музей қызметкерлерін шетелге жіберіп, біліктілігін арттырдық. Музей саласында жүрген азаматтардың барлығын мазалайтын мәселе – реставрация екені анық. Бұл жолы шетелдік шеберлерді шақырып, олармен тәжірибе алмасу мақсатында жиналдық. Конгреске Ресей, Беларусь, Түркия, Өзбекстан, Молдова, Қырғызстан елдерінен арнайы қонақтар келді. Сонымен қатар отандық және шетелдік музейлердің өкілдері, зерттеуші ғалымдар, мемлекеттік қызметкерлер қатысуда, – деді Ұлттық музей директоры Берік Әбдіғалиұлы.
Алқалы жиында шетелден келген музей мамандары тәжірбиесімен бөлісіп, құнды жәдігерлерді сақтау, реставрациялау ісінің құпияларымен бөлісті. Алғашқылардың бірі болып сөз алған Беларусь Ұлттық ғылыми академиясы Тарих институтының археологиялық артефактілерді ғылыми консервациялау бөлімінің меңгерушісі Анастасия Костюкевич металл мен керамикадан жасалған археологиялық жәдігерлерді реставрциялау турасында айтып өтті.
– Өткенсіз бүгін жоқ екені ақиқат. Біздің реставрация маманы ретіндегі негізгі міндетіміздің бірі – өткеннің қазынасын сақтап, бүгінге жеткізу. Тағы бір мәселе – күн райын бақылай отырып, музейдегі қажетті ауа қысымын сақтау, сол арқылы жәдігерлерді бастапқы қалпында бұзбай ұстай білу мәселесі. Реставрация дегеніміз – үлкен ғылым. Егер медициналық тілмен айтсақ, бұл өткен уақыттың хирургиясы десек болады, – деді ол.
Сонымен қатар Түркия Мәдениет министрлігінің реставраторы Мелике Аргун мата бұйымдарын құжаттандыру әдістері және тозу ерекшеліктері жөнінде баяндама жасап, бірқатар тың мәліметтерімен бөлісті. Ал Ыстанбұл реставрация және консервация орталығы мен Өңірлік зертханалық мекемесінің реставраторы Илкер Кызылчай өздері жүргізетін ағаш материалдарды қалпына келтіру жұмыстары жөнінде айтты.
– Реставрация мәселесі, әсіресе, музей заттарын сақтап қалу, қалпына келтіру бүгінде өте өзекті. Археологиялық қазба жұмыстарынан, этнографиялық экспедициялардан табылған көптеген құндылық біздің климатқа, ауа райына сәйкес келе бермейді. Сондықтан жердің астынан алынған дүниелерді қайтадан қалпына келтіру, тазалау, оларды ғылыми тұрғыда зерттеу мәселесі осы реставрация және консервация мәселелерімен тікелей байланысты,– деді Ұлттық музей директорының ғылыми жұмыстар жөніндегі орынбасары Ақмарал Ибраева.
Айта кетейік, мереке қарсаңында панельдік сессиялар бір мезетте бірнеше алаңда жалғасты. Мәселен, осы уақытта концерттік және мәдени-демалыс ұйымдарының өкілдері сахна шеберлігі, режиссурадағы инновацияларға, продюсерлікке және костюмографияға арналған дөңгелек үстелдерге, шығармашылық зертханалар мен мастер-класстарға қатысты. Сонымен бірге өңірлік кітапханалардың басшылары мен мамандары да бас қосып, дамудың заманауи стратегияларын, цифрлық технологияларды қолдану тәжірибесін талқылады.
Форум аясында «Рухани қазына – 2025» мәдениет және өнер ұйымдары мен қызметкерлерінің республикалық фестивалі ашылды. Оған қатысу үшін 85 кітапхана, 50 мәдени-демалыс ұйымы және 30 музей өтінім берген. Мамырдың 19, 20, 21-і – үш күн бойы музейлердің, театрлардың, кітапханалардың, архивтердің және мәдени-демалыс мекемелерінің басшылары мен қызметкерлері саланы дамытуға бағытталған өзекті мәселелерді талқылап, ұсыныстар әзірледі.
