Балалық шақты қорғау Қазақстанның мемлекеттік саясатының стратегиялық басымдығы болып табылады. Бүгінде қазақстандық отбасылар баланың туылуынан бастап оның ересек өмірге енуіне дейінгі әрбір кезеңде мемлекеттің көмегіне сене алады, деп жазады Egemen.kz ақпарат агенттігі.
2022 жылдың қыркүйегінде Мемлекет басшысы Қ.-Ж. Тоқаев өзінің Қазақстан халқына Жолдауында болашақ ұрпақтың әл-ауқатын арттыруға, жастардың білім алуын табысты бастау және қолдау үшін жағдай жасауға бағытталған «Ұлттық қор – балаларға»жобасына бастама берді.
Осы бағдарлама шеңберінде 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап 18 жасқа толмаған қазақстандық балаларға туылған кезде автоматты түрде ашылған дербес шоттарға жыл сайын Ұлттық қордың инвестициялық кірісінің 50%-ы аударылады. Егер 2024 жылы әр балаға 100,52 АҚШ доллары есептелсе, 2025 жылы есептеу сомасы 129,38 АҚШ долларына дейін өсті. Бұл ретте алушылар саны да өсуде – 2024 жылы 304 815 мың баладан 2025 жылы 324 430 мыңға дейін.
Кәмелетке толғаннан кейін балалар жинақталған ақшаны тұрғын үй немесе жоғары білім үшін алғашқы жарнаны төлеу мақсатында пайдалана алады. Мұндай ашық тетік ата-аналардың немесе балалардың қамқоршыларының оларды ағымдағы жұмсау қаупін жояды.
Осылайша, мемлекет ересек өмірге қаржылық жастықпен кіретін жас қазақстандықтардың ұрпағын қалыптастырады, бұл өмір сапасын жақсартуға ықпал етеді және болашақта жас қазақстандықтарға сенімділік береді.
Қазақстан экономикалық өсу драйвері ретінде талантқа бәс тігуде, сондықтан Президент Қ.-Ж. Тоқаев 2023 жылы Қазақстан халқына Жолдауында «Келешек» бірыңғай ерікті жинақтау жүйесіне бастамашы болды, ал 2025 жылдың басында тиісті заңға қол қойды. Бастаманың мақсаты – өскелең ұрпаққа сапалы білім алуға кепілдік беру болып табылады. Ерікті жоба бола отырып, «Келешек» бөлінген мемлекеттік гранттарға қосымша қаражат жинауға мүмкіндік береді.
Мемлекеттік қолдау тетігі ретінде бұл бағдарлама 5 жастан асқан балаларға ақша қаражатын тұрақты жинақтауға мүмкіндік береді. 18 жасқа толғаннан кейін балалар техникалық және кәсіптік, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді қоса алғанда, Қазақстанда және шетелде білім беру қызметтерін жинақталған қаражатпен төлей алады, сондай-ақ тұрғын үй үшін пайдалана алады. Бұған қоса, балалар жинақталған қаражатты туыстарының (туған бауырлары) қатарынан үшінші тұлғаларға аудара алады.
Жинақтау үшін мемлекет 60 АЕК (2025 жылы 235 920 теңгені құрайды) және жетім балалар үшін – 120 АЕК (471 840 теңге) мөлшерінде бастапқы білім беру капиталын, сондай-ақ 5-7 пайыз мөлшерінде мемлекеттік сыйақының жыл сайынғы төлемін және екінші деңгейдегі банктің сыйақысын немесе өмірді сақтандыру бойынша компанияның инвестициялық табысын бөледі. Ата-ана немесе қамқоршы, өз кезегінде, халықтың әлеуметтік осал топтарындағы балалар үшін кемінде 12 АЕК және балалардың қалған санаттары үшін 24 АЕК мөлшерінде жыл сайынғы ең төменгі жарна енгізеді.
Осылайша, біздің еліміздегі демографиялық өсу аясында «Келешек» бағдарламасы «Ұлттық қор – балаларға» жобасымен бірге қолжетімді білім беруге, қолайлы кәсіпті игеруге немесе тұрғын үй проблемасын шешуге мүмкіндік береді, сол арқылы ата-аналарға қаржылық жүктемені азайтады және балаларға болашақта сенімділік ұсынады.