Өңдеу зауыттары өрісімізді кеңейте ме?

«Тауарлық газдың ресурстық базасын кеңейту Үкімет пен ұлттық газ компания­сы үшін басым міндет. Жаңа газ өңдеу зауыттарын салуды, сондай-ақ қолда бар өңдеу қуаттарын айналымға толық тартуды жеделдету қажет», деді Мемлекет басшысы.

Елімізде тек 12 млн адам немесе халықтың 60%-ы ғана көгілдір отынмен қамтылған. «Қашаған», «Қарашығанақ» және «Теңіздегі» қор елдегі барлық газ қорының 75%-ын құрайды. Энергетика министрлігі биыл 12 млн 400 мың адамның газбен қамтылатынын, 7 елді мекенді газдандыруға арналған 45 жобаны іске асыру үшін 65,9 млрд теңге бөлінетінін мәлімдеді. 2025 жылы газдандыру деңгейін 62,1%-ға арттыру (21 елді мекендегі 55 мың адам қамты­лады) жоспарланған.

Мәжіліс депутаты Еділ Жаңбыр­шин­нің айтуынша, бізде тауарлық-материал­дық қорларды толтыруға мүмкіндік бар. Бірақ оның көзін ашып, пайдалану мүм­кін болмай тұр. Геология саласы стра­те­гиялық шешім қабылдай алмайтын, құзыреті шектеулі, бюрократиялық шыр­маумен байланған Үкіметтің коми­теті деңгейінде жұмыс істейді. Энер­ге­тика министрлігінің мәліметінше, өткен жылы өндірілген 29,8 млрд текше метр тауарлық газдың 19,4 млрд текше метрі елде қалды. Көрші елдермен газ тран­зи­тін арттыру жоспарда бар. Ресей газы жеріміз арқылы Өзбекстанға тасымалданады. Қырғызстанмен жеткізу мәселесі пысық­талып жатыр. Биыл газ өндіру көлемі 3%-ға артып, 60 млрд 500 млн текше метрге жетпек.

Бұдан бұрын Үкімет отырысында министр Алмасадам Сәтқалиев болашақта зауыттар санын арттыру жоспары бар екенін айтып, катарлық инвестор Қаша­ған кен орнынан шикізат негізінде газ өңдеу зауытын салуға қызығушылық білдіргенін хабарлады.

«2026-2030 жылдар кезеңінде 4 газ өңдеу зауытын кезең-кезеңімен іске қосу басталады. Атап айтқанда, қуаты жылына 1 млрд текше метр және жылына 2,5 млрд текше метр Қашаған кен орнынан шикізат негізінде зауыттар салынады. 2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бо­йынша Қарашығанақ кен орнындағы мұнайдың қалдық қоры мен конденсат қоры – 253,2 млн тонна, ал газ қоры – 791,7 млрд текше метр. Кен орнында 2028 жылға дейінгі инвестициялық жобаларды жүзеге асыру жоспарланған», деді министр А.Сәтқалиев.

«Еnergy Monitor» қоғамдық қорының директоры Нұрлан Жұмағұловтың айтуын­ша, КСРО жүйесі кезінде қазақ еліне қажетті газ Өзбекстаннан жеткізілді. Тек тәуелсіздік алған соң ғана жеке газ кеніштерін игере бастадық. Халқы тығыз орналасқан оңтүстік аймақтарды газпен қамтамасыз ету үшін «Бейнеу – Бозой – Шымкент» газ құбырын салдық. Себебі оңтүстіктегі газ тапшылығы 15 млрд текше метр болатын. Н.Жұмағұловтың айтуынша, қазір бұл құбыр максималды режімде жұмыс істеп тұр.

«Сол құбырды кеңейтуге дайындық жұ­мыстары жүріп жатыр. Қатардан келген инвесторлар бұған қаржы салуға дайын. Оңтүстікте халық саны өсіп, біраз жылу электр орталықтары газға көші­рі­ле­ді», дейді сарапшы.

Өткен аптада Қарашығанақта газ өңдеу зауытының құрылысын «Hyundai» жүзеге асыруы мүмкін екені айтылды. Қарашығанақ жобасында қуаты жылына 4 млрд текше метр болатын газ өңдеу зауытының құрылысына арналған EPC-келісімшарты алдағы күндері оңтүстік­кореялық «Hyundai Engineering» және «Sicim Kazakhstan» консорциумына беріледі деп хабарлады «Upstream Online» өз дереккөздеріне сілтеме жасап. Аты­рау­дағы Қашаған газын өңдейтін зауыт 2026 жылы іске қосылмақ. Кәсіпорын жылына 1 млрд текше метр газ өндіруге қауқарлы. Қазір бетон жабындылары төселіп, метал құрылымдарын монтаждау жұмыстары жүріп жатыр. Зауыт Каспий қайраңындағы «Қашаған» кені­шінен шығатын ілеспе газды кәдеге жара­туға арналған. Жобаны «GPC Investment» ЖШС іске асырып жатыр.

«Қашаған жобасы 1 млрд және 2,5 млрд текше метрлік екі газ өңдеу зауытын салуды жоспарлап отыр. Олар Қашаған және Қарашығанақ кен орындарының шикізаты негізінде жұмыс істемек. Маңғыстау газ конденсаты кен орны жы­лына 1 млрд-қа дейін қайта өңдеуге қабілетті», дейді Н. Жұмағұлов.

АЛМАТЫ