Кеше Астанадағы “Гранд Парк Есіл” қонақүйінде елімізде “Климаттың өзгерісі мен оған бейімделудің ұлттық тұжырымдамасы” шеңберінде жасақталған жобаны талқылауға арналған дөңгелек үстел өтті. Бірлескен жобаны Қоршаған ортаны қорғау министрлігі мен Қазақстандағы БҰҰ ДБ жасап шығарып, ал мамандар осы тұжырымдамаға республикалық деңгейде назар аудартуды қолға алмақ.
Табиғатты зерттейтін ұлттық мамандардың болжамдары бойынша Орталық Азия елдерінің климат өзгерісіне деген тәуелділігі күн санап арта түспек. Әсіресе климат өзгерісін алдымен Қазақстан сезінетін болады. Өйткені географиялық орналасуы бойынша континенталды болып келетін еліміздің ауа райы өте құбылмалы. Оның үстіне Қазақстан экономикасының өсуі қоршаған ортаға таралатын зиянды заттары жоғары өнеркәсіптермен байланысты. Қолда бар бағалау бойынша еліміз аумағының 75 %-ы экологиялық тұрақсыздықтың жоғары тәуекеліне ұшыраған көрінеді. Ал климат өзгерісінен болатын жылдық залал 25 млрд.теңгені құрайды деп болжануда.
Климат өзгерісіне Алматы облысы, Оңтүстік Қазақстан және Солтүстік Қазақстан облыстары алдымен ұшырайды. Өйткені олар мұздықтардың еруіне тәуелді болғандықтан оңтүстіктегі су бассейндерінің өзгерісіне тап болады. Сондықтан экономиканың климатқа тәуелді салалары ауыл шаруашылығы, су энергетикасы, су және жер ресурстары алдымен зиян шегеді.
Жүзжылдық соңына қарай Қазақстандағы ауа райы температурасы 4 градусқа жылынады. БҰҰ ДБ сарапшыларының пікірінше, еліміздегі тау мұздықтарының көпшілігі осы уақытта еріп кетуі мүмкін. Сондықтан зияны зор үдерістің алдын алып, оның әсерін жеңілдету керек.
Дөңгелек үстелге қатысқан БҰҰ ДБ-ның “Климат өзгерісінің ұлттық тұжырымдамасының” үйлестіруші менеджері Салтанат Жәкенова тұжырымдама шеңберінде жаңа жоба жасақталатындығын айтты. Оның айтуынша, климат өзгерісінің тигізер әсерін жеңілдетуге арналған жоба ұлттық тұжырымдаманы жүзеге асыруға негіз болмақ. Тұжырымдама жобасы ұсынған климат өзгерісіне бейімделу шараларына мерзімдік су сақтауды реттейтін тоғандар құрылысы, жайылым туралы заң жасақтау, тамшылатып суару жүйесін енгізу, топырақты қорғау шараларын жүргізу және тағы басқалар кіреді. Сараптамалар негізінде жобаны жасақтау 2011-2013 жылдары аяқталатын болады. Ал 2013 жылдан бастап нақтыланып, іс жүзіне асырыла бастайды. Қолға алынатын шаралардың барлығы климат өзгерісіне байланысты туындайтын болжалды шығын мен зиянның алдын алуға мүмкіндік береді. Осы жобаның сарапшы-үйлестірушісі Жанар Есенованың айтуынша, тұжырымдама жобасының толық мәтіні осы қарашада нақтыланып, жыл аяғына дейін ел Үкіметіне жолданбақ.
Венера ТҮГЕЛБАЙ.