Сурет пен спорт саңлағы

Бексейіт Түлкиев – бейнелеу өнері тарихына өз қолтаңбасымен енген шебер суретші. Тума талант кенепке көз тастаған көрерменін тап сол мекенге, дәп сол кезеңге иіріп әкететіні бар. Себебі оның қаламынан өрілген картиналар өмір шындығы, уақыт тыны­сы, мейірім мен адалдық, ақ пен қа­раның арпалысы секілді мәң­гі­лік тақырыптарды арқау еткен. Та­ғылымды іс-шарада 43 жас ғұмы­рында өнер мен спортты егіз өріп, қос салада да айтулы та­бысқа жет­кен Б.Түлкиевтің өмір жолы, шы­ғармашылық өрісі, кісілік келбеті туралы есте­ліктер айтылды.

Кеш ақын Қасымхан Бегма­новтың мерейтой иесіне арнаған жыр-толғауымен ашылып, жи­нал­ған қауымға осыдан 20 жыл бұ­рын хабар арнасы түсірген де­рек­ті фильм ұсынылды. Алғаш бо­­лып сөз алған Алматы қаласы әкі­­мінің кеңесшісі Мамай Ахетов, Мемлекеттік кеңесші Ерлан Қа­рин­­нің құттықтау хатын оқып берді.

«Көрнекті суретші, шығыс жекпе-жегінің шебері Бексейіт Түлкиев – мәдениет пен спорт саласын дамытуға үлес қосқан біртуар тұлға. Ол ұлттық бейнелеу өнерінде өзінің қайталанбас қолтаңбасын қалдырды. Көпте­ген картинасы арқылы халық­тың ықыласына бөленді. Қылқалам шеберінің еңбектері – ұлттық мә­дени мұрамызға қосылған құн­ды қазына. Сондай-ақ ол еліміз­де шығыс жекпе-жегін дамыту­ға зор еңбек сіңірді. Қазақ­стан­ның Таеквондо федера­циясы­­ның тұңғыш президенті ретінде жас­тарды спортқа баулып, өнегелі істерге ұйытқы болды. Оның есімін жұрт жадында жаңғырту – барша­ға ортақ парыз», делінген құттық­тау хатта.

Қоғам қай­раткері, ақын Нұр­лан Оразалин Б.Әб­дезұлының өмірі мен өнері ха­қында: «Аядай ауылдан келген жап-жас жігіт өнерліге бай Алматы дейтін қаланы өзіне жалт қаратқаны есімізде. Оның картиналарын ең алғаш «Жігер» фес­тивалінде көріп, жаңа бағыты, жаңа бағдары бар, бойын тас­қынды шабыт кернеген талантты таныған едік. Сол жылы «Ленин­шіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») газетіне Өтеген Орал­баев Бексейіт туралы үлкен мақала жазды. Бұл мақаламен та­­нысқан зерделі оқырман ке­йіп­кердің әлеміне үңіле бастады. Қа­зақ қылқаламының жалғасын­дай болған жаңа буынның көрнекті өкілімен жұрт осылай қауышты. «1941 жылдың маусымы» дейтін триптихына ұзақ телміріп, жап-жас жігіттің биік танымына, са­уаттылығына қатты таңғалғаным бар», деп еске алды.

Б.Әбдезұлымен қатар оқыған көрнекті суретші Жұмақын Қайранбай: «Адамды арманға жетелейтін – талант пен талап. Бексейітте мұның екеуі де бар еді. Сондықтан болар, ол өзін өнер мен спортта қатар мойындатты. Бір істі қолға алса, түбіне дейін апармай тынбайтын. Жазған жұмыстары талай музейдің төрінде тұр, шетел музейлерінде тұрған туындылары да аз емес. Оның қолда бар картиналарын жақындары сақтап отыр. Бекеңнің атында шағын болса да музей ашылып, өнегесін ұрпаққа үлгі етсек, құба-құп. Мұндай адамдарды жастар­ға үлгі ретінде көрсете білуіміз ке­рек. Әттең, жалындап тұрған шағын­да үзіліп кетті», деп тебіренді.

Ұлттық бейнелеу өнеріне ал­ғаш сюреализм бағытын әкелген суретші туралы Жанғара Дәдебаев, Тұңғышбай Жаманқұлов, Бекен Ыбырайым, Ермахан Шайхыұлы, Бауыржан Жақып, Рақымғали Құл-Мұхаммед секілді азаматтар естелік айтты. Жиын соңында баспасөз беттерінде жарияланған мақалалар, суретшінің тұтас шы­ғармалары енген альбом-кітап таныстырылды.

АЛМАТЫ