Трамптың тариф саясаты ешкімге оңайға соқпай тұр. Сауда соғысының салқынын бүкіл әлем сезіне бастады, деп жазады Egemen.kz.
АҚШ президенті Дональд Трамптың соңғы бірнеше апта ішінде әлемдік экономикаға импорттық баж салығын көтерген «американдық сырғанақтар» негізгі шикізат - мұнайға айтарлықтай әсер етті. Қаңтарда Ақ үйге оралған Трамптың 2 сәуірдегі «өзара» баж салығы туралы мәлімдемесі соңғы төрт жылдағы ең төменгі деңгейге дейін төмендеді.
Соңғы күндері Brent барреліне 60 доллар шамасында сауда жасады, бұл энергия бағасына қатты әсер еткен COVID-19 пандемиясынан бері байқалмады. АҚШ пен Қытай арасындағы сауда соғысының импорттық баж салығынан жалғасуы жаһандық экономикалық өсімге қатысты болжамдарды өзгертеді, ал әлемдік нарықтағы жалпы белгісіздік мұнай бағасына қатты қысым көрсетеді.
ОПЕК + шешімінен шок
Әлемдік мұнай нарықтарында тағы бір маңызды оқиға Трамптың ОПЕК + елдері таң қалдырған кездегі мәлімдемесінен кейін болды. ОПЕК-тің 12 мүшесі және мұнай экспорттаушы 10 ірі мемлекет кіретін бейресми альянс мамыр айында мұнай өндіруді күрт арттыруды жоспарлап отырғанын мәлімдеді.
Сауд Арабиясы мен Ресей басқаратын ОПЕК + жоғары бағаны ұстап тұру үшін соңғы онжылдықта «қара алтын» өндіруді біртіндеп шектеді және көбі бұл бағам сақталады деп күтті. Сарапшылардың пайымдауынша, бұл Қазақстан мен Ирак сияқты елдерге әсер ету әрекеті. Нахле белгіленген лимиттерден асып кеткен ОПЕК + мүшелері біраз уақыт өндіруді қысқартуға мәжбүр болған «альянстың неғұрлым тәртіпті мүшелерінің төзімділігін шектеді» деп күдік келтіреді.
Мысалы, Қазақстан Теңіз мұнай кен орнында өндіруді ұлғайтып және ОПЕК + шеңберінде белгіленген мақсатты көрсеткіштерден үнемі асып түсіп, Сауд Арабиясының наразылығын тудырды. Ирак, өз тарапынан, жақында өндірісті төмендетті, бірақ бұған дейінгі артықшылықтарды өтеуге уәде еткендей емес. ОПЕК + -ның мұнай өндіруді арттыру туралы шешімі оның бағасының төмендеуіне әкеліп, Қазақстан мен Ирак сияқты елдердің кірістеріне соқтырса да, ақыр соңында ол альянстың барлық қатысушыларына кері әсерін тигізеді.
Crystol Energy бас директоры Кароль Нахленің пікірінше, бұл оның әлемдік мұнай нарықтарындағы ұзақ мерзімді төмен баға конъюнктурасына дайын екенін білдіреді.
«ОПЕК + оның кейбір мүшелеріне, әсіресе өздерінің өндірістік қуаттарын кеңейтуге қомақты қаражат инвестициялағандарға нарық үлесін сақтап қалу жақсы болады деп есептейді», - деп нақтылайды Нахле.
Оның бағалауынша, альянс Иранға қарсы санкциялар мен ықтимал әскери әрекеттер сияқты геосаяси факторларды ескере отырып, маңызды өндірушілер, мысалы Ресей, Венесуэла және Иран тарапынан өндірістің құлдырауын болжай алады. «Осылайша, нарық қосымша баррелді бағаның құлдырауынсыз сіңіре алады», деп бөлісті Crystol Energy бас директоры.
Үкімет мұндай жағдайдың алдын алуға қамданып жатыр.
Сарапшы Айбар Олжаевтың айтуынша, қазір үкімет қара алтынның құны төмендеген жағдайға арнап үш сценарий әзірлеп отыр.
Біріншісі, мұнайдың бағасы барреліне 60 доллар көлемінде қарастырылған. Сол секілді 55 және 50 доллар көлеміндегі бағаға арналған жоспар бар. Негізі бюджетті жоспарлағанда мұнай 75 доллар көлемінде сатылады деген болжам жасалған. Бірақ дәл қазір, яғни 16 сәуірде «Брент» мұнайының құны 64 долларды көрсетіп тұр. Әрине, жылдың қалған бөлігінде нарықтағы баға осы күйінде қалмайтыны анық. Түрлі жағдайға байланысты қымбаттап не арзандайды. Үкімет мұның бәрін ескеретіні анық. Дегенмен біздің ел үшін қара алтынның құны көтерілгені қажет.Бір апта бұрын мемлекет басшысы Тоқаев әлемдік нарықтағы жағдайдың өзгеруіне байланысты жиын өткізіп, экономикалық ахуалды пысықтап алды. Жиын барысында әлемдік жағдайға қарамастан экономикамыздың өсімін қамтамасыз ету, тартылатын инвестиция көлемін төмендетпеу тапсырылды.
«Құдай бетін аулақ қылсын, мұнайдың бағасы күрт құлдырап кетпесе, Қазақстан кез келген жағдайға әзір деуге болады. Кейінгі жылдары бірнеше ірі жоба іске қосылды. Биыл да бұл үрдіс жалғасады. Мұның бәрі экономикалық әсерін тигізетіні анық. Оның үстіне, мемлекет бизнесті қолдауға да ерекше мән беріп отыр. Мысалы, биыл осы бағытта 8 триллион теңге жұмсалмақ. Елдегі ахуалды одан әрі жақсартуға мұның да ықпал ететіні сөзсіз» дейді сарапшы.
Қалай дегенмен, бағытымыз айқын. Қазақстанның дамуын қамтамасыз ету қажет.