Қамқорлық жасалынады

Байланыс және ақ­па­рат министрлігінде Дүниежүзі қазақ­та­рының IV құрыл­тай­ы­на қа­ты­сушылардың бір то­бы­мен өт­кен дөңгелек үстелде шетте жүрген ағай­ынның кө­кейіндегі біраз тол­ғақты  ойлар ор­таға салынды. Алыстан келген ағайынға ал­дымен Байланыс жә­не ақпарат министрлігінің жауап­ты хат­шы­сы Қайрат Әбсаттаров саланың басты бағыттары мен мақсат-мүд­делері туралы қыс­қа­ша баяндап, сөз кезегін қонақ­тарға ұсынған. Моңғолияда қазақ тілінде шы­ғатын журналдың өкілі әңгімесін шетте жүрген қаламгерлерді мазалап жүрген өзекті жәйттен бас­та­ды. Түрлі елдерде БАҚ қыз­мет­керлерінің кәсіби біліктілігіне байланысты өзара тәжірибе алмасу мақсатында халықаралық дең­гей­дегі ірі шаралар өтіп жатады, бірақ өкінішке орай, олар шеттегі қазақ басылымдарының мүддесін қорғамайды, сондықтан келешекте шет елдердегі қазақ тілінде хабар тарататын БАҚ-тарға арнал­ған журналистердің халықаралық форумын қолға алған жөн. Ол және Қазақстанда өтуі тиіс. Неге десеңіз, қанша дегенмен де туған жерден шалғайдағы БАҚ өкілінің кәсіби шеберлігі мұндағы әріп­тес­терімен салыстырғанда кемшін сезіліп тұратындықтан, біз сол кемшілікті сіздермен бірлесіп шешсек пе деп келдік деген қо­нақтың сөзін Қытайдың Алтай аймағынан келген «Алтай аясы» журналының өкілі әрмен қарай жалғастырып әкетті. Қазір әлем қазақтары ауызекі бір тілде сөй­лескенімен, жазу мәдениеті үш түрлі. Бірінің жазғанын екінші бі­реулері түсінбейтін қиыншы­лық­тар кездеседі. Мен мұнда өзім шығаратын журналды алып келе алмадым. Себебі, мұнда төте жазуды қолданбайды. Сол се­бепті, барлық қазақтардың жа­зу­ын бір ізге түсірсек деген ұсы­ныс айтқым келеді. Латын қарпін енгізу туралы жақсы бастама көте­рілді де, кейін осы ұсыныс саябырсып қалды. Қазақстан латын қарпіне қашан көшкелі жатыр деген қытайлық әріп­тестің сауалына Тіл комитеті тарапы­нан: «Түбі латын қарпіне көше­міз» деген жауап берілді. Түркиялық дикторды да тілге қатысты мәселелер толғантып келіпті. «Шет елдегі қазақтар өздерінің тілі мен салт-дәстүрін көз қарашығындай сақтап, ата-баба мұрасына адал болып қала береді. Оған еш күмән болмасын. Дей тұрғанмен де, Түркияда тұ­ра­тын қазақ пен мұндағы бауыр­лардың сөйлеуіндегі айырмашы­лық­тар аспан мен жердей екені сезіліп қалады. Ол үшін мен біз сияқты дикторларды осындағы телеарналар мен радиодан келешекте тәжірибеден  өткізіп оты­ру­дың жолдары қарастырылса екен деген тілегімді жеткізгім келеді» деген қонақ ұсынысына бай­ланысты министрлік тарапы­нан алдағы уақытта тиісті шара қарастырылатыны айтылды. Алыс­тағы ағайынмен терминология жө­нінде де бірлесе ойласатын істер баршылық екенін әріптестер назардан тыс қалдырған жоқ. Бір атауды әр қилы жазу фактісі күні бүгінге дейін жалғасып келеді.  Мәскеуден жақында жарық көрген «Қазақ тілі» газетінің өкі­лі басылым туралы айта келіп, кейінгі жас буынның басына өзі­нің ана тілін білмей қалу қаупі төніп тұрғанын күйзеле жеткізді. Бұл үшін атажұртпен арадағы бай­ланысты барынша нығайту жол­дарын қарастыру керек деді. Қазақстан тарапынан шеттегі қазақтарға ұдайы қамқорлық қо­лы созылып тұруын қалайды қан­дасымыз. Дөңгелек үстел ба­сын­да әріптестер өзара пікір ал­ма­сып, келешекте бірлесіп атқа­ратын іс-әрекеттерге тоқталды. Қарашаш ТОҚСАНБАЙ.