АСТАНА. 19 наурыз. Қазір ақпарат пен технологияның заманы. Сағат сайын жаңа бір дүние жарық көреді. Бұрын көз көріп, құлақ естімеген, тіпті адам санасына кіріп-шықпаған кейбір заттар бүгінде күнделікті тұрмыстық құрал ретінде қолымызда жүр. Соған байланысты мүмкін емес дейтін сөздің аясы да тарылып келе жатқандай. Себебі, қазіргі күні кәдімгі қара судан қуат алатын көліктер жасау қолға алына бастады. Әзірге тек Жапония ғана бұл салаға қызығушылық білдіруде. Ал жуық арада адамдар қандай көлік түрін тақымдайды деген сұраққа келер болсақ, ең жоғары мүмкіндікке ие – ұшатын көліктер. Иә, бұрын тек фантастикалық фильмдерден көріп келген ұшатын автокөліктерге бүгінде санамызға шақ келетін дүние ретінде қарайтын болдық. Себебі, қазіргі таңда адамзат мұндай көліктерді жасап шығарудың соңғы сатысына қол жеткізді. Бүгінде ұшқыш басқаратын аэромобильдердің барлық технологиялары дайын тұр. Олардың борттық компьютерлері де жерде жүретін көліктердікінен әлдеқайда ақылды. Ал оған қажетті жабдықтардың бәрі қазір қолжетімді. Сондықтан адамның аэромобильмен ұшатын күні де алыс емес. Бұл туралы egemen.kz хабарлады.
Сонымен жуық арада қандай көліктермен ұшуымыз мүмкін деген сұраққа жауап іздеп көрейік.
- Flying Roadster (Aeromobil 3.0)
Таяуда әлем назары Flying Roadster деп аталатын словакиялық аэромобильге ауды. Словактар бұл көлікті 2017 жылдан бастап шығарамыз деп отыр. Осы жұмысты қолға алған компанияның басшысы Юрай Вацуликтің айтынша, мұндай көліктерді шығару үшін үш өлшемді кеңістікті ескеру керек.
«Біздің компания 1990 жылдан бері осы салада жұмыс жүргізіп келеді. Бүгінде сол арманымызға қол жеткізуге өте аз уақыт қалды. Бұл ретте соңғы уақыттағы технологияның жедел дамуы мен олардың қолжетімді болуы маңызды рөл атқарды. Осыдан он жыл бұрын көміртекті талшықты материалдар мен жоғары технологиялар қолымыз жете бермейтін, өте қымбат дүние еді. Тіпті біз өз көлігімізге орнатқан автопилот жүйесі осыдан бес жыл бұрын орындалмас армандай көрінетін», деген ол мұндай идеяның осыдан бір ғасыр бұрын бұрын пайда болғанын айтты. «Негізі ұшатын автокөлік жасау туралы әңгімелер 100 жыл бұрын айтыла бастаған. Мен авиация тарихын өте жақсы көремін. Ұшатын көліктерді дайындау 1917 жылдан бастап қолға алынған екен. Содан бері 100 жылға жуық уақыт өтті. Сондықтан адамдардың ұшатын көліктермен қатынайтын күні өте жақын», дейді Вацулик мырза.
Curtiss Autoplane
ConvAirCar
A-40
Aeromobil 3.0
Flying Roadster-дің ішкі көрінісі қарапайым көліктен гөрі ұшақ кабинасын еске салады.
- Krossblade Sky Cruiser
Жуық арада дайын болатын келесі ұшатын көлікті АҚШ-тың Krossblade Aerospace Systems (KAS) компаниясы жасауда. Компания директоры Дэниел Любричтің айтуынша, болашақта квадрокоптер сынды вертикальді ұшып-қонатын көліктер сұранысқа ие болмақ. Сондықтан KAS Sky Cruiser көлігі сол талаптарды ескере отырып дайындалуда. Бұл көлікке жиналмалы қанаттар, жиналмалы және электр жетегіне қосылған 4 ротор, сондай-ақ, Ванкель ротор қозғалтқышы орнатылған. Жалпы, аталған аэромобильдің конструкциясы «Темный рыцарь: Возрождение легенды» фильміндегі бэтмобильге ұқсайтынын айта кетейік.
Sky Cruiser-дің Aeromobil 3.0-ден айырмашылығы ұшып-қону үшін ешқандай жер қажет емес. Көлік өздігінен вертикальді көтеріліп, қона алады. Бұл әсіресе, көлік тығыны кезінде аса қолайлы. Дегенмен, көліктің көлемі тым үлкен. Қанаттары «жайылған» күйде 9,5 метрге тең. Ал өзінің жалпы ұзындығы 8,4 метр. Мұндай көлікті тұраққа қою оңай болмайтыны анық.
Дэниел Любричтің айтуынша, ХХ ғасырда жасалған ұшатын көліктерде компьютердің болмауына байланысты, ұшқыш барлығын қолмен басқаруға мәжбүр болған. «Ол кезде ұшқыштар тоқтаған және бұрылған кездерде ротордың салмағын қолмен реттеп отырған. Бұл сала ұшқышсыз басқарылатын құрылғылар пайда болған кезден бастап қарқынды дамыды. Қазір бізде борт компьютелері бар. Ол жерде бір тетікті басып қойып бүкіл көлікті басқаруға болады», дейді Д.Любрич.
- My Copter
My Copter жобасын Еуропалық Одақ қаржыландырып отыр. Инженерлердің жоспары бойынша бұл аэромобиль негізінен көлік тығынын азайтуға бағытталған. Яғни алдында кедергі тап болса, көлік өздігінен ұшып кез келген бөгеттің үстінен әуе арқылы басып өтуі тиіс. Әзірге мұндай машинаның сынағы әлі өткен жоқ. Соған қарамастан, ЕО авиабасқару мәселелерін шешіп, ұшқыш лицензиясын көптеп таратуды қолға алуда. Сол үшін бүгінде аэромобильдерді қолдану ережесін оқытуда.
Еуропалық институттар My Copter жобасын дайындауда көліктің ішкі көрінісіне ерекше мән беруде. Олар мұндай қатынас құралдарының кабинасы кәдімгі автокөліктермен бірдей болуы керек деп есептейді. Сондай-ақ, My Copter көлігін кез келген адам басқара алатындай қолайлы қылып жасау көзделуде.
- ONE (Pal-V)
Кейбір ұшатын көліктер қазірдің өзінде шығарыла бастады. Мысалы, Нидерландының Pal-V компаниясы One жобасында мотоцикл мен тікұшақтың қосарланған түрін жасап шығарды. Тігінен көтерілу үшін жиналмалы, әдеттегі тікұшақтардікіндей екі құлақты қалағы бар. Қалақ еркін айналмалы ротордың көмегімен жұмыс істейді.
ONE аэромобилі үш дөңгелекті
Америкалық Terrafugia компаниясы ұсынып тырған TF-X деп аталатын көлік нағыз «трансформер». Электрлі қозғалтқышпен жұмыс істейтін аэромобильдің ұшып-қонуы квадрокоптерге ұқсас. Көліктің тарту күшін екі гибридті-электрлі қозғалтқыш қамтамасыз етеді. Әр қозғалтқыштың қуаты 670 аттың күшіне тең (~500 кВт).
TF-X үш орындық көлік. Оның біреуі ұшқышқа арналғаны белгілі. Ұшу кезіндегі максималды жылдамдығы сағатына 322 шақырымға тең. Бір мәрте толтырып құйылған жанармай 800 шақырым жүруге жетеді.
